در عصر حاضر با وجود تکنولوژی و گوشی‌های هوشمند با قابلیت‌های جذاب و رسانه‌های اجتماعی که ارتباطات را بسیار تسهیل کرده‌اند افزایش تمرکز بر روی کارها و درس خواندن سخت‌تر شده است. ممکن است بارها قصد کرده باشید کتاب بخوانید یا کاری انجام دهید اما در حین آن، سری به اینستاگرام و واتساپ خود زده باشید. مدتی بعد به ساعت نگاه می‌کنید و می‌بینید یک ساعت گذشته و چیزی نخوانده‌اید یا کاری از پیش نبرده‌اید .
هانا ماریا سگال ( Hanna Segal ) روانکاو و از پیروان ملانی کلاین ، در سال 20 آگوست 1918 در لودز لهستان زاده شده و در 5 ژوئیه 2011 در لندن از دنیا رفت . او با نام هانا پوزنانسکا ، در خانواده ای بسیار فرهنگی در لهستان متولد شد . پدرش چسلاو یک وکیل دعاوی منتقد هنری و سردبیر روزنامه بود . در ایام کودکی ، ایزابلا مادر هانا ، به سان یک بانوی بورژوای معمولی سپری می کرد اما وقتی زندگی به سراشیب افتاد ، قدرت و تدبیر او آشکار شد . از دست دادن خواهرانش در کودکی از جمله نخستین ضربه‌های بزرگی بود که بر وی وارد شد. او می‌گفت که در خانه کودکی تنها بود و این امر او را به مدرسه جذب می‌کرد. خانواده او در 13 سالگی هانا به ژنو نقل مکان کردند که این جا به جایی برای وی فرصتی جهت آشنایی با فرهنگ و نظرگاه‌های سیاسی گوناگون ایجاد کرد. در آن مقطع وی فروید را به تمامی مطالعه کرد . او تا اواخر دوران نوجوانی خود از پیش تمام آثار فروید را که به زبان لهستانی ترجمه شده بود خوانده بود . سایر تاثیرات فکری اولیه شامل ولتر ، روسو ، مونتانی ، شوپنهاور ، نیچه ، پروست و پاسکال بود . او با دیدن فقر و فقدان آزادی سیاسی به حزب سوسیالیست لهستان پیوست و تعهد او به جناح چپ در سراسر عمرش ادامه یافت . روانکاوی به گفته ی او « یک موهبت الهی » بود ، چرا که راهی برای ترکیب عمیق ترین علایق فکری خود با میل به کمک به مردم در آن پیدا کرد .
ناتالیا پترونا بخترووا ( Natalia Bekhtereva ) ؛ متولد ۷ ژوئیه ۱۹۲۴در سن پترزبورگ ( لنینگراد ) و متوفای ۲۲ ژوئن ۲۰۰۸ در هامبورگ در 83 سالگی ، یک عصب‌پژوه روانشناس و سیاستمدار اهل جماهیر شوروی و روسیه بود که رویکردهای نوروفیزیولوژیک روانشناسی مانند اندازه‌گیری فعالیت تکانه نورون‌های انسانی را توسعه داد. او در فیلم‌های مستند «ندای پرتگاه» و «طوفان آگاهی» ، که منافع عمومی زیادی را برانگیخت مشارکت داشت و همچنین کاندیدای علوم زیست‌شناسی، دکترای پزشکی و استاد تمام دانشگاه بود. وی دانشمند علوم اعصاب و فیزیولوژیستی که رویکردهای نوروفیزیولوژی را به روانشناسی پیوند داد می باشد . بختروا عضو مسئول آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی (1970)، آکادمی آکادمی علوم پزشکی اتحاد جماهیر شوروی (1975)، آکادمی آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی (1981). از سال 1990 - مدیر علمی مرکز "مغز" آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی، و از سال 1992 - موسسه مغز انسان آکادمی علوم روسیه (سن پترزبورگ).
