نظریه رشد روانی نوجوانان دیوید الکایند

دیوید الکاینددیوید الکایند (متولد 11 مارس 1931) روانشناس کودک و نویسنده آمریکایی است. الکایند و خانواده اش هنگامی که هنوز نوجوان بود، به کالیفرنیا نقل مکان کردند. وی در دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس تحصیل کرد و لیسانس هنر را در سال 1952 و دکترای فلسفه را در سال 1955 بدست آورد. دیوید همچنین دکترای افتخاری در علوم را در کالج رود آیلند کسب کرد (1987). زمانی که نوجوانان عملیات صوری کسب می کنند، دوست دارند آنها را به کار برند. آنها که زمانی کودک انعطاف پذیری بودند، اکنون بدخلق واهل جرو بحث می شوند و حقایق و عقایدی را برای ایجاد مرافعه ردیف می کنند ( الکایند ، ۱۹۹۴). (به نقل از برک، ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۴)

ادامه نوشته

نظریه های روانشناسی رابرت هایند

رابرت هایند ( Robert Hinde ) زیست شناس ، کردارشناس و روانشناس انگلیسی است که در انگلستان متولد شد. پدرش پزشک و مادرش پرستار بود. او پس از جنگ جهانی دوم وارد کالج کمبریج شد و در سال 1948 موفق به اخذ مدرك کارشناسی گردید. در سال 1950 دکتراي خود را از دانشگاه آکسفورد دریافت کرد و پس از آن به عضویت بخش حیات وحش شناسی دانشگاه کمبریج درآمد و در دهه 1950 به بررسی و تحقیق درباره نقش پذیري پرداخت و پس از آشنایی با جان بالبی به بررسی و تحقیق درباره رشد انسان علاقه مند شد. پژوهش هاي هایند بر روي پریمات ها در دهه هاي 1960 و 1970 او را به ماهیت و پویش هاي روابط بین انسانها و نهایتاً اعضاي خانواده و همسالان علاقهمند کرد. علاقه او به رابطه میان روانشناسی و کردارشناسی منجر به تألیف کتاب « رفتار حیوان » در 1966 شد. از دیگر کتاب هاي او می توان به « مبانی زیستی رفتار اجتماعی انسان » (1974) و « فرد ، روابط و فرهنگ » (1987 ) اشاره کرد. روبرت هایند در روزهای پایانی سال 2016 میالدی درگذشت.

ادامه نوشته

روانشناسی الکترا

عقدهٔ الکترا ( Electra Complex )، یکی از اصطلاحات روانکاوی است. عقدهٔ الکترا در دختر، معادل عقدهٔ اُدیپ در پسر است. الکترا برادرش، اورستس، را واداشت که مادرشان، کلوتایمنسترا، و ناپدری‌شان، آیگیستوس، را به انتقام کشتن پدرشان، آگاممنون، به قتل برساند. فروید در نظریه روانکاوی، از این داستان، برای توصیف میل ناخودآگاه دختر به از بین بردن مادر، و تصاحب پدر در دوره ذکری رشد روانی جنسی استفاده کرده‌است. فروید، پس از توضیح عقدهٔ اُدیپ برای شکل‌گیری هویت مردانه، مسئلهٔ هویت زنانه را حل ناشده گذاشت. فرض او در ابتدا این بود که برای دختربچه‌ها، عقدهٔ ادیپ به سادگی معکوس می‌شود. به این ترتیب که دختربچه نیز مانند پسربچه، ابتدا مادر را موضوع عشق خود قرار می‌دهد، اما بعد با تغییر جهت میل، روبه‌رو می‌شود و به پدر، میل می‌ورزد؛ اما در نتیجهٔ رقابت مادر، احساس زنا با محارم را در خود، سرکوب می‌کند، و اشتیاقش را به مردان بزرگسال دیگر، معطوف کرده، و به این طریق، خود را با مادر، همسان می‌کند.

ادامه نوشته

روانشناسی ادیپ

عقده ادیپ اصطلاحی است که توسط زیگموند فروید در مراحل روانی-جنسی رشد استفاده می شد. این مفهوم که برای اولین بار توسط فروید در سال 1899 ارائه شد و تا سال 1910 به طور رسمی مورد استفاده قرار نگرفت، به جذابیت فرزند پسر به والدین جنس مخالف خود (مادر) و حسادت والدین همجنس خود (پدر) اشاره دارد. طبق این مفهوم بحث برانگیز، کودکان والدین همجنس را به عنوان رقیب می بینند. به طور خاص، یک پسر برای جلب توجه مادرش نیاز به رقابت با پدرش را احساس می کند یا دختر برای جلب توجه پدرش با مادرش رقابت می کند. مفهوم دوم توسط کارل یونگ، شاگرد سابق و همکار فروید، «مجموعه الکترا» نامیده شد. بحث بر سر این نظریه است که کودک احساسات جنسی نسبت به والدین دارد. فروید معتقد بود که اگرچه این احساسات یا امیال سرکوب شده یا ناخودآگاه هستند، اما هنوز تأثیر قابل توجهی بر رشد کودک دارند.

