نظریات تاریخی درباره تشویق و تنبیه

بحث هاي مربوط به كاربرد تشويق و تنبيه به عنوان ابزارهاي تغيير رفتار در جانوران و زيردستان از ديرباز مطرح بوده است. با اين حال، نخستين كنكاش ها درباره ي تشويق و تنبيه و تقويت كننده هاي مثبت و منفي در پيدايش يا از بين بردن برخي رفتارها با پژوهش هاي ايوان پترويچ پاولف (1936 ـ 1849) آغاز شد. پاولف در تبيين بازتاب هاي شرطي بر اين باور است كه تقويت فرآيند شرطي سازي سبب مي شود پاسخ هاي بازتابي فرد به عرصه هاي گوناگون گسترش يابد. وي با طرح نظريه ي شرطي سازي كلاسيك مدعي شد كه با دادن تقويت و شرطي كردن حيوان، رفتارهاي بازتابي حيوان را مي توان كنترل كرد

ادامه نوشته

ويژگي‏ هاي تشويق در اسلام

تشويق بايد بهنگام انجام گيرد تا تأثير مشخص و كارآيي مثبت داشته باشد. اگر مي‏ خواهيد به كار نيك كودك پاداش دهيم يا رفتار و اخلاق پسنديده‏ ي او را تحسين و تشويق كنيد، بايد بي‏ درنگ پس از انجام آن كار نيك، به او پاداش دهيد و از اخلاق نيك او، تعريف و تمجيد كنيد. فاصله افتادن ميان كار نيك و دادن پاداشي كه براي او در نظر گرفته ‏ايد، كارآيي چنداني ندارد و كودك را به تكرار آن كار وادار نخواهد كرد. در

ادامه نوشته

شيوه ‏هاي تشويق در اسلام

بيشتر انسان‏ها از درون مايه و شيوه ‏ي بازگويي سخن، اثر مي ‏پذيرند. به همين دليل، اسلام نيز در ابلاغ پيام‏ ها، به نرمي و خوش آيند بودن سخن تأكيد مي‏ كند. براي نمونه، خداوند به حضرت موسي عليه ‏السلام دستور مي‏ دهد كه براي فراخواندن فرعون به توحيد از سخنان نرم و ملايم بهره جويد:

اَذهبا الي فرعون انه طغي فقولا له قولاً لينا لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ اَو يخشي.1

به سوي فرعون برويد، زيرا طغيان كرده است، ولي به نرمي با او سخن بگوييد. شايد متذّكر شود يا از 

ادامه نوشته

نمونه‏ هاي تشويق و تنبيه در اسلام

در «رجال كشي» آمده است: هشام بن عبدالملك در زمان وليعهدي خود به زيارت خانه ‏ي خدا آمد و وارد مسجدالحرام شد پس از طواف خانه‏ ي خدا مي‏ خواست حجرالاسود را ببوسد، ولي انبوهي جمعيت به او اجازه نمي ‏داد. بنابراين، منبري براي او آماده كردند كه وي بر روي آن نشست و اهل شام، پيرامون او را گرفتند. در اين هنگام، علي بن الحسين عليه ‏السلام با چهره ‏اي نوراني و زيبا وارد مسجدالحرام شد و خانه‏ ي خدا را طواف كرد. چون خواست حجرالاسود را استلام كند، مردم براي او 

ادامه نوشته

تشويق و تنبيه از ديد عقل

همان گونه كه «صحيحه ‏ي زراره» كاشف از حكم الهي است. عقل يك منبع كشف حكم الهي است. همان گونه كه كسي با صحيحه ‏ي زراره مخالفت كند، مجازات خواهد شد، اگركسي با حكم عقل مخالفت كند، از سوي خداوند به مجازات خواهد 

ادامه نوشته

فلسفه تشویق دانش آموزان توسط معلم

معلم بايد شاگردان خود را به علم ودانش تشويق نمايد وفضائل ومزاياي علم وعلما را به آنان تذكر دهد ويادآور گردد كه علما ودانشمندان وارثان انبياء وپيمبران ودر پايگاههائي بلند وفرازنده ودرخشان جاي دارند پايگاههاي كه مورد شك انبياء وشهدا وجانبازان راه خدا مي باشد. بايد معلم اينگونه سخنان شوق آفرين را كه در ملي آيات واخبار و آثار اشعار وامثال بچشم مي خورد وبازگو كننده فضائل

ادامه نوشته

تشويق و تنبيه در اخبار معصومين عليهم ‏السلام

اساسي‏ ترين هدف پيامبران و پيشوايان معصوم عليهم ‏السلام شكوفاسازي فطرت الهي در انسان‏ ها بود. آنان براي اين مهم، از دو عامل تشويق و تنبيه بهره مي ‏بردند، به گونه ‏اي كه سفارش به بهره ‏گيري از اين دو عامل تربيتي در سخنان آنان بسيار به چشم مي‏ خورد. اينك به نمونه هايي از سخنان معصومين عليهم ‏السلام درباره ‏ي تشويق و تنبيه مي‏ پردازيم.

