نظریه استعدادیابی جانسون اوکانر
جانسون اوکانر ( Johnson O’Connor ) متولد سال 1891 و متوفای 1973 . جانسون تحت عنوان یک روانسنج، پژوهشگر و مدرس آمریکایی فعالیت میکرد. فعالیتهای جانسون در زمینۀ روانسنجی، او را به شهرت عظیمی رساند. فعالیت و مطالعاتی که در حوزۀ استعداد و استعدادیابی بود که نظر طرفداران و مخاطبین بسیاری را به خود جلب کرد. او در سال 1913 در دانشگاه هاروارد در رشته فلسفه فارغ التحصیل شد ، او بهمنظور حوزۀ تحصیلیاش و گرفتن مدرک آن حوزه، تحت سرپرستی ستارهشناس معروفی به نام Percival Lowell در کارخانۀ “جنرال الکتریک” آمریکا در بخش فولاد و سیم مشغول به کار شد. جانسون اوکانر حدود چهل سال پیش در نهمین دههی زندگیش فوت کرد. اما هنوز یکی از معروفترین نامها در حوزهی استعدادیابی است. جانسون اوکانر معتقد بود : « مدیران سطح بالا از سه ویژگی مشخص میشوند: آرام حرف میزنند، با ابهت حرکت میکنند و هیچ اثری از طنز در وجودشان نیست » .
پروژه استعداد یابی جنرال الکتریک
جانسون اوکانر را باید یکی از قربانیان استعدادیابی نادرست دانست. در غیر این صورت توجیهی وجود ندارد که چگونه یک فارغ التحصیل فلسفه هاروارد، در واحد مهندسی برق شرکت جنرال الکتریک مشغول میشود و در نهایت هم، شرکت « پروژه استعدادیابی کارکنان » را به او میسپارد.
پروژه آزمون استعدادیابی یا تشخیص استعداد کارکنان در سال ۱۹۲۲ در جنرال الکتریک کلید خورد و مسئولیت آن بر عهدهی اوکانر قرار داده شد. البته آن زمان این پروژه با عنوان مهندسی انسانی نامگذاری شده بود و در توصیف آن گفته میشد که قرار است هر کس، در شغلی مشغول کار شود که توانمندی بیشتری برای آن دارد. مدیران جنرال الکتریک بر این باور بودند که با این کار، هم کارگران شرایط بهتر و محیط کار مطلوبتری خواهند داشت و هم خروجی مجموعه بیشتر خواهد شد.
مدیران حاضر در جنرال الکتریک، بر این باور بودند که این مهندسی انسانی، سبب بهتر شدن شرایط کارگران و کارکنان و همچنین محیط کاری آنان خواهد شد و در ادامه، طبیعتاً خروجی مجموعه نیز بیشتر خواهد شد.
مبنای پروژه جنرال الکتریک این بود که : « هر انسانی در برخی فعالیت ها ، توانایی یادگیری و رشد بهتری دارد . به عبارت دیگر ، آمادگی ذاتی ما برای برخی فعالیت ها بیشتر از سایر فعالیت هاست . اگر بتوانیم این زمینه ها را بیابیم و انسان ها در آن ها مشغول شوند ، با صرف زمان و انرژی کمتر ، دستاورد بیشتری را تجربه خواهند کرد » .
دپارتمانی که اوکانر به عنوان یکی از زیرمجموعههای جنرال الکتریک تاسیس کرد، به تدریج زمینهساز شکلگیری یک موسسه تحقیقاتی غیرانتفاعی بزرگ شد که هنوز هم، فعالیتهایش در حوزهی تشخیص استعدادها و مطالعات مرتبط با این حوزه به صورت گسترده ادامه دارد.