ادامه نوشته

اصول و قوانین گشتالت

نظریه‌ی گشتالت که با نام‌های دیگری مانند Gestalt psychology یا Gestaltism یا Configurationism نیز شناخته می‌شود، نزدیک به ۱۰۰ سال پیش در آلمان و اتریش برای توضیح چگونگی ادراک‌کردن متولد شد. Gestalt در لغت به معنی شکل است و در این نظریه به معنای الگو یا ترتیب و وضعیت قرار‌گرفتن شکل‌ها و طرح‌ها کنار یکدیگر به‌کار رفته است. براساس این نظریه انسان (مغز ما) تمایل دارد اشکال، الگوها و طرح‌ها را درکنار یکدیگر و به‌عنوان یک کل درک کند. یعنی وقتی ما چند شکل یا طرح را کنار یکدیگر می‌بینیم، آن‌ها را تک تک و به‌تنهایی نمی‌بینیم، آن‌ها را باهم می‌بینیم و درک می‌کنیم. ما (انسان) تمایل دارد به گروه‌بندی و ترکیب‌کردن اشکالی که کنارهم در وضعیت‌های مختلف قرار می‌گیرند .

ادامه نوشته

نظریه مغناطیس حیوانی فرانتس آنتوان مسمر

مغناطیس حیوانی یا مَنیَتیزم یا مانیه‌تیزم یا انرژی انسانی ( Animal magnetism ) نامی است که پزشک آلمانی فرانتس آنتوان مسمر در قرن ۱۸ به آنچه تصور می‌کرد نیروی طبیعی نامرئی است که توسط حیوانات ساطع می‌شود داد. او معتقد بود که این نیرو می‌تواند اثرات جسمانی از جمله شفا داشته باشد. با وجود تلاش مستمر در ارائه نظریه خود، در ارائه راه کار علمی برای توجیه فرضیه خویش ناموفق ماند. مسمر بانی این نظریه و پیروانش معتقدند دلیل خواب هیپنوز، پیدایش این حالت در شخص، اثر نیرویی است که از دست‌ها و چشم‌های هیپنوتیزور خارج می‌شود. به عقیده مسمر کائنات را امواجی فرا گرفته که این امواج در انسان نیز به وفور یافت می‌شود و اگر این امواج از جسم انسانی به جسم انسانی دیگر وارد شود، می‌تواند بسیاری از امراض را درمان کند. وی که این امواج را مغناطیس حیوانی می‌نامید معتقد بود که وجود این امواج در همگان یکسان نیست و همه کس قادر نخواهد بود آن را مهار کرده و از آن استفاده نماید.

ادامه نوشته

نظریات روانشناسی شوخ‌ طبعی

نظریه‌های متعددی پیرامون شوخ‌طبعی وجود داشته و تلاش بر تشریح این دارند که شوخ‌طبعی چیست، چه وظایف اجتماعی داشته و این که چه چیزی خنده دار (شوخ‌طبع) تلقی می‌شود. در میان انواع گوناگون نظریه‌های که تلاش بر اثبات وجود شوخ‌طبعی دارند، نظریه‌های روانشناسی نیز وجود دارد که بیشتر آنها شوخ‌طبعی را از جمله رفتار بسیار سالم انسانی قلمدد می‌کنند؛ نظریه‌های روحانی نیز هستند که شوخ‌طبعی را، همانند یک تجربه عرفانی، یک راز غیرقابل تشریح می‌پندازند. گرچه ممکن است نظریات متعدد کلاسیک در مورد شوخ‌طبعی و خنده یافت شوند، اما در متون آکادمیک معاصر، سه نظریه مکرراً ظاهر می‌شود: نظریه رهایی (آسودگی)،نظریه برتری و نظریه ناهماهنگی.

ادامه نوشته

نظریه رشد پیش از تولد و مطالعات مارگارت هریس و جورج بترورث

جورج باترورث و مارگارت هریس دارای دو تالیف مشترک به نام های روانشناسی رشد ( Developmental psychology ) و روانشناسی کودکان دبستانی هستند . در کتاب روانشناسی رشد خودشان که شامل مباحثی در خصوص مقوله رشد و روان کودک و نوجوان است؛ که طی آن تعاریف مختلف رشد جنبه‌های آن و مراحل تکامل جنین از ابتدا تا دوره نوجوانی بازگو می کنند. طبق نظر هریس و بترورث ( 2004 ) رشد حرکتی کودکان پیش از تولد را می توان طبق یک توالی، به طور معمول متناسب با هفته هاي رشد بیان کرد. همان طورکه در جدول زیر قابل مشاهده است، این رشد از هفته سوم با رشد سلول هاي عصبی شروع می شود و در هفته بیست و چهارم است که براي اولین بار جنین می تواند شَست خود را بمکد.

ادامه نوشته