تقویت رفتار شهروندي، مانند هر رفتار دیگري که از افراد سر می زند، نیاز به ترغیب و تشویق دارد. یکی از مواردي که می تواند در این زمینه تأثیر گذار باشد سیاست ها و اقدامات سازمانی است.
مدیران سازمانی باید با وضع سیاست ها و راهبردهاي مناسب، در جهت شکوفاتر شدن رفتارهاي شهروندي در سازمان تلاش کنند. در همین راستا می توان چند مورد از این اقدامات را نام برد که براي ارتقا و ترغیب رفتار
ادبیات کثیري حول محور رفتار شهروندي سازمانی وجود دارد که در آن ها به مفهوم سازي هاي متعددي از رفتار شهروندي سازمانی پرداخته شده و این خود، موجب سردرگمی در فهم اصطلاح مذکور شده است (راوب، 2008) به زعم توجه فزاینده صاحب نظران به سازه رفتار شهروندي سازمانی، بین آنان در خصوص ابعاد مفهوم
کوپمن ( 2006 ) در پژوهشی بیان می دارد که مفهوم رفتار شهروندي سازمانی را می توان در پنج بعد؛
فداکاري، توجه، وظیفه شناسی، تحمل پذیري و مشارکت مدنی طبقه بندي نمود.
1- فداکاري
اولین بعد رفتار شهروندي سازمانی از دید کوپمن ( 2006 ) فداکاري است که به رفتارهاي مفید و سود بخش از
پودساکف و همکاران (2000) پنج بعد رفتار شهروندي سازمانی اورگان (1988) را به هفت بعد؛ رفتارهاي کمک کننده ، جوانمردي ، وفاداري سازمانی ، اطاعت سازمانی ، ابتکار فردي ، فضیلت مدنی و توسعه شخصی ارتقاء داده اند که به شرح ذیل می باشد :
1- رفتارهايکمک کننده
گونه اي مهم از رفتار شهروندي سازمانی است و به طور مفهومی شامل؛ کمک کردن داوطلبانه به دیگران و
رفتار شهروندي سازمانی شامل فعالیت هایی چون؛ کمک به دیگران در انجام کار خود، حمایت از سازمان و داوطلب شدن در انجام کارهاي جانبی یا مسئولیت پذیري سازمانی را شامل می شود.
بورمن و همکاران (2001)، به طور خاص براي تبیین رفتار شهروندي سازمانی، مدلی پنج بعدي ارائه نموده اند
گراهام (1991) معتقد است؛ رفتار شهروندي سازمانی به عنوان مفهومی جهان شمول شامل همه ي رفتارهاي مثبت مرتبط با سازمان می باشد که توسط اعضاي سازمان صورت می گیرد.
گراهام (1989) اولین کسی بود که به بررسی ابعاد رفتار شهروندي سازمانی پرداخت . از نظر وي رفتار شهروندي سازمانی داراي چهار بعد؛ کمک بین فردي، شور و حرارت فردي، تلاش فردي و طرفداري وفادارانه
باتمن و اورگان (1983) براي اولین بار اصطلاح "رفتار شهروندي سازمانی" را در تحقیقات و مطالعات میدانی به کار برده و آن را در دو قالب مفهومی ذیل بیان نموده اند :
1- کمک هاي مثبت همچون؛ وقت شناسی و انجام دادن امور فراتر از آن چه که تحت عنوان وظایف رسمی
اسمیت و همکاران (1983) معتقدند؛ رفتارهاي خودانگیخته می توانند از استانداردهاي سازمانی فراتر رفته و بالاتر از هنجارهایی چون؛ مکانیسم هاي پاداش و تنبیه به سازمان و افراد در جهت دستیابی به منافع کمک کنند.
به زعم اسمیت، این نوع از رفتارها که در شرح شغل کارکنان تعریف نشده اند را می توان، رفتار شهروندي
از نظر کاتز و کاهن (1966) رفتار شهروندي سازمانی، اثرات سیستم هاي پاداش را تعدیل می کند. مفهوم رفتار شهروندي سازمانی به آمادگی و رغبت افراد جهت کمک به سایرین اختصاص داشته که در ماوراي تعهدات قراردادي سازمانی، تفسیر می شوند.
شهروند خوب در جامعه مدنی به سادگی قانون را نقض نکرده و البته اطاعت محض نیز نخواهد کرد بلکه تعهدات
در دهه ي 1930 چستر بارنارد، پدیده رفتار شهروندي سازمانی را تحت عنوان " رفتارهاي فرانقش " مطرح کرد. به اعتقاد وي، تمایلات فردي جهت تلاش فعالانه در راستاي دستیابی به اهداف سازمانی ضروري است. بارنارد (1938) بیان می کند، این تلاش ها نه تنها باید در جهت دستیابی به اهداف سازمانی باشند که
اولین نظریه پردازي هاي مطرح در خصوص رفتار شهروندي سازمانی در سال 1938 و توسط چستر بارنارد انجام گرفته است. بارنارد با بیان مفهوم "تمایل و اشتیاق به همکاري" این رفتار را مورد توجه قرار داد. برخی صاحب نظران دیگر معتقدند؛ پیشینه مفهوم رفتار شهروندي سازمانی را می توان در نظرات کاتز (1964) جستجو
بررسی ادبیات نظري نشان می دهد، دو رویکرد اساسی در تعریف " رفتارشهروندي سازمانی" وجود دارد. اورگان (1988) و سایر محققین متقدم در موضوع فوق، این نوع رفتار را تحت عنوان رفتار فرانقش مورد مطالعه قرار داده اند زیرا فعالیت هاي افراد در محیط کار، فراتر از الزامات نقشی است که براي آنها تعیین شده به علاوه
اورگان (1988) رفتار شهروندي سازمانی را نوعی وضعیت مطلوب می پندارد زیرا چنین رفتاري از یکسو، منابع موجود و در دسترس سازمان را افزایش داده و از سوي دیگر نیاز به مکانیزم هاي کنترل پرهزینه رسمی را کاهش می دهد (به نقل از بیکتون و همکاران،2008).
امروزه شهروندان به عنوان اعضاي شکل دهنده اجتماعات بشري، کانون توجه کسانی هستند که می خواهند
مطالعه رفتار افراد در محیطهاي کاري از دیر باز مورد توجه اندیشمندان علوم مدیریت بوده است و با ظهور رشته رفتار سازمانی در سال هاي نخست دهه 1960 در این امر جدیت بیشتري به عمل آمد.
بسیاري از مطالعات صورت گرفته سعی در تقسیم بندي رفتارها و علل بروز آنها داشته اند. مباحثی نظیر؛ ادراك،
هر آنچه از روانشناسی می خواهید را در این وبلاگ بجویید .