ضرورت استعدادیابی
یکی از موارد و موضوعاتی که زندگی بسیاری از انسانها را به خود درگیر کرده، ترس از آن است که پس از سالها زندگی، وقتی به گذشتۀ خود نگاه میکنیم، با خود بگوییم که ایکاش به آرزوها، علایق، استعدادها، توانمندیها و… خود بها میدادیم و با قرارگیری در مسیر نبوغ، به آرزوهای خود جامۀ عمل میپوشاندیم؛ به همین منظور است که استعدادیابی و کشف استعداد، در زندگی تمام انسانها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
بزرگترین ترس ما این است که پس از سالها زندگی، وقتی به پشت سر خود نگاه میکنیم، احساس کنیم از تمام پتانسیلها و نقاط قوت خود استفاده نکردهایم، یا اصلاً استفاده نکردهایم. به خاطر همین ترس، مهمترین سؤال بشر در ۲ قرن اخیر این بوده است: "چگونه میتوانم استعدادهایم را کشف کرده و پرورش دهم؟ "
از طرف دیگر، بزرگترین آرزوی همه ما این است که حس موفقیت را تجربه کنیم. موفقیت برای اکثر ما این است که استعدادها ، علایق ، تواناییها و ارزشهای خود را شناخته، شغل متناسب با آن را از طریق مشاوره شغلی کشف کرده و از طریق درآمد به دست آمده، به تمام آرزوهای خود جامه عمل بپوشانیم. مثل آرزوی خرید ماشین بنز یا بوگاتی، خرید ویلای رو به دریا، پنت هاوس ۷۰۰ متری یا کمک مبلغ کلان به یک خیریه.
از این رو می توانید برای کشف استعداد های خود و شناخت انواع استعدادهایتان از تست استعدادیابی اُکانر استفاده نمایید.
این جمله مشهور که به اینشتین منسوب است، اهمیت این استعدادیابی و شناخت شخصیت را برای ما آشکار می سازد: “همه افراد نابغه هستند. ولی اگر ما بخواهیم در مورد نبوغ یک ماهی بر اساس تواناییاش در پریدن بر روی شاخه درخت قضاوت کنیم، آن ماهی در تمام طول زندگیاش خود را یک احمق خواهد دانست.”
استعدادیابی اوکانر
در زمینه استعداد یابی، جانسون اوکانر و هوارد گاردنر از افراد بسیار تاثیرگذار به ترتیب در زمینه های استعدادیابی بزرگسالان و استعدادیابی کودکان بودهاند . این تست استعدادیابی بر اساس روانسنجی و استعدادسنجی به عنوان ملزومات یکدیگر طراحی شده است. تست استعداد یابی اکانر بر شناخت تواناییها و علایق فردی و استعداد وی در کنار شناخت شخصیت فرد تمرکز میکند. شناخت شخصیت افراد شامل بررسی هوش هیجانی ، انعطافپذیری و نحوه برقراری ارتباط افراد، چگونگی کنترل اضطراب و استرس و خلاقیت می باشد.
استعدادیابی اوکانر در ابتدا با مطالعات اوکانر در خصوص توانمندیهای ذاتی افراد و یا گرایشهای درونی آنان آغاز شد. او در همین مطالعات، گرایشهای درونی را معادل با استعداد و توانمندیهای منحصربهفرد افراد در یادگیری سریع و آسان و بهکارگیری از آن فعالیتها دانست.
اوکانر بر این باور بود که در مواقعی که فردی از عهدۀ کاری بهدرستی و بهسرعت برآید و یا بلعکس، نشانه از آن است که آیا در مسیر درستی از زندگی خود قرار دارد یا خیر!
مثال : فرض کنید فردی قادر به طراحی بینظیری از طبیعت باشد. چند درصد احتمال آن وجود دارد که این شخص در حل محاسبات ریاضی و یا مباحث نجوم هم از مهارت و استعداد بالایی برخوردار باشد؟
طبیعتاً در این خصوص هیچ تضمینی وجود نخواهد داشت؛ چرا که هر فردی که میتواند بهخوبی یک نقاشی زیبا را ترسیم کند، لزوماً قرار نیست در مباحث دیگری هم مهارت داشته باشند و بهخوبی از پس آن بر بیایند.
