شخصیّت موضوعی پیچیده و دارای جنبه های گوناگونی است. نظریه های متنوّع و مختلفی درمورد چگونگی شکل گیری و ویژگی های شخصیّت عرضه شده است. روان شناسان بیشتر به این موضوع پرداخته و سعی کرده اند پاسخگوی سؤال های مربوط به شخصیّت انسان باشند.
نظری اجمالی به تعاریف متعدّد شخصیّت نشان می دهد که تمام معانی شخصیت را نمی توان در یک نظریه
توجه به انسان و مطالعه آن پدیده تازه ای نیست و تاریخی کهن دارد و از قدیم الایام مورد توجه مذاهب و مکاتب و فرهنگ های گوناگون بوده و کم تر متفکر و دانشمند و فیلسوف ونظام فکری و فلسفی را می توان یافت که به گونه ای به شناسایی انسان و مطالعه درباره او نپرداخته باشد.
به تعبیر دیگر اگر چه انسان شناسی به شکل امروزی آن از جمله دانش های نوپا و نوظهور محسوب می گردد و
خلاقیت از ضمیر ناخودآگاه فرد منشاء می گیرد ، خلاقیت محصول جانبی فرایندهای ذهنی پیش از خلاقيت است ، اگو (خود) است که اجازه بروز ضمیر ناخودآگاه را به فرد می دهد ، آرزوی مردم برای رسیدن به خوشبختی تبدیل به نیرویی برای بروز تخیلات می شود ...
به گفته فرويد اگر كودك شيرخواري مي‌توانست فكر خود را بيان كند، بي‌شك اعتراف مي‌كرد كه مكيدن پستان مادر مهم‌ترين چيز در زندگي است (كريس؛ ترجمه فدايي 1383). از نظر روان تحليل‌گري رابطه بين كودك و مادر ناشي از توان برآورده كردن نيازهاي بيولوژيكي كودك از سوي مادر است.
نياز كودك به غذا و كاهش درد، نمايانگر « لذت جوي حسي است » فرويد مي گفت در دوران شيرخوارگي هر
1- مكتب ارزيابي و تحليل روان
در اين مكتب ، تكنيك بر اساس زيربناي فكري فرويد شكل گرفته و تأكيد بر لايه هاي ذهن (خودآگاه، نيمه خودآگاه، ناخودآگاه) و اثرات آن ها در رفتار است؛ به طوري كه درمانگر با شناخت انتقال، انتقال متقابل و شناخت علت مقاومت ها، به اصلاح رفتار در سيستم خانواده مي پردازد و با شناخت مفاهيم ذهني باعث ايجاد
از دهه 1920 آن بخش از روانشناسی که به حوزه های یادگیری و آموزش مربوط می شد جنبه نظام دار و علمی به خود گرفت. رفتارگرایی نخستین مکتب روانشناسی نبود که به حوزه یادگیری و آموزش نظر داشت. دیدگاه های دیگری نیز قبل از دیدگاه رفتارگرایی وجود داشتند اما تأثیرات آنها در حوزه های مختلف به ویژه در
اسکینر نیز مانند واتسون یک رفتارگراي تمام عیار بود. او معتقد بود که روان شناسا باید از هرگونه استناد کردن به حالت هاي ذهنی (مانند اهداف ،امیال یا مقاصد) صرف نظر کند و به جاي آنع باید خود را به مطالعۀ رفتار آشکار محدود سازد. با این حال برخلاف واتسونع مدل اولیۀ شرطی سازي اسکینر ،پاولفی نبود. اسکینر معتقد بود پاسخ هایی
مفاهیم اساسی
محیط گرایی. واتسون رفتارگرا بود. او می گفت که ما باید فقط رفتار آشکار را مطالعه کنیم. او همچنین محیطط گرا نیز بود.
