نظریه غنی‌سازی ازدواج اولسون

برنامه غنی‌سازی زندگی زناشویی ( Marital Enrichment ) برنامه‌ای پربار برای بهبود ازدواج است، که برای اولین بار توسط اولسون ( Olson ) در سال (۱۹۸۷) طراحی شده است. برنامه‌های غنی‌سازی ازدواج شامل: ۱- مواجهه ازدواج (یک برنامه پیشگیری مثبت در غنی‌سازی ازدواج) ۲- برنامه ارتباط بین زوجین ۳- برنامهRE برای ازدواج بهتر ۴- برنامه آموزش صمیمیت زوجین ۵- برنامه ارتقاء زوجین ۶- برنامه آماده‌سازی اولسون ۷- برنامه انجمن غنی‌سازی زوجین در ازدواج، می‌شود (اولسون، فورنیر و دراکمن، ۱۹۸۷). 

ادامه نوشته

نظریه کنترل هیجانات جیمز گراس و رز تامپسون

هيجان چيست؟ هيجان ها از ديدي كاركردي تلاش هايي همگرا توسط فرد محسوب مي شوند، به منظور ابقاء، تغيير و يا خاتمه دادن به روابط ميان فرد و محيط تأثيرگذار، گروهي ادعا دارند تنظيم هيجان وابسته به دو سطح است: فرايند تنظيم هيجان و بازده آن (گراس، 1999). گراس (۱۹۹۸) معتقد است تنظیم هیجان یک زمینه مطالعاتی است که بررسی می کند چطور افراد بر هیجاناتشان تاثیر می گذارند، کنترلشان می کنند یا آنها را بیان می کنند. گراس و تامپسون (۲۰۰۷) نوشته اند که اصطلاح تنظیم هیجان می تواند تنظیم به وسیله ی هیجان معنی شود یا می تواند اشاره به چگونگی کنترل هیجانات داشته باشد.

ادامه نوشته

نظریه شخصیتی مک کری و کاستا

شروع نظریه پنج عامل بزرگ با کار ویلیام مک دوگال در سال ۱۹۳۲ بود. مک دوگال در اولین نشریه خود درباره منش و شخصیت با دو مفهوم متفاوت درباره گستردگی معانی خاص منش و شخصیت بحث می کند. او در اواخر نوشته خود فرضیه ای مطرح می کند که مورد علاقه اش می باشد و در آن عنوان می کند که شخصیت ممکن است براساس تحلیل وسیعی از ۵ عامل قابل تفکیک به نام های منش، هوش، مزاج، خلق و خشم و غضب توجیه شود. هر یک از این عوامل خیلی پیچیده و دارای متغیرهای فراوان است (گروسی فرشی، ۱۳۸۰).

ادامه نوشته

نظريه فرايند مخالف در ديدن رنگ‌ها توماس یانگ

بر طبق نظريه  توماس يانگ، فيزيکدان انگليسي، که در سال 1802 ارائه شد، با استفاده از سه رنگ قرمز، سبز و آبي مي‌توان تمام رنگ‌هاي طيف رنگي را توليد کرد. با وجودي که اين نظريه برخي از فرايندهاي درگير در ديدن رنگ‌ها را روشن مي‌سازد امّا تمام جنبه‌هاي آن را توضيح نمي‌دهد.  نظريه  فرايند مخالف در ديدن رنگ‌ها در سال 1870 توسط ايوالد هرينگ ارائه شد. هرينگ خاطر نشان ساخت که برخي ترکيبات رنگ‌ها وجود دارد که ما هرگز آن‌ها را نمي‌بينيم، مثل سبز مايل به قرمز يا آبي مايل به زرد. نظريه  فرايند مخالف مي‌گويد که ادراک رنگ توسط فعاليت دو سيستم مخالف کنترل مي‌شود: يک سازوکار آبي- زرد و يک سازوکار قرمز-سبز.