تست استعدادیابی اوکانر
جانسون اوکانر، از جمله افراد تأثیرگذار در زمینۀ استعداد و استعدادیابی میباشد که بیش از سایر متصدیان، در زمینۀ استعدادیابی بزرگسالان اقدام به مطالعه و طرح تست استعدادیابی کرد که امروزه از این تست، برای تمامی ردههای سنی مورداستفاده قرار میگیرد.
تست استعدادیابی اوکانر، با در نظر گرفتن تواناییها، علایق، ویژگیهای شخصیتی و… استعداد افراد را در زمینههای گوناگون میسنجد. لازم به ذکر است که شناخت شخصیت افراد و ویژگیهای آنان، شامل هوش هیجانی، نحوۀ برقراری ارتباطات، کنترل اضطراب، خلاقیت، انعطافپذیری و… میباشد که در این تست مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
قوانین استعدادیابی اوکانر
این تست دارای نکاتی میباشد که از آن تحت عنوان قوانین استعدادیابی اوکانر نیز یاد میشود. اولین نکتهای که در خصوص این مبحث مطرح است، آن است که تمام انسانها دارای استعدادهایی ذاتیاند که همراه با آن متولد خواهند شد و در طول زندگی، تغییری نخواهد کرد.
نکتۀ اساسی در خصوص قوانین استعدادیابی اوکانر، آن است که موفقیت افراد، وابسته به انتخاب و استفاده صحیح از واژگان است. این قانون، مفهومی از یکی از استعدادهای ارائه شده توسط اوکانر میباشد که تحت عنوان “سیلوگرام” نامگذاری شده و ارتباط بسیار نزدیکی با هوش زبانی – کلامی گاردنر دارد؛ چرا که برقراری صحیح ارتباط و تعامل با سایر افراد، در تمامی امور زندگی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
نکتۀ دیگر و همچنین نکتۀ بسیار مهم آن است که اگر فردی در طول زندگی خود، به استعدادهای ذاتیاش پشت کند و در راستای آن قرار نگیرد، در آیندۀ خود فردی خواهد بود که دائماً از زندگی خود ناراضی است و احساس پوچی دائماً با او همراه خواهد بود.
تست استعدادیابی رایگان جانسون اوکانر طبق قوانین اولیه زیر طراحی شده است:
۱- طبق قاعده نخست آزمون اوکانر، همه ی افراد دارای استعداد های ذاتی هستند. این استعداد ذاتی که با آن متولد شده اند با گذر زمان تغییر نکرده و همواره وجود دارد.
۲- دومین قانون این تست بیانگر آن است که در صورتی که فرد در طول حیات خود از استعداد ذاتی اش استفاده نکند، دچار حس پوچی می شود. این فرد همواره از زندگی ناراضی است و همواره با احساس عدم رضایت از خود و زیر سوال بردن خود مواجه می شود.
۳- طبق قانون سوم تست استعدادیابی جانسون اوکانر، تطبیق علاقمندی و استعدادهای ذاتی ما باعث ایجاد لذت فردی و اجتماعی می شود.
۴- اهمیت واژگان شکل دهنده ی قانون چهارم تست استعدادسنجی اوکانر است. طبق قانون چهارم جان اوکانر، موفقیت حرفه ای افراد بسیار وابسته به انتخاب و و استفاده صحیح از واژه ها است. طبق این قانون، هوش کلامی که از طریق بیان افراد به آن پی می بریم از هوش واقعی اهمیت بیشتری دارد. زیرا این هوشی است که می تواند با دیگران در میان گذاشته شود و باعث ایجاد ارتباط با افراد گردد.
زیر آزمون های استعدادیابی اوکانر
طی مطالعات انجام شده توسط جانسون اوکانر، افراد در 14 دسته، تقسیمبندی میشوند.