جانسون اوکانر ( Johnson O’Connor ) متولد سال 1891 و متوفای 1973 . جانسون تحت عنوان یک روان‌سنج، پژوهشگر و مدرس آمریکایی فعالیت می‌کرد. فعالیت‌های جانسون در زمینۀ روان‌سنجی، او را به شهرت عظیمی رساند. فعالیت و مطالعاتی که در حوزۀ استعداد و استعدادیابی بود که نظر طرفداران و مخاطبین بسیاری را به خود جلب کرد. او در سال 1913 در دانشگاه هاروارد در رشته فلسفه فارغ التحصیل شد ، او به‌منظور حوزۀ تحصیلی‌اش و گرفتن مدرک آن حوزه، تحت سرپرستی ستاره‌شناس معروفی به نام Percival Lowell در کارخانۀ “جنرال الکتریک” آمریکا در بخش فولاد و سیم مشغول به کار شد. جانسون اوکانر حدود چهل سال پیش در نهمین دهه‌ی زندگیش فوت کرد. اما هنوز یکی از معروف‌ترین نام‌ها در حوزه‌ی استعدادیابی است. جانسون اوکانر معتقد بود : « مدیران سطح بالا از سه ویژگی مشخص می‌شوند: آرام حرف می‌زنند، با ابهت حرکت می‌کنند و هیچ اثری از طنز در وجودشان نیست » .
گابریل تارد ( Gabriel Tarde ) متولد ۱۲ مارس ۱۸۴۳ در سارلا لا کاندا و متوفای ۱۳ مه ۱۹۰۴ در پاریس ، دانشمند در زمینه جامعه‌شناسی و روانشناس اجتماعی اهل فرانسه بود. او جرم شناس و جامعه شناس فرانسوی، استاد فلسفه جدید در کالج دو فرانس، گابریل تارد، تأثیر زیادی در شکل گیری و توسعه جامعه شناسی روان شناختی داشت. در جوانی، تارد متمایل به رمانتیک به شعر علاقه داشت و مدتی آن را پیشه خود می دانست. در سال 1860 امتحانات لیسانس را در علوم انسانی با موفقیت پشت سر گذاشت و سپس در علوم فنی در سال 1869 به سمت دستیار قاضی شهر منصوب شد. در سال 1873، جی تارد به عنوان معاون دادستان جمهوری در راسک منصوب شد، اما پس از 2 سال به شهر زادگاه خود بازگشت و تا سال 1894 در آنجا به عنوان بازپرس کار کرد.
هانری لویی برگسون یا آنری برگسون ( Henri Bergson ) متولد ۱۸ اکتبر ۱۸۵۹ و متوفای ۴ ژانویه سال ۱۹۴۱ ، فیلسوف مشهور فرانسوی یهودی-تبار بود. هنری- لویی برگسون ، فیلسوف فرانسوی بود که در سنت فلسفه قاره تحت تأثیر قرار داد ، به ویژه در نیمه اول قرن 20 تا جهان دوم جنگ . برگسون به دلیل استدلالهای خود مبنی بر این است که فرایندهای تجربه فوری و شهود از درک عقل گرایی انتزاعی و علم برای درک واقعیت مهم تر ، مشهور است.
ظاهرا بشر از نخستین روزهای حیات خود با این کارکرد هنر آشنا بوده است. بسیاری از نقاشی های باقیمانده در غارهای دوران پارینه سنگی منعکس کننده دغدغه های ذهنی و راهی برای کسب آرامش روحی و غلبه بر ترس‌ها و اضطراب‌های انسان اولیه است. هنر وسیله ای برای ابراز احساسات و برقراری ارتباط با دیگران و مانند زبانی جهانی است. لذا می تواند نقشی پالایش دهنده ایفا کند و ارتباط انسانی را ارتقا بخشد. در آثار هنری با پیام ها، تمثیل ها و اشارات روبرو می شویم و تخیلات هنری چون از اعماق ناخودآگاه انسان منشاء می گیرند تمایلات، روحیات و محتویات درونی و گاه پنهان او را آشکار می کنند.