ادامه نوشته

نظریه فرآیند متقابل ریچارد سولومون

ریچارد سولومون ( Richard Solomon ) ، یک روان‌شناس قرن بیستمی، معتقد بود که احساسات در حالات دوگانۀ متقابل یا متضاد عمل می‎کنند. برای مثال وقتی فردی به طور مکرر در معرض چیزی قرار می‎گیرد که باعث ایجاد یک پاسخ عاطفی مثل ترس در وی می‎شود، در نهایت احساس متضاد تحریک می‎گردد. این ممکن است باعث تضعیف احساس نخست و قوی‎تر شدن احساس دوم شود. یک سهم بزرگ کار سولومون تئوری یا نظریۀ وی در مورد اعتیاد است. وی اصرار داشت که اعتیاد به مواد مخدر حاصل جفت شدن احساسات لذت و انصراف یا واپس کشیدن است.

ادامه نوشته

نظریه جنسی آلفرد چارلز کینزی

رونمایی گزارش‌های کینزی که با انتشار کتاب رفتار جنسی در مردان در سال ۱۹۴۸ آغاز و در سال ۱۹۵۳ با کتاب رفتار جنسی در زنان دنبال گشت آن را به فراز فهرست پرفروش‌ترین کتاب‌ها رساند و به‌یکباره کینزی را به یک ستارهٔ سرشناس بدل ساخت. نوشتارهایی دربارهٔ او در نشریاتی چون تایم، لایف، لوک و مک‌کالز انتشار یافتند. گزارش‌های کینزی که به توفانی از مجادلات انجامید، از سوی بسیاری به‌عنوان زمینه‌ساز انقلاب جنسی دههٔ ۱۹۶۰ شناخته می‌شود.

ادامه نوشته

نظریه تربیت جنسی بر مبنای طرح واره جنسیتی

در نظریه یادگیری - اجتماعی و هم نظریه شناختی - رشدی تبیین‌هایی منطقی برای چگونگی کسب اطلاع کودکان درباره مقررات و هنجارهای فرهنگی رفتارها، نقش‌ها و خصوصیات شخصیتی متناسب با جنسیت فراهم کرده‌اند. ولی فرهنگ به کودکان درس بسیار مهم‌تری نیز می‌آموزد و آن اینکه تمایز بین مرد و زن آن‌قدر درخور اهمیت است که باید آن تمایز را به‌مثابه مجموعه عدسی‌هایی برای نگاه کردن به هر چیزی تلقی کرد. برای مثال، کودکی را در نظر بگیرید که برای اولین بار وارد مرکز نگهداری روزانه یا مهدکودکی می‌شود که در آن انواع فعالیت‌ها و اسباب‌بازی‌های جدید عرضه‌شده است.

ادامه نوشته

نظریه تربیت جنسی بر مبنای رویکرد شناختی - رشدی

طبق نظریه شناختی-رشدی، هویت جنسیتی در تربیت جنسی بر اساس اصول مرحله پیش عملیاتی رشد شناختی، به‌کندی از دو تا هفت‌سالگی صورت می‌گیرد. به‌ویژه اتکای بیش‌ازحد کودک پیش عملیاتی بر برداشت‌های بصری و نیز ناتوانی وی از نگهداری هویت شیء به‌رغم تغییر ظاهری آن، با مفهوم جنس پیوند دارد بنابراین کودکان سه‌ساله می‌توانند عکس‌های دختر و پسر را به‌درستی در دو طبقه متمایز قرار دهند، ولی بسیاری از آن‌ها نمی‌توانند بگویند که در بزرگ‌سالی پدر می‌شوند یا مادر (تامسون،۱۹۷۵، به نقل از هیلگارد ۱۳۹۰).

ادامه نوشته

نظریه تربیت جنسی بر مبنای رویکرد یادگیری اجتماعی

برخلاف نظریه روانکاوی، نظریه یادگیری اجتماعی توجیه روشن‌تری از نقش آموزی جنسیتی به دست می‌دهد. این نظریه هم بر پاداش‌ها و تنبیه‌هایی که کودکان برای رفتار مناسب یا غیر مناسب جنسی دریافت می‌کنند تأکید دارد و هم بر شیوه‌های یادگیری رفتارهای مربوط به نقش جنسیتی از راه مشاهده‌ی بزرگ‌سالان (بندورا،۱۹۸۶؛ میشل،۱۹۶۶؛ پری و بوسی،۱۹۸۴، به نقل از هیلگارد،۱۳۹۰) یادگیری مشاهده‌ای کودکان را قادر می‌سازد از راه تقلید رفتارهای بزرگ‌سالان هم‌جنس، رفتارهای ویژه جنسیت خود را فراگیرند.