موارد زیر، استعدادهایی هستند که در آزمون اوکانر مورد توجه قرار میگیرند:
1- استعداد تجسم فضایی و درک ساختارها / تجسم سازه (structural visualization)
در تست استعدادیابی اوکانر، توانایی تفکر سهبعدی شما آزمایش خواهد شد. این استعداد برای مثال با دو آزمون بلوک بههمریخته و تا کردن کاغذ مورد سنجش قرار میگیرد.
کسانی که استعداد خوبی در درک ساختارها دارند، در کودکی و نوجوانی از جدا کردن قطعات و متصل کردن دوبارهی آنها لذت میبرند. ساختن ، طراحی کردن و درک نحوه کارکرد هر وسیلهای آنها را خوشحال میکند.
استعداد تجسم فضایی و درک سازه، توسط اوکانر ارائه گردیده که بیانگر توانایی ذهنی فرد، در دستکاری اشیاء دو و سهبعدی میباشد. تمامی ما انسانها، تا حدودیهاها از این توانایی برخوردار هستیم؛ اما مهارت در کارهای مبتنی بر این استعداد، طوری است که برخی از افراد، عملکرد بهتری در مقایسه با سایرین از خود نشان میدهند.
امروزه مطالعات نشان میدهد که زنان و مردان، از توانایی تجسم فضایی برابری برخوردار هستند و بزرگسالان سالخورده در مقایسه با بزرگسالان جوانتر، توانایی تجسم فضایی کمتری دارند. لازم به ذکر است که این استعداد، با استفاده از آزمونهای شناختی همچون تستهای چرخش ذهنی قابل اندازهگیری است.
بهطورکلی، تجسم فضایی شامل تخیل، کار با جزئیات بصری، اندازهگیری، اشکال، حرکات، ویژگیها و استفاده از این روابط مکانی برای بهدست آوردن درک مسئله است. در حالی که ادراک فضایی مستلزم درک بیرونی از طریق حواس است، تجسم فضایی درک درونی از طریق تصاویر ذهنی در ذهن فرد است.
استعداد تجسم فضایی، در تست استعدادیابی اوکانر مورد سنجش قرار میگیرد که به آزمایش و بررسی توانایی تفکر سهبعدی افراد میپردازد. انجام این تست با بلوکهای بههمریخته و تا کردن کاغذ مورد بررسی قرار میگیرد. همانطور که گفته شد، آن دسته از افرادی که استعداد بالایی در درک ساختارها دارند، از جداسازی قطعات و اتصال قطعات لذت میبرند.
بستن پیچ و مهره، مهندسی سازه، ماکتسازی، خلبانی و… از جمله فعالیتهایی است که ملزم به برخورداری از استعداد تجسم فضایی میباشد. برخی از آزمونها هستند که میتوانند تا حد بسیار زیادی برخورداری ما را از این استعداد مشخص کنند؛ اما شیوهای که اوکانر برای استعدادیابی کارکنان شرکت جنرال الکتریک استفاده کرد، بهرهگیری از یک پازل چوبی بود.
- آزمون اول: Wiggly Block
این تست اولین آزمون استعدادیابی جانسون اوکانر بود که به قصد متمایز کردن مهندسان کمتوان از سایرین انجام شد که نتیجۀ موفقیتآمیزی به همراه داشت. پس از مدتی، این آزمون پیشبینی کنندۀ خوبی برای موفقیت افراد در رشتههای فنی و مهندسی بهشمار میرفت.
آزمون اول شامل تکمیل پازل سهبعدی بوده. هرچه فرد سریعتر میتوانست این پازل را کامل کند، نمرۀ بالاتری در تجسم سازه بهدست میآورد.
- آزمون دوم: Paper Folding
جانسون اوکانر بهمنظور بهبود سطح اطمینان اندازهگیری توانایی تجسم سازه، نمرات بهدست آمده از آزمون اول را با نمرۀ آزمون کاغذ تاشو ترکیب کرد. این تست متشکل از یکسری از تصاویر است که نشان میدهد یک قطعه کاغذ مربع، تاشده و سپس با پانچ سوراخ شده است.