مطالعۀ هیجان ها. یکی از علایق اصلی واتسون، شرطی سازي هیجان ها بود. او ادعا می کرد که در هنگامم تولد، تنها سه واکنش هیجانیِ ناآموخته یعنی ترس، خشم و عشق وجود دارد. که براي سادگی
مفاهیم اساسی
خاموشی. هنگامی که محرك شرطی به وجود آمد، تأثیر آن تا بی نهایت ادامه نمی یابد. پاولف متوجه شد کهه اگر چه او می تواند نور را براي ترشح بزاق، به محرك شرطی تبدیل کند، اما اگر چراغ چند بار به تنهایی و بدون ارتباط با غذا، روشن و خاموش شود، اثر خودش را از دست می دهد. در این مرحله خاموشی رخ داده
نظریه این دو روان شناس-که در جامعه شناسی و انسان شناسی نیز تبحر داشتند-درباره شخصیت غالباً به نام نظریه یادگیری اجتماعی (social learning theory) معروف است، زیرا پایه نظر ایشان، فرایند یادگیری است. این نظریه، علاوه بر تأکید روی نقش یادگیری در تشکیل خصایص یا ویژگی شخصیت، شکاف میان مفهوم های محرک-پاسخ (م-س) یا S-R و مفهوم های روانکاوی را پر می کند.
این نظریه، چنانکه از نامش پیداست، در مطالعه شخصیت به اصول عمده یادگیری توجه دارد و معتقد است که ویژگی ها یا خصایص
يكي از بهترين روش هاي درمان مسائل كودكان ، رفتار درماني است . اين تكنيك در تقويت رفتار مطلوب و خاموش ساختن رفتار نا مطلوب كاربرد دارد.
بسياري از مسائلي كه به مراكز مشاوره ارجاع داده مي شود مربوط به ناتواني والدين در ايجاد رابطه با كودك است .
رفتار درمانگران كمك مي كنند كه والدين و كودك بتوانند رفتار صحيح را بياموزند معمولاً اين كار در اتاق بازي درماني انجام مي شود
به اين ترتيب كه والدين نخست به صورت تماشا گر ، روند رفتار ميان كودك و درمانگر را تماشا مي كنند ، كم كم به شركت در بازي مي پردازند و در نهايت درمانگر تماشا گر مي شود . پس از هر جلسه ، درمانگر با والدين مشاوره اي انجام مي دهد كه شامل دو قسمت است
الف- بحث پيرامون فعاليت در اتاق باري
ب- بحث پيامون فعاليت هاي داخل خانه يا مدرسه
رفتارگرایی با رفتار کل موجود زنده در رابطه با محیطش سروکار دارد. قوانین ویژه رفتار را می‌توان از طریق تجزیه محرک و پاسخ پیچیده به اجزای اصلی‌تر آن به دست آورد. روانشناسی رفتاری واتسون، هم در روش و هم در موضوع کوششی بود در جهت ساختن علمی که از تفکرات ذهن‌گرایانه و روش‌های غیرعینی فارغ باشد، یعنی علمی به عینیت و اهمیت علم
کلارک لئونارد هال (Clark Leonard Hull: 1884-1925) یکی از روان‌شناسان معروف آمریکایی، پژوهش‌های پردامنه‌ای در مورد آزمون استعدادها، تلقین‌پذیری، خواب مصنوعی و به‌ویژه یادگیری انجام داده است. کتاب‌های اساس رفتار (1951)، روان‌شناسی‌های متعارض یادگیری (1935) و اصول رفتار (1943) او نفوذ انکارناپذیری در روند روانشناسی قرن بیستم آمریکا به جای گذاشته است.
در سال 1930 که شهرت و اهمیت کار ثرندایک در مورد آزمایش و خطا در روانشناسی
رفتارگرایی تلاش جاه‌طلبانه‌ای برای پی‌بردن به قوانین عمومی یادگیری انسان و حیوان در آزمایشگاه و بکار بردن این قوانین در کلاس درس، محیط کار، ندامتگاه و جامعه است. اولین فرض رفتارگرایی، محیط‌گرایی است که می‌گوید: همه ارگانیزم‌ها از جمله انسان، توسط محیط شکل می‌گیرد. ما از طریق تداعی‌های گذشته به آینده پی می‌بریم. به همین علت است که رفتار ما در معرض پاداش‌ها و تنبیه‌ها قرار می‌گیرد. فرض دوم رفتارگرایی، آزمایشگری است که می‌گوید: از طریق آزمایش
چگونگي رفتارگرايي
واتسون روان‌شناس و پژوهشگر معروف آمريكايي پيشرو نظريه رفتارگرايي است. وقتي براي نخستين بار با آزمايشهاي خاص و سنجشهاي دقيق پاولف آشنا گرديد روش كار اين دانشمند روشي در او تاثير فراواني به جاي گذاشت، اما مانند پاولف آن را به يك رشته اعمال بازتابي محدود نساخت، بلكه به شكلهاي مختلف يادگيري و ويژگيهاي شخصيت گسترش داد.