نوآوری یا خلاقیت را می توان روشی برای حل مسائل دانست به این معنی که در واقع فرد به کمک مهارت خلاقیت خود دائماً در حال راه حل یابی برای مشکل و نیاز خاصی بسر می برد . ایجاد و پرورش ابداع و خلاقیت ، معمولاً دارای مراحلی است که نه به عنوان یک پرورش علمی و فرموله شده ، بلکه به عنوان یک راهنما می تواند برای افراد در همه جا مفید باشد . دراواخرقرن نوزدهم واوایل قرن بیستم به منبع خلاقیت توجه شددراین دوران این تفکرکه نبوغ باتوانایی غیرمعمول دریک فردازیک روح بیرونی ناشی می شود. اماتاثیرات این تفکرکه خلاقیت ونبوغ مترادف هم هستندهمچنان باقی ماندولذانیم قرن طول کشیدتاخلاقیت به طورعلمی ودقیق مطالعه شودورهبری این جریان علمی راگیلفورد در سالهای (1967تا1959) برعهده داشتند (سام خانیان و همکاران،1381).
کتاب اصلی دوبونو « مکانیزم ذهن » نام دارد که در سال ۱۹۶۹ منتشر شد. ادوارد دوبونو در این کتاب برای نشان دادن نحوه عملکرد مغز انسان از مثال‌ها و استعاره‌های فراوانی استفاده می‌کند و مغز انسان را نوعی سیستم اطلاعاتی می‌داند که خود را سازماندهی می‌کند به این معنا که همان‌طور که قطرات باران پس از فرو افتادن راه خود را به سمت جوی‌ها و چاله‌ها پیدا می‌کند، اطلاعاتی که به مغز وارد می‌شود نیز با سازماندهی مغز به مسیرهای آشنا هدایت می‌شود. در نتیجه با روش تفکر سنتی تنها قادریم به نتایجی برسیم که از پیش با اعتقادات و پیش‌فرض‌های ذهنی ما هماهنگی دارد. دوبونو این روش فکر کردن را مانعی بر سر راه کشف ایده‌های نو می‌داند و معتقد است مغز انسان توانایی بیشتری برای تعریف و درک تجربیات خود دارد. روشی که دوبونو پیشنهاد می‌کند، تفکر جانبی است.
«خلّاقیت» ویژگی ذاتی بعضی از رفتارهای خاص نیست، بلکه قضاوتی در مورد آن هاست. این مطلب علاوه بر خلّاقیت، در مورد هیجانات نیز صادق است. یکی از مجادلات طولانی در میان نظریه پردازان، بر سر این موضوع است که آیا هیجانات فرایندهای خاص و متمایزی هستند (یعنی نظام عاطفی از نظام شناختی متمایز است؟) و یا اینکه فرایندهای زیربنایی رفتارهای هیجانی و شناختی یکسانند. البته این موضوع بیشتر به تعریف ما از «هیجان» و «شناخت» بر می گردد.
ویلیام گوردون این ادعا را داشت که می‌توان با یکسری تمرین‌های گروهی، خلاقیت را آموزش و توسعه داد. الگوی تفکر استعاری، یادگیرندگان را بر می انگیزد تا ایده ها یا افکاری نو و خلاق را پرورانده و ارایه دهند که آنرا الگوی بدیعه پردازی یا نوآوری فکری نیز نامیده اند. این الگو را ویلیام گوردن و همکارانش تدوین و تهیه کرده اند. گوردون آموزش گروه های خلاقیت در صنعت را اغاز کرد و آن را به صورتی در اورد که برای آموزش دانش آموزان هم کاربرد داشته باشد.
در مطالعات اخیر درباره خلاقیت تقسیم بندی های متعددی از آن شده استکه یکی از آنها جدا کردن خلاقیت شناختی از خلاقیت هیجانی است ( آوریل، 2005) خلاقیت هیجانی توانایی تجربه و بیان بدیع، موثر و اصیل ترکیبی از هیجانات است ( آوریل و توماس نولز، 1991). آوریل و نانلی (1992) خلاقیت هیجانی را ابراز خود به روشی جدید که براساس آن خطوط فکردی فرد بسط یافته و روابط میان فردی او افزایش می یابد تعریف کرده اند. سه مفهوم
رابرت گانیه (1977، 1985) آفرینندگی را نوعی حل مساله می داند . به اعتقاد گانيه خلاقيت نيزنوع به خصوصي از حل مسئله است به عبارت ديگر راه بديع حل مسئله . گانیه در طبقه بندی خود از انواع بازده های یادگیری بالاترین سطح یادگیری را حل مسئله نامیده و طبقه دیگری به آفرینندگی اختصاص نداده ، اما معتقد است که آفرینندگی نوع ویژه ای از حل مسئله است .