افراد میبایست تصور کنند که وقتی کاغذ کاملاً باز شود، سوراخها در کجا قرار خواهند گرفت. این آزمون توانایی فرد در تجسم ذهنی را مورد بررسی قرار میدهد.
فواید و کاربرد استعداد تجسم فضایی
برخورداری از استعداد تجسم فضایی، بازنمایی ذهنی افراد را در جلوههای بصری یک شیء و تصاویر فضایی، تا حد چشمگیری تسهیل میبخشد. این استعداد شامل روابط ذهنی افراد میان بخشهایی از اشیاء یا حرکات است.
لازم به ذکر است که این استعداد، در حوزههایی نظیر علم و فناوری از اهمیت بسیار ویژهای برخوردار است.
برای مثال:ستارهشناسی که میبایست در ذهن خود، ساختارهای یک منظومۀ شمسی و حرکات اشیاء موجود در آن را تجسم کند.شیمیدانی که میبایست بتوانند فرمولهای معادل مدلهای انتزاعی مولکولها را بهخوبی درک کند.مهندسی که میبایست در ذهن خود، تعاملات و ارتباطات میان بخشهای مختلف یک ماشین یا ساختمان را برای طراحی یا کار با آنها تجسم نماید.و…
کاربرد تست تجسم فضایی و درک ساختار:سنجش استعداد ترسیم تصاویر هندسیپیشبینی موفقیت در رشتههای هنر و حرفه و فنپیشبینی موفقیت در مشاغل مکانیکی
نکته: افرادی که از مقادیر بالایی از استعداد تجسم فضایی برخوردارند، علاقۀ بسیار زیادی به ساختن، طراحی، درک نحوۀ کارکرد هر وسیله و… دارند. تحقیقات بنیاد اوکانر نشان میدهد که بسیاری از مهندسانی که در فعالیتهای مرتبط با حجم، تشخیص ساختار و درک فضای سهبعدی موفقتر هستند، موقع ورود به محیط کاری جدید، قدرت یادگیری بالاتری خواهند داشت.
افراد دارای استعداد تجسمی، غالباً از دیدن نتایج ملموس تلاشهای خود و شواهد مشهود مبنی بر دستیابی به آنها، لذت میبرند.
ویژگی استعداد تجسم سازه
این دسته از افراد، معمولاً در کودکی و حتی بزرگسالی خود، کافی است وسیلهای در خانه خراب شود! سریعاً با جعبه ابزار خود بر سر آن میروند و تمام اجزای آن وسیله را از هم باز میکنند و مجدد به همان شکل قبلی بازمیگردانند. این عمل آنان، ممکن است ساعتها و حتی گاهاً روزها بهطول انجامد؛ اما کنجکاوی آنان به حدی است که به هیچ وجه گذر زمان نمیشوند. این ویژگی بارز آنان است!
اگر چمدانی بههمراه کولهباری لباس و لوازم به آنان بدهید و از آنان بخواهید تمام آن وسایل را در یک چمدان جمع کنند، بهخوبی از پس این کار بر خواهند آمد؛ حتی ممکن است باز هم فضای خالی در چمدان پیدا شود!
افرادی که نمرۀ بالایی در این استعداد دارند، توانایی خوبی برای تجسم سهبعدی اجسام دارید. آنان بهخوبی میتوانند چرخش یک جسم سهبعدی را بهصورت ذهنی متصور شوند و قادر به درک کردن یک شیء از زوایای دیگر خواهند بود. و…
- استعداد تجسم فضایی و هوش جنبشی – حرکتی
استعداد تجسم فضایی، ارتباط بسیار گستردهای با هوش جنبشی – حرکتی گاردنر دارد؛ چرا که درک فضایی، در تحرکاتی همچون ورزش نیز بسیار مهم و تأثیرگذار است. برای مثال: نتایج تحقیقات و مطالعات صورت گرفته در خصوص ورزشکاران شمشیربازی، نشان میدهد که سطح پیشرفت آنها با مهارتهای ادراکی مرتبط با استعداد فضایی همچون درک بینایی، روابط بینایی – مکانی، حافظه بصری، پردازش اطلاعات بصری و… ارتباط بسیار ویژهای دارد.