ادامه نوشته

تشويق و تنبيه در نهج ‏البلاغه

اميرالمؤمنين علي عليه ‏السلام در خطبه ‏ها و نامه ‏هاي خود از دو عامل تشويق و تنبيه براي هدايت مردم به راه حق، بهره جسته است. ايشان به عنوان حاكم جامعه ‏ي اسلامي براي مديريت درست اجتماعي، فرمانداران و استانداران شايسته را مورد تشويق قرار مي ‏داد و خطاكاران را توبيخ و تنبيه مي‏ كرد. افزون بر آن، حضرت علي عليه ‏السلام به كارگزاران خود سفارش مي ‏كرد كه از تشويق و تنبيه 

ادامه نوشته

تشويق و تنبيه در قرآن

قرآن هنگام بيان سرگذشت امت‏ هاي پيشين به نعمت‏ هاي داده شده به ايشان و بلاها ومصيبت‏ هاي وارد آمده بر آن‏ها اشاره مي‏ كند تا امت‏ هاي آينده از آن پند بگيرند. آوردن داستان سرگذشت امت ‏هاي پيشين براي بازگوكردن توانايي خداوند است. قرآن در وصف پيامبران مي‏ فرمايد كه آنان مبشر (بشارت دهنده) و منذر (بيم دهنده) هستند. تعبير قرآني بشارت وانذار كاملاً با پاداش و تنبيه كه دو ابزار تربيتي

ادامه نوشته

پيشينه ‏ي تاريخي تشويق و تنبيه

بحث ‏هاي مربوط به كاربرد تشويق و تنبيه به عنوان ابزارهاي تغيير رفتار در جانوران و زيردستان از ديرباز مطرح بوده است. با اين حال، نخستين كنكاش ‏ها درباره‏ ي تشويق و تنبيه و تقويت كننده ‏هاي مثبت و منفي در پيدايش يا از بين بردن برخي رفتارها با پژوهش‏ هاي ايوان پترويچ پاولف (1936 ـ 1849) آغاز شد.

پاولف در تبيين بازتاب‏ هاي شرطي بر اين باور است كه تقويت فرآيند شرطي ‏سازي سبب مي‏ شود پاسخ ‏هاي بازتابي فرد به عرصه ‏هاي گوناگون گسترش يابد. وي با طرح نظريه ‏ي شرطي ‏سازي 

ادامه نوشته

تشویق و تنبیه در لغت و اصطلاح

مربيان براي كاستن از احتمال انجام رفتاري خاص از سوي شاگرد، به كارهايي دست مي‏ زنند تا زمينه ‏هاي انجام آن رفتار را در وي از بين ببرند. از اين رو، روان‏شناسان، تنبيه را اين گونه تعريف كرده ‏اند:

ارايه‏ ي يك محرك آزاردهنده (ناراحت كننده) به يك ارگانيزم كه نتيجه‏ ي آن، كاهش قدرت فراواني پاسخ‏ هايي است كه پيش از تنبيه انجام شده است، مانند: انتقاد شديد از يك دانش ‏آموز پس از مشاهده‏ ي رفتار

ادامه نوشته

تاثیر تشویق بر دانش آموزان از نظر علمای تعلیم و تربیت اسلامی

معلم بايد شاگردان خود را به علم ودانش تشويق نمايد وفضائل ومزاياي علم وعلما را به آنان تذكر دهد ويادآور گردد كه علما ودانشمندان وارثان انبياء وپيمبران ودر پايگاههائي بلند وفرازنده ودرخشان جاي دارند پايگاههاي كه مورد شك انبياء وشهدا وجانبازان راه خدا مي باشد. بايد معلم اينگونه سخنان شوق آفرين را كه در ملي آيات واخبار و آثار اشعار وامثال بچشم مي خورد وبازگو كننده فضائل ومنازل ومقامات والاي علم است بگوش آنها برسانند معلم بايد از عواملي كه او را در تشويق

ادامه نوشته