به گفته گلیفورد تا وقتی که انسان به مشکلی برخورد نکند و زندگی او از روی عادت و یا بر مبنای دور زدن مشکلات سپری شود ، خلاقیتی در کار نیست ، ولی همین که به مشکلی برخورد نمود و خواست آن را حل کند فرایند فکری و اعمالی که متعاقب آن برای حل مشکل ایجاد می شود خلاقیت نام دارد . در نظریه ی گیلفورد که به الگوی ساخت ذهنی شهرت دارد در آن دو تفکر عمده همگرا و تفکر واگرا را معرفی می کند . خلاقیت را با تفکر واگرا ( دست یافتن به رهیافت های جدید برای مسائل ) در مقابل تفکر همگرا ( دست یافتن به پاسخ ) مترادف دانسته است.(بودو،1978).
تورنس (1998،به نقل از سیف، 1387)، سه تعریف برای خلاقیت در سه زمینه پژوهشی، هنری و وابسته به بقاء مطرح کرده است. به نظر وی تعریف پژوهشی خلاقیت عبارت است از فرآیند حس کردن مشکلات و مسایل، شکاف در اطلاعات، عناصر گم شده چیزهای ناجور، حدس زدن و فرضیه سازی درباره این نواقص و ارزیابی و آزمودن این حدس‌ها و فرضیه ها، تجدید نظر کردن و دوباره آزمودن آنها و بالاخره انتقال نتایج. تورنس (1998) در توضیح تعریف فوق می گوید هر زمان که نقص یا کمبودی را احساس می کنیم در ما تنش ایجاد می شود. احساس ناراحتی می کنیم و دلمان
فرانک ویلیامز ( Frank , Williams ) (1970) مدل پیچیده ای را ارائه می نماید. هدف ویلیامز ارائه مدل خاصی برای آموزش در کلاس است که به منظور کمک به معلم برای تغییر دادن تکالیف همراه با ابعاد مربوط به برنامه درسی، رفتار دانش آموز و رفتار معلم در کلاس طراحی شده است. معلمان می توانند این مدل را در انواع موقعیت یادگیری در کلاس به کار ببرند. مدل شامل سه بعد است. موضوعات درسی (بعد اول) روشهای تدریس (بعد دوم) مهارتهای تفکّر واگرا و مولد (بعد سوم) هر سه بعد زیر مجموعه و تقسیمات متنوعی دارند. برای مثال بعد دو شامل فهرستی از 23 راهبرد آموزشی یا سبکهایی است که معلمان می‌توانند در موضوعهای درسی مختلف که در بعد یک نشان داده شده برای ایجاد هشت توانایی عقلی یا فرایندهای فکری در دانش آموزان که در بعد 3 نشان داده شده به کار ببرند.
در برابر دیدگاه روانکاوی که خلاقیت رو وسیله سائقه ای داخلی می دونه ای. جی. اسکاکتل باور داره که آفرینشگری حاصل پذیرا بودن نسبت به دنیای بیرون بوده و پس نتیجه قدرت پذیرش بیشتری واسه تجربه . اسکاکتل دو روش اصلی درک و یا رابطه بین ذهن و عین رو از هم جدا می کنه . یکی خود مدار ، یا ذهن مرکز و به خاطر این ذهنیه . دیگری شی مدار یا عین مرکزه و سعی می کنه چیزها رو اون طور کهن، بفهمد .