همچنین افرادی که در تیراندازی مهارت بسیار بالایی دارند، استعداد ادراکی فضایی بالاتری دارند. محققان معتقدند که بازیها و انجام فعالیتهای مبتنی بر مهارتهای ادراکی، میتواند عملکرد افراد را در برخی از فعالیتهای بدنی – جنبشی و همچنین ادراکی – فضایی، تا حد چشمگیری افزایش دهد.
- استعداد تجسم فضایی و انیمیشن ذهنی
یکی از جالبترین تواناییهای مرتبط با استعداد تجسم فضایی، انیمیشن ذهنی است که بهمنظور توانایی افراد در درک و تجسم حرکات اجسام گوناگون میباشد.
موضوع انیمیشن ذهنی، در مباحثی از جمله استدلال و درک مکانیکی، بسیار مشهود است. برای مثال: این استعداد در امور مکانیکی، میتواند مستلزم تجزیۀ سیستمی ذهنی، در واحدهای کوچکتری برای بهرهگیری از قوانین مکانیکی در راستای حرکت اجسام و اشیاء باشد.
بهطورکلی انیمیشن ذهنی، تصویر ذهنی است که نشان دهندۀ چگونگی کار کردن و حرکت اشیاء مکانیکی، با تجزیه و تحلیل حرکت قسمتهای کوچکتر میباشد.
مشاغل مرتبط با استعداد تجسم فضایی و درک ساختار
بهطورکلی، هرگونه فعالیتی که با تصویرسازیهای ذهنی، درک ساختارها، خلق الگوها و… در ارتباط باشد، بهنوعی زیر چتر استعداد درک ساختار و تجسم فضایی قرار میگیرد.
برای مثال: خلبانان میبایست استعداد بالایی در درک فضای سهبعدی و تجسم فضایی داشته باشند!
درک ساختار و تجسم فیزیکی، تنها به شکل مجسمه، معماری و… بروز پیدا نخواهد کرد؛ چرا که اشکال پیچیدهتر و انتزاعیتری از علم و فناوری همچون فیزیک، برنامهنویسی و… نیز وجود دارند که بهنوعی شکل دیگری از بهرهگیری از ساختارها و توجه به ارتباط میان قطعات هستند.
در ادامه به معرفی برخی حوزههای مرتبط با این استعداد خواهیم پرداخت:رشتههای فنیرشتههای مهندسیزمینههای فناوریطراحی صنعتیمهندسی نرمافزارمجسمهسازیپزشکیمعماریطراحینقشهبردارینجاریعلوم فیزیکیمتالوژیبرنامهنویسیعلوم آماریتحقیقات ریاضیاتاقتصادسنجیو…
همانطور که در مقالات دیگر به آن اشاره شد، افراد این جهان هستی تفاوتهای بیشماری با یکدیگر دارند. جذابیت این موضوع آن است که دقیقاً همین تفاوتها است که به جهان زیبایی بخشیده؛ اما مهمتر از آن، این است که بدانیم هیچ فردی در این جهان، بنا بر استعدادها و شرایط زیستی خود، برتر و بالاتر و یا پایینتر نیست؛ بلکه هر فردی در هر جایگاه و منزلتی که دارا است، میتواند با کشف استعدادهای خود، در راستای آن حرکت کند و به نبوغ خاصی دست یابد.
2- استعداد استقرا (Inductive Reasoning)
در این بخش، توانایی شما در یافتن موارد مشترک بین چند تصویر یا موضوع ناهمگون مورد سنجش قرار میگیرد. لازم به ذکر است که از لحاظ نظری، این توانایی میبایست در پزشکان وجود داشته باشد؛ چرا که باید بتوانند علائم بیماریهای مختلف را بهدرستی تشخیص دهند.
استقرا، بهمعنای مهارت و توانایی مشاهدۀ شباهتها در میان تفاوتها است.