ادامه نوشته

نظریه تربیت جنسی فروید

رفتار وارونه جنسیت‌ها. اشخاص ذکرشده در جنسیت‌های مختلف، رفتارهای متفاوتی دارند. الف- آن‌ها به طور مطلق وارونه جنسیتی هستند، یعنی موضوع جنسی‌شان می‌تواند تنها از جنس موافق باشد، در حالی که جنس مخالف نمی‌تواند هیچ‌گاه برایشان برابر ایستاده اشتیاق جنسی گردد، بلکه آن‌ها را بی‌تفاوت باقی می‌گذارد یا حتی بی‌میلی جنسی در آن‌ها

ادامه نوشته

نظریه تربیت جنسی گوردون و شرودر

تعلیم و تربیت جنسی به کودکان نگاه درست می‌دهد، پیام‌های گیج‌کننده جنسی را برای آن‌ها مفهوم می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند رفتار جنسی خود را بپذیرند. (شرودر،گوردن, 1995) بنابراین بهتر است آن را فرایندی بدانیم که یک عمر طول می‌کشد. کودکان از زمانی با میل جنسی و مسائل جنسی آشنا می‌شوند که والدین، در قالب مراقبت از آن‌ها (مثلاً در قالب شیر دادن با پستان، عوض کردن پوشک، حمام کردن و رفتار مشابه)، احساس خود درباره اندام‌های بدن را بروز می‌دهند. وقتی طفل اکتشاف جنسی خود را شروع می‌کند، پدر و مادر با واکنش‌های خود، پیام‌های مثبت و منفی مشخصی در مورد اکتشاف کودک به او می‌دهند. این ارتباط غیرکلامی‌آغازین، ارزش‌ها و نگرش‌های جنسی کودک را بعداً تأثیر مهمی‌بر رفتار او می‌گذارند، رقم می‌زند. (شرودر،گوردن, 1995)

ادامه نوشته

نظریه تکاملی دلبستگی

نظریه تکاملی دلبستگی (به عنوان مثال ، بالبی ، هارلو ، لورنز) نشان می دهد که کودکان برای ایجاد دلبستگی با دیگران از نظر بیولوژیکی ، از قبل برنامه ریزی شده به دنیا می آیند ، زیرا این امر به آنها کمک می کند تا زنده بمانند. نوزاد رفتارهای " آزادکننده اجتماعی " ذاتی مانند گریه و لبخند ایجاد می کند که پاسخ های مراقبت ذاتی از بزرگسالان را تحریک می کند. تعیین کننده دلبستگی غذا نیست ، بلکه مراقبت و پاسخگویی است. بالبی پیشنهاد کرد که کودک در ابتدا فقط یک دلبستگی اولیه (یکنواختی) تشکیل می دهد و شکل دلبستگی به عنوان یک پایگاه امن برای کاوش در جهان عمل می کند.

ادامه نوشته

مطالعه دلبستگی جیل هاگز و باربارا تیزارد

جیل هاگز و باربارا تیزارد (۱۹۸۹) رشد ۶۵ کودکی را که تنها پس از چند ماهگی به یتیم‌­خانه منتقل شده بودند، مورد بررسی قرار دادند. این بررسی، به عنوان یک مطالعه طولی شناخته می‌شود. این مطالعه همچنین یک آزمایش میدانی نیز بود. متغیر مستقل (چه اتفاقی برای کودکان در سن ۴ سالگی رخ داد) به طور طبیعی به وقوع پیوسته است.

ادامه نوشته

مراحل دلبستگی رودلف شفر و پگی امرسون

رودلف شفر ( Schaffer ) و پِگی امرسون ( Emerson ) در یک بررسی طولی در سال 1964 روی 60 نوزاد ، تعداد روابط دلبستگی را که توسط نوزادان شکل می گیرد مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند . در سال اول زندگی هر چهار هفته یکبار و سپس در 18 ماهگی نوزادان را تحت نظر قرار دادند . 