واتسون بيش از ثوراندايك عقيده داشت كه دانش روان‌شناسي را بايد بر اصول علم فيزيك و شيمي استوار نمود. و به نظر او نه تنها ذهن و مفاهيم مجرد نمي‌توانند در پژوهشهاي علمي جايي داشته باشند،
ديدگاه رفتار گرايي معتقد است كه بهداشت رواني به محرك ها و محيط وابسته است . بدين ترتيب آنچه را كه مكاتب ديگر بيماري رواني به حساب مي آورند از ديد رفتار گرايان ، رفتاري است كه مانند ساير رفتارها آموخته شده است . به طور مسلم اين رفتار با رفتاري كه در برخي موقعيت ها به طور طبيعي اتخاذ و پذيرفته مي شود مطابقت نمي كند . با اين همه رفتار آموخته شده اي است كه بنابراين مي توان گفت رفتار ناسازگار مثل هر رفتار ديگري بر اثر تقويت آموخته مي شود . به طور كلي از ديدگاه رفتار گرايي ، كسي داراي بهداشت رواني است كه رفتارش به محيط معيني ، با نوعي بهنجاري رفتاري سازگاري دارد . ( گنجي 1379 ، ص 17 )
بي ، اف اسكينر معتقد است سلامت رواني و انسان سالم معادل با رفتار منطبق با قوانين و ضوابط جامعه است و چنين انساني وقتي با مشكل روبرو شود تا هنگامي كه از طريق جامعه بهنجار تلقي شود از طريق شيوه اصلاح رفتار براي بهبودي و بهنجار كردن رفتار خود و اطرافيانش دريافت مي كند شايد معيار تلويحي ديگر در مورد خصوصيات انسان سالم از ديدگاه اسكينر اين است كه انسان بايد از علم نه براي پيش بيني بلكه براي تسلط بر محيط خويش استفاده كند . در اين معنا فرد سالم كسي است كه بتواند براي انجام هر روش ، بيش از اصول علمي استفاده كند و به نتايج سودمندتري برسد و مفاهيم ذهني مثل اميال ، هدفمندي ، غايت نگري و مانند آن را كنار بگذارد ( خدا رحيمي ، 1374،ص 20 )
بر طبق نظریه تداعی گرایی، ارتباط مفاهیم با یکدیگر به تفکر منجر می گردد. وقتی مفاهیمی در ذهن باشد، ایده مشابه آن نیز به دنبال آن خواهد آمد. بنابراین وقتی فرد با مساله ای روبرو گردد، با تداعی اطالعات قبلی که در ذهن دارد، به ایده تازه ای برای حل مساله دست می یابد. پس می توان گفت که خلاقیت، عبارت است از هرچه فعال تر نمودن تداعی ها و ارتباطات و تداعی بیشتر به خلاقیت بیشتر منجر می گردد (حسینی 1376) .
به خلاف رويكرد هـاي شـناختي و تحليـل روانـي كـه پايـه هـاي رشـد اخلاقـي را بـه ترتيـب , به حوزه هاي ذهني و رواني - جنسي مربوط مي دانند, رويكرد هاي رفتارگرايي و يادگيري اجتمـاعي چگونگي رفتار اخلاقي و نحوة يادگيري آن در كودكان و نوجوانـان را پايـة مطالعـات خـود قـرار مي دهند. براي توضيح و تبيين چگونگي و چرايي يادگيري رفتارهـاي اخلاقـي معـين و تفاوت هـاي رفتار اخلاقي در كودكان و نوجوانان, در اين نظريه ها از فرآيند هاي شناخته شدة تقويت و تنبيـه و تقليد استفاده مي شود. نتيجه گيري عمومي رويكردهاي رفتـارگرايي و يـادگيري اجتمـاعي دربـارة مسائل رشد اخلاقي نيز همانند نتيجه گيري اين رويكردها در بارة ساير حوزه هاي رفتـار اجتمـاعي است. به بيان ديگر, وقتي كه رفتار كودك يا نوجوان هماهنگ با قوانين و مقررات اجتمـاعي باشـد ، تقويت و معمولاً تكرار و تثبيت ميشود.
هر آنچه از روانشناسی می خواهید را در این وبلاگ بجویید .