بهتر است با یک مثال شروع کنیم: فرض کنید در شرکتی که در زمینۀ طراحی فعالیت دارد، مشغول به کار هستید. این شرکت شرایطی برای بازدید از یک کارخانۀ تولیدات لوازمخانگی فراهم میسازد. با اینکه هیچ ارتباطی میان فعالیت شما و کارخانهای که قرار است به بازدید آن بروید وجود ندارد، درخواست و شرایط فراهم شده را میپذیرید و به بازدید از آن شرکت اشتیاق نشان میدهید یا ترجیح میدهید به اموری که مربوط به شغلتان میشود بپردازید؟
اگر تابهحال در چنین شرایطی قرار گرفتهاید و به این دعوت، پاسخ آری دادهاید، در لحظهای که وارد آن مکان جدید شدید چه حسی داشتید؟ آیا محیط جدید با وجود تمام تفاوتها، برایتان الهامبخش بوده؟ از شباهتها و تفاوتهای بنیادین موجود، ایده گرفتید؟ و…
مفهوم اصلی استدلال استقرایی، دقیقاً همین موضوعی است که به آن اشاره کردیم. شما در این استعداد با مشاهده و در نظر گرفتن تفاوتها، از شباهتها ایده خواهید گرفت.
در مدل استعدادیابی مطرح شده توسط اوکانر، استدلال استقرایی یک استدلال “غیرقطعی” میباشد؛ پس در وهلۀ اول استعداد استقرا، یک “استدلال” است!
بهطورکلی، استدلال استقرایی دادهها و یا گزارههایی در اختیار شما قرار خواهد داد که شما از آنها نتیجهگیری خواهید کرد. لازم به ذکر است که نمیتوان گفت نتایج بهدست آمده قطعاً درست و یا قطعاً اشتباه هستند؛ بلکه نتایج بهدست آمده، تنها ارزیابی شما از اطلاعات و گزارههای موجود میباشد.
هدف از ارائۀ استعداد استدلال استقرایی، ایده گرفتن از کسب و کارهای مختلف و ایجاد شرایطی برای بهبود کسب و کار و شرایط زندگی خود میباشد. استدلال استقرایی نوعی از تفکرات منطقی است که تحت عنوان یک شیوه و یا یک روش از آن یاد میشود. در این روش برای رسیدن به نتایج، از مشاهداتی که با اطلاعات تجربی همراه است، بهره میگیرند. لازم به ذکر است که این اطلاعات تجربی، در مشاهدات و نتایج قبلی درست بوده است!
بهطورکلی، در صورتی که بتوانید به بررسی مجموعهای از دادهها بپردازید و متناسب با دانش و اطلاعات موجود از تجربیات گذشته نتیجهگیری کنید، از استدلال استقرایی استفاده کردهاید.
برای مثال: اگر اطلاعات جمعیتی یک کشور را در 10 سال گذشته بررسی کنید، احتمال بسیار زیادی وجود دارد که مشاهده کنید جمعیت با سرعت ثابت رو به افزایش است.
حال اگر بخواهید بگویید که طی ۵ سال آینده جمعیت آن کشور حدوداً چقدر میشود، چه میکنید؟ قطعاً میتوانید از شواهد یا اطلاعاتی که برای برآورد در اختیار دارید استفاده کنید.
برای مثال: شما با مشاهدۀ روند موفقیت کسب و کارهای مختلف و بهرهگیری و پیادهسازی متدهای موفقیت آنها، قادر به ایجاد تحول عظیم در کسب و کار و زندگی شخصی خود خواهید بود. در این حالت، هرچند که ممکن است ارزیابیها و نتایج بهدست آمده دقیق و درست نباشد، شما از استدلال استقرایی استفاده کردهاید.
مطابق با تست استعدادیابی اوکانر، استعداد استدلال استقرایی، بهمعنای توانایی اتحاد و ترکیب حقایق و اصول برگرفتهشده از موضوعات متنوع است. به بیانی دیگر، استدلال استقرایی بهمعنای توانایی جایگزینی ترکیب بهجای تحلیل میباشد.