ادامه نوشته

نظریه‌ عشق رولو می

کتاب”عشق و اراده” رولو می در حالی که 60 سال داشت و به گفته خودش نتیجه کار مداوم و تجربه او بود منتشر شد و به عنوان کتاب پرفروش همان سال معرفی گردید. به گفته Rollo May همه می خواهند عشق را تجربه کنند و اراده قوی داشته باشند اما کمتر کسی توانسته در این زمینه موفق باشد. از دیدگاه او عشق و اراده باید به نوعی

ادامه نوشته

نظریه عشق لیزا فایرستون

دکتر لیزا فایرستون ، یکی از نویسندگان کتاب مشهور “رابطه جنسی و عشق در روابط صمیمانه” ، معتقد است که بهترین راه برای فکر کردن در مورد عشق، فعل آن است. اما این یعنی چه؟ عشق پویاست و برای پیشرفت به عمل و تلاش دو طرف رابطه نیاز دارد. همان طور که دکتر فایرستون می‌گوید؛ اغلب اوقات، ما وقت خود را با نگرانی درمورد اینکه همسرمان نسبت به ما چه احساسی دارد یا چگونگی رابطه‌مان از بیرون می‌گذرانیم. حتی اگر دوست داشتن توسط شخص دیگری احساس خوبی باشد، هر یک از ما فقط می توانیم احساسات عاشقانه خود را نسبت به شخص دیگری احساس کنیم و نه احساسات آن شخص را نسبت به خود. برای اینکه بتوانیم با

ادامه نوشته

نظریه عشق ویکتور فرانکل

فرانکل معنویت را از ویژگی های انسانی می داند و معتقد است که وجدان و عشق از رهگذر معنویت مایه می گیرند . به عبارت دیگر ، او یکی از راه های معنا بخشیدن به زندگی را درک و دریافتن فرد دیگری از راه عشق می داند که موجب می شود انسان از خود فراتر رود . و به این طریق درد و رنج خود را فراموش کند . او معتقد است که عشق تنها شیوه ای است که با آن می توان به اعماق وجود انسانی دیگر دست یافت . هیچ کس توان آن را ندارد که جز از راه عشق به جوهر وجود انسانی دیگر ، آگاهی کامل یابد . جنبه روحانی عشق است که ما را یاری می دهد تا صفات اصلی و ویژگی های واقعی محبوب را ببینیم و حتی

ادامه نوشته

نظریه های عشق آرتور آرون

یک مطالعه ی انجام شده توسط دکتر آرتور آرون و همکارانش برروی اسکن تصاویر مغز گروهی از دانشجویان دانشگاه نتایج جالبی را درمورد عشق نشان داده است. از دانشجویان خواسته شده بود که به عکس شریک عاطفی خود نگاه کنند و به آن فکر کنند. وقتی آرون از دانشجویان خواست که به تصویر یکی از آشنایان توجه کنند متوجه شد که آنها نمی توانند دست از فکر کردن به شریک عاطفی خود بردارند. محققان متوجه شدند که اگر حواس شرکت کنندگان را با نشان دادن یک شماره تصادفی به آنها پرت کنند و از آنها بخواهند که برای چند دقیقه شماره ها را به طور معکوس بشمارند، آنگاه آنها قادر خواهند بود که روی آشنایانشان تمرکز کنند

ادامه نوشته

نظریه تحولی عشق و ازدواج

قتی فردی از خودش می پرسد که چرا من عاشق این فرد خاص شدم، دیدگاه تحولی به ارایه پاسخی شگفت آور و تکان دهنده در این زمینه اقدام می کند، پاسخ دیدگاه تحولی اینست که هدف غایی و نهایی موجود بقاست، از این رو مساله تولید مثل نباید به مثابه قسمتی از بازی نگریسته شود، بلکه این مساله تمامی بازی را تشکیل می دهد. از این رو