استرنبرگ در تحقيقی که در سال ۱۹۹۱ انجام داد، براساس « مدل سرمايه گذاری خلاقيت » ، معتقد است که افراد خلاق تمايل به خريد کم و توان فروش زياد ايده ها دارند. برطبق اين تئوری خلاقيت مستلزم شش منبع متمايز و مرتبط به هم است: ۱.توانايی های فکری ۲.دانش ۳.شيوه های تفکر ۴.شخصيت ۵.انگيزش ۶.محيط افراد خلاق عموما در داخل محيط های حمايتی بيشتر امکان ظهور می يابند. استرنبرگ در نظریه "سرمایه گذاری" خود معتقد است که برای پرورش و سرمایه گذاری در خلاقیت باید به شش منبع توجه کرد. این منابع عبارتند از: دانش، توانایی های عقلانی، سبک های تفکر، انگیزش، شخصیت و محیط
يکی از سوالهاي مهم در باره خلاقیت آن است كه انسانهاي مختلف چگونه خلاقیت خود را بروز می دهند ؟ عده اي از پژوهشگران مثل می ، اندرسون ، والاس ، اتريك ، آلبرشت ، قائل به مرحله اي و فرآيندي بودن آن هستند. ممکن است چنین بپنداريم كه ايده هاي نو به يك باره در ذهن ظاهر می شوند اما واقعیت امر چنین نیست بطور كلی ظهور هر ايده خلاقانه از يك فرآيند هفت گانه تبعیت می كند كه عبارتند از :
در مورد خلاقیت چون ساير مفاهیم روانشناسی ديدگاههاي مختلف و متفاوتی وجود دارد كه ماهیت ، خاستگاه و كاركرد آنرا به شکلی خاص تبیین می نمايد . در اين مجال به اختصار به مهم ترين آنها اشاره می شود . خلاقيت به عنوان وديعه الهي : در دنیاي باستان ، فیلسوفانی چون افلاطون معتقد بودند كه خداوند اذهان اين گونه مردان را از آنها گرفته و با دادن قوه ابتکار آنان را به عنوان سفیرانش بکار می گیرد . عنصر خلاقیت فرد يك هديه خداوندي است و بیش از آنکه از تربیت ناشی شوداز الهام ناشی می شود . سامرست موام نیز معتقد بود الهام پايه واساس تفکر خلاق است .
خلاقیت از ضمیر ناخودآگاه فرد منشاء می گیرد ، خلاقیت محصول جانبی فرایندهای ذهنی پیش از خلاقيت است ، اگو (خود) است که اجازه بروز ضمیر ناخودآگاه را به فرد می دهد ، آرزوی مردم برای رسیدن به خوشبختی تبدیل به نیرویی برای بروز تخیلات می شود ...
در آوریل 1951 گزارشی درباره تحلیل عوامل فکر خلاق توسط آزمایشگاه روان شناسی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی منتشر شد .قبل از این تاریخ ، تحقیقات اندکی درباره خلاقیت فکری اجرا شده بود و اصولا هیچگونه تحلیل عواملی از آن به عمل نیامده بود . اما حتی در آن زمان هم نشریات و آثار روان شناسی و تعلیم و تربیت
متاسفانه، به طور سنتي، موضوعات فلسفي، آنچنان پيچيده و غامض و دشوار مطرح مي گردند که فقط بزرگسالان و آن هم عده قليلي صلاحيت کار روي آن را دارند و مشخصاً به دليل فني و تخصصي بودن اين موضوعات، کودکان حق ورود به اين حيطه را ندارند. در حالي که بسياري از سؤالات فلسفي از همان ابتدا، زاييدة
متاسفانه، به طور سنتي، موضوعات فلسفي، آنچنان پيچيده و غامض و دشوار مطرح مي گردند که فقط بزرگسالان و آن هم عده قليلي صلاحيت کار روي آن را دارند و مشخصاً به دليل فني و تخصصي بودن اين موضوعات، کودکان حق ورود به اين حيطه را ندارند. در حالي که بسياري از سؤالات فلسفي از همان ابتدا، زاييدة
پال تورنس كه از وی به عنوان پدر خلاقیت یاد می‌شود، تجارب مناسبی را در حیطه‌ی مددكاری با جانبازان جنگی داشته است، از این رو، در سال 1955، نیروی هوایی ارتش آمریكا به عنوان مشاور فنی در امور نظامی از او دعوت به همكاری كرد. وی در طی این دوران، با دیدگاه گیلفورد كه در زمینه‌ی گزینش خلبانان فعالیت داشت، آشنا شده و توانست دیدگاه خویش را شكل دهد. وی با گیلفورد، هم عقیده بود و معتقد بود كه تنها آزمون‌های هوش نمی‌تواند معرف دقیقی از خلاقیت باشد.
سبک زندگی یا شیوه زندگی ، آدلر را ارضا نکرد ، زیرا به نظر مفهومی ساده و مکانیکی بود و سرانجام در راه جستجوی اصلی پویاتر به مفهوم « من خلاقه » دست یافت .