برای مثال: دانشمندان بسیاری وجود دارند که اصول قدیمی و سنتی را در مسائل روزمره نیز مشاهده میکنند و از آنها نتیجهگیری میکنند. آنها از مقادیر بالایی از استعداد استدلال استقرایی برخوردار هستند.
این دسته از افراد، توانایی بسیار بالایی برای رسیدن به نتایج با کمک مجموعهای از سرنخها دارند.
برخی از محققان معتقدند که استقرا، شبیه به شهود است؛ چرا که افراد مستعد در این زمینه، با دیدن یک رابطه یا سرنخ، بهسرعت نتیجهگیری میکنند.
در تست استعدادیابی اوکانر، استعداد استقرایی معمولاً با سؤالاتی که دارای ۶ تصویر هستند سنجیده خواهد شد. در این آزمون، فردی که میخواهد آزمون بدهد میبایست سریعاً از میان شش تصویر، سه تصویر که شباهت بیشتری به هم دارند را شناسایی و مشخص کند.
نکتۀ بسیار مهم در خصوص این آزمون، آن است که بهرهگیری از موارد تصویری، ارزیابی این استعداد را مستقل از عواملی همچون فهرست واژگان و کلمات شخصی میکند.
- مشاغل مرتبط با استعداد استدلال استقرایی
در این قسمت به بررسی و شرح تخصصی از مشاغل مرتبط با استعداد استقرایی خواهیم پرداخت:
استعداد استقرا، معمولاً تحت عنوان حس تشخیصی تعریف میشود که کمک بسزایی به ارزیابی، انتقاد و تصمیمگیریها خواهد کرد؛ به همین منظور، منتقدان سینما، تئاتر و مشاوران تا حد بسیار زیادی از این استعداد برخوردارند.
از جمله تواناییهای این دسته از افراد، تشخیص سریع است که متناسب با افزایش دانش، میتواند ارتقاء یابد. آنان اغلب از کارهایی لذت میبرند که “سرعت” کلیدیترین اصل آن محسوب میشود؛ به همین منظور، فعالیتهایی که این افراد به آن روی میآورند، معمولاً تحتفشار زمان است که میتواند به حوزههایی همچون پزشکان بخش اورژانس که در شرایط بحرانی با سریعترین حالت ممکن کار میکنند، منتهی شود.
زمینههای تحقیقاتی، از جمله حوزههایی است که ملزم به ترسیم اطلاعات ناقص و دستیابی به نتایج دقیق هستند که این افراد مناسب اینگونه فعالیتها هستند.
مشاغلی با سمتهایی از جمله مسئول خرید، جذابیت بسیار بالایی برای افراد برخوردار از استعداد استدلال استقرایی دارد.
همانطور که در تستهای استعدادیابی اوکانر نشان میدهد، افرادی که تا حد بسیار زیادی از این استعداد را برخوردار هستند، عموماً بهدنبال حل مشکلات و مسائل هستند و اما آن دسته از افرادی که نمرۀ پایینی در این استعداد کسب میکنند، حتماً میبایست توجه داشته باشند که در نتیجهگیری آگاهانه، محتاط و هوشمندانه برخورد کنند. این موضوع بدین معنا نیست که آنها قادر به حل مسائل نیستند؛ بلکه تنها به زمان و اطلاعات بیشتری نیاز دارند.
- استعداد استقرا و محل کار
مواقعی که ما در خصوص یک موضوع تصمیمی میگیریم، در اکثر مواقع به مشاهدات خود تکیه میکنیم و آن موضوع را به تجربیات گذشتۀ خود ارتباط میدهیم. مثلاً اگر بخواهیم از خانه خارج شویم، با مشاهدۀ آسمان آفتابی، دیگر با خود چتر نمیبریم؛ چرا که منطق ما مطابق روزهای آفتابی که در گذشته سپری کردهایم به ما میگوید