ادامه نوشته

انواع عشق از دیدگاه الین هاتفـيلد و رپـسون

هاتفیلد معتقد است عشق در مردان معمولاً از نوع عشق پرشور است و عشق در زنان بیشتر رفاقتی است. تفاوت‌های فرهنگی نیز در چگونگی گرایش به این دو نوع عشق تأثیرگذار است. در فرهنگ‌های فردگرا بیشتر تمایل به عشق پرشور است، در حالی‌که در فرهنگ‌های جمع‌گرا به دلیل اهمیت نظر خانواده، پذیرش عشق رفاقتی بیشتر رایج است. همچنین هاتفیلد این نظریه را مطرح می‌کند که عشق شهوانی زمانی بروز می‌یابد که انتظارات فرهنگی فرد را تشویق به عاشق شدن کند، فرد با عقاید از پیش شکل گرفته‌ی عشق ایده‌آل آشنا شود و برانگیختگی فیزیولوژیک شدیدی را در حضور دیگری تجربه کند. عشق شهوانی در حالت ایده‌آل به عشق دلسوزانه

ادامه نوشته

نظریه عشق زیک رابین

روبین (1970) یکی از نخستین روانشناسانی است که به بررسی عشق پرداخته است، از 200 دانشجو خواست با پاسخ دادن به جملات یک پرسشنامه گسترده، تجربه ی خود را توصیف کنند. او دریافت که تجربه ی عشق ظاهرا در برگیرنده ی چهار ویژگی اصلی است، نیازمندی، علاقه مندی و دغدغه خاطر، اعتماد و تحمل خطاهای طرف مقابل. به گفتة رابين (1970) با وجود اينكه عشق جز عميق‏ترين و با معناترين احساسات به شمار مي‏ رود، روان‌شناسان اجتماعي عملاً هيچ توجهي به آن نكرده‏اند. او مقياسي ساخت با دو نوع اندازه‌گيري: يكي در مورد پيوند و ارتباط و ديگري در مورد عشق. عامل پيوند شامل مواردي مثل جذابيت، ديدگاه خوب، احترام و

ادامه نوشته

نظریه عشق به مثابه دلبستگی هازان و شیور

این نظریه روابط عاشقانه بزرگسالان را همچون رابطه نوزاد با مادر خود در نظر می گیرد . این رابطه مشتمل است بر نیازهای احساسی و نیاز به امنیت ، ترس از جدایی و همدلی قوی میان دو نفر و نیز ارتباطات غیر کلامی گسترده . بنا به گفته شیور ، هازان و برادشاو همه روابط عاشقانه میان دو نفر براساس روابط آنها با مادر خود در کودکی شکل می گیرد . هازن و شیور (1987)، عنوان می کنند که انواع دلبستگی که در کودکی شکل گرفته اند بر سبک های عشق ما در بزرگسالی تأثیر می گذارد. مطالعات هازن و شیور، لوی و دیویس، فینی و نولر نشان داد که نظریه دلبستگی، یک دیدگاه یکپارچه از عشق را پیشنهاد می کند (فینی و نولر،1996). 

ادامه نوشته

نظریه دلبستگی ویس

ویس (۱۹۸۲) دلبستگی در بزرگسالان را به عنوان ایجاد یک پیوند توسط یک بزرگسال با بزرگسال دیگر می داند که در جنبه های اساسی و مهم، مشابه دلبستگی است که کودکان نسبت به مراقب اصلی خود ایجاد می کنند. این پیوند- درست مثل آنچه که در کودکان وجود دارد- تنها در روابطی ظاهری می شود که اهمیت هیجانی بسیار زیاد و محوری دارند. این دلبستگی در بزرگسالان نتیجه عملکرد نظام هیجانی مشابه با دلبستگی در کودکان است، اگرچه در جریان تحول جرح و تعدیل شده است. نکته مهمی که در تمامی تعاریف به وضوح مورد تأکید قرار گرفته این است که کنش دلبستگی- فراهم آوردن سلامتی و ایمنی

ادامه نوشته

نظریه های تغییر در دلبستگی

بالبی (1988) بیان کرد که الگوهای درونی که یک بار شکل گرفته اند، تقریباً در طول زندگی ثابت خواهند بود. در نتیجه محققان بحث ویژگی های روابط را بسط داده و بیان داشتند که در بیشتر موارد، تجارب آموخته شده در ارتباطات قبلی، در زمان حال به شکل یک الگو مورد استفاده قرار گرفته و روابط فعلی را شکل می دهند .