« من خلاقه » از نظر آدلر شاهکار وی محسوب می شود. « من خلاقه» آدلر با مفهوم «من» در روانشناسی فروید تفاوتهای بسیار دارد. از نظر آدلر، « من خلاقه» می کوشد تا به تجارب شخصی معنی و مفهوم ببخشد و یا اینکه تجاربی را که حتی در عالم خارج موجود نیستند، خلق کند و بر مبنای آنها شیوۀ خاص زندگی فرد را پی ریزی کند، در حالی که «من » در روان شناسی فروید حاصل یک سلسله مکانیزمهای درونی است و هدف آن ارضای نیازهای غریزی با توجه به اصل واقعیت است. به عبارت دیگر، اعتقاد به « من خلاقه» حاکی از آن است که انسان خود، شخصیت خویش را بر مبنای وراثت و تجربه می سازد.
نظريه ي آدلر درباره ي شخصيت نظريه اي کاملا اقتصادي وصرفه جويانه است، بدين معني که با چند مفهوم اساسي، تمام ساخت نظريه را تبيين مي کند، آدلر در نظريه اش ، برخلاف فرويد، نقش اميال جنسي را در شکل گيري شخصيت به حداقل رساند وبه جاي تاکيد بر ناهشيار به نقش هشياري درتعيين رفتار تاکيدداشت. او معتقد بود که تلاش براي اهداف آينده مي تواند رفتار زمان حال ما را تحت تاثير قرار دهد.لذا درروش درماني خود از تشويق استفاده مي کرد. آدلر شخصيت انسان را يکپارچه مي ديد که ما را در جهت رسيدن به برتري وکمال هدايت ميکند.
والدین سلطه جو وظیفه خود می دانند که رفتار خارجی کودکانشان را تحت کنترل درآورند . آنها نسبت به فرزندان خود احساس مسئولیت گرده و این احساس مسئولیت اکثرا به احساس قدرت مطلق منتهی می شود .
خلاق بودن كودكان ، تحت تاثير عوامل محيطي بويژه نگرش و شيوه هاي پرورشی و تربيتي والدین است مطالعه ارتباط اين دو متغيير، همواره مد نظر پژوهشگران بوده و هست . شواهد حاكي است خانواده مهم ترين نقش را در كنترل و هدايت تخيل و ظهور خلاقيتها ايفاء مي كند .
وراثت فرآيندي است كه به وسيله آن مشخصات جسماني معيني مثل رنگ پوست به شيوه بيولوژيكي از والدين به كودك منتقل مي شود بر اين اساس خيلي از ما شبيه پدر و مادر خود هستيم . تحقيقات انجام شده در مورد دوقلوهاي يكسان كه داراي ژنهاي مشابه هستند نشان داده كه آنها از نظر شخصيتي نيز مشابهت دارند. تشابه خصوصيات فكري ، احساسي و رواني دو قلوهاي يكساني كه از بدو تولد در محيطهاي متفاوت رشد مي يابند دليل محكمي بر تاثير توارث در شخصيت افراد است هرچند در اين گونه موارد ، محيط داراي نقش اساسي است (بني جمالي و احدي ،1370ص 14 ).
عادات ، دلسردی ،کم رویی و عدم تشویق بموقع ،گل لطیف خلاقیت را می خشکاند(ازبورن،1963).
آبراهام مازلو روانشناس بزرگ انسانگرا معتقد است خلاقيت و نوآوري توانائي بالقوه اي است كه بدو تولد در همه انسانها به وديعه گذاشته شده است اما اكثر آنان در جريان فرهنگ پذيري خود آنرا از دست مي دهند( توران نژاد ، 1378 ص 22).
روانشناس مشهور انسانگرا کارل راجرز می گوید " گرایش ما در آموزش و پرورش ، تبدیل انسانها به اشخاص همرنگ دیگران و متعبدی است که صرفا تحصیلاتشان تکمیل شده است و نه افرادی که دارای آفرینندگی و آزادی بوده و یا اندیشمندانی اصیل باشند ( موید نیا ، 1384، ص 61).