ادامه نوشته

نظریه دلبستگی کولینز و رید

کولینز و رید در سال ۱۹۹۰ بر اساس نظریه هازان و شاور پرسشنامه سبک دلبستگی کولینز و رید (RAAS) را که معادل انگلیسی آن ( Revised Adult Attachment Scale ) است تهیه کردند. این پرسشنامه در ابتدا دارای ۲۱ ماده بود که بعدها به ۱۸ آیتم کاهش یافت. این پرسشنامه سه زیر مقیاس دارد که عبارتند از: کولینز و رید (1990)، یک اندازه گیری جدبد از سبک های دلبستگی بزرگسالان ارائه کردند که شامل این مؤلفه ها می شود: 1- وابستگی ( میزان اعتماد و اتکای شما به دیگران را نشان می دهد ). 2- نزدیکی ( میزان آسایش در رابطه با صمیمیت و نزدیکی هیجانی را اندازه گیري می کند ) 3- دلبستگی اضطرابی ( ترس از داشتن رابطه را می سنجد ).

ادامه نوشته

نظریه سبک‌های حل تعارض رابرت بلک و جین موتون

رابرت بلک ( Robert Blake ) و جین موتون ( Jane Mouton ) (1964) ، روابط کارکنان را در سازمان‌ها بررسی کردند و مدل دو بعدی برای توصیف سبک‌های مختلف حل تعارض در موقعیت‌های بین فردی ارائه دادند. رابرت بلک و جین موتون (1964) بیان کردند که افراد هنگام تعارض مقدار مشخصی از هر دو بعد اهمیت دادن به خود و اهمیت دادن به دیگران را نشان می‌دهند. آن‌ها اهمیت دادن به خود را به‌صورت مقدار حمایت شخصی و مقدار استقامتی که فرد در جهت رسیدن به

ادامه نوشته

نظریه رابطه سبک های دلبستگی و حل تعارض کوکران و مالینکرودت

کوکران ( Corcoran ) و مالینکرودت ( Mallinckroodt ) (2000)، طرحی در ارتباط با شباهتی که بین مدل‌های فعال خود (بعد اضطراب) و مدل فعال دیگران (بعد اجتناب) در الگوی دلبستگی بزرگسالان و ابعاد اهمیت دادن به خود و اهمیت دادن به دیگران در سبک‌های حلّ تعارض رحیم (1983) ارائه دادند. بر اساس این طرح، بر اثر تعامل و ترکیب این ابعاد، هر یک از چهار سبک دلبستگی با سبک منحصر به فردی از شیوه‌های حل تعارض در ارتباط است. در طرح ارائه شده به وسیله کوکران و مالینکرودت (2000)، بین چهار سبک دلبستگی بزرگسالان، که از ادغام ابعاد دلبستگی (مدل فعال خود) به دست می‌آیند، با پنج شیوه حلّ تعارض که از ترکیب ابعاد اهمیت دادن به خود و دیگران در الگوی رحیم حاصل می‌شوند، تطابق و تناظر دیده می‌شود؛ برای مثال، اگر فردی در

ادامه نوشته

نظریه دلبستگی گرنکویست و هیجکول

فرضیه جبران هیجانی گرنکویست و هیجکول (1999) و گرنکویست و همکاران (2010) نیز بیان می‌کند خدا به عنوان چهرۀ دلبستگی جانشین و مذهبی شدن ناگهانی نوعی استراتژی تنظیم هیجان‌های فرد دلبسته ناایمن است، در این شرایط عشق به چهرۀ دلبستگی خدا تحت تأثیر شرایط شدید بحرانی و ناایمن به والد اتفاق می‎افتد و نقش خود مذهب مؤثر نیست.

ادامه نوشته