هرچند فرض مي شود كه همه انسانها ذاتا داراي استعداد ارزشمند ابداع و نوآوري هستند لكن ميل عمومي در ميان انسانها به سمت تقليد است .
ماكياول (1532) نظريه پرداز مشهور علم سياست در كتاب " شهريار " مي گويد" مردم پيوسته در راههايي گام برمي دارند كه ديگران همواركرده اند و دركارهاي خويش راه تقليد مي پويند چون نوآوري كار سختي است "وي نهايتا انسانها را به داشتن نيروي سازنده اي بنام ويرتو دعوت مي كند كه منشاء خلاقيت وتوانائي سرشار مردان بزرگي چون موسي ، كوروش ، رومولوس و تسه ئوس بوده است ( آهني ، 1387، ص 6) .
شهید مطهری می فرمایند " ستایشگر معلمی هستم که نه اندیشه ها ، بلکه اندیشیدن را به من آموخت" بقول شارتیه " هنر معلم تشنه کردن ذهن متعلم است تا او خود نخجیر خود را شکار کند" روسو نيز مي گويد "اجازه دهيد كودك حقايق را كشف كند اگر اطلاعات را جانشين آن نمائيد استدلال نخواهد كرد" ( مویدنیا، 1384، ص 168).
حسب نظر افلاطون وظیفه مهم آموزش و پرورش و مدارس تبدیل "بودنهای محدود" انسان به "شدنهای نامحدود" است همچنين سقراط هدف آموزش را در ايجاد نياز به دانستن ، نه ارائه دانسته ها تلقي مي كرد ( مويد نيا ، 1384، ص 168) .
شاید خیلی از افراد تصور می کنند خلاقیت استعدادی است که در سنین کودکی وجوانی بروز داده می شود اما تحقیقات صورت گرفته آنرا تائید نمی کند . انسانها درطول عمر حتی بزرگسالی می توانند خلاق باشند . به عبارت دقیق تر بروز خلاقیت بیش از آنکه تابع " سن زمانی " باشد تابع " سن شغلی " است .
یکی از سوالهای مهم در باره خلاقیت آن است که انسانهای مختلف چگونه خلاقیت خود را بروز می دهند ؟ عده ای از پژوهشگران مثل می (1959) اندرسون ( 1959) والاس ( 1926) اتریک ( 1974) آلبرشت ( 1987) قائل به مرحله ای و فرآیندی بودن آن هستند. ممكن است چنين بپنداريم كه ايده هاي نو به يك باره در ذهن ظاهر مي شوند اما واقعيت امر چنين نيست بطور کلی ظهور هر ايده خلاقانه از يك فرآيند هفت گانه تبعيت مي كند كه عبارتند از :
الوین تافلر ( 1980) یکی از مشهورترین نویسندگان و نظریه پردازان امریکایی ، در تبیین جهت و جریان تمدن بشری و آینده جوامع کتابی تحت عنوان " موج سوم " نگاشته و نظریه مهم علوم اجتماعی و سیاسی خود را در آن توضیح داده است .
توانايي انسان به ارائه ايده هاي نو و نيل به موفقيت نامحدود است . براين اساس بيان آلبرت انيشتين بسيار ارزشمند خواهد بود كه "خيالپردازي مهم تر از حقايق است". خيال آدمي چون پرنده تيز پروازي است كه مي تواند با عبور از حصار زمان و مكان و محدوديت تجارب حسي ، بر فراز هر بلندي نشسته و آشيانه زيبائي در آن بسازد .
این رویکرد، به خلاقیت از دیدگاه آزمون ها می نگرد و تلاش می کند که با مقیاس های کمی، خلاقیت را در افراد اندازه گیری کند. بنابراین، تعریف خلاقیت، بر حسب چگونگی عملکرد بر روی مواد یک تست بیان می گردد.
از پیشروان این رویکرد گیلفورد (1950) است. او خلاقیت را عبارت از تفکر واگرا می داند. در واقع، تفکر واگرا، جزئی از مدل ذهنی گیلفورد است. تفکر واگرا، یک جستجوی ذهنی است که به دنبال تمام راه حل های ممکن برای یک مساله است و در مقابل تفکر همگرا قرار می گیرد.
هر آنچه از روانشناسی می خواهید را در این وبلاگ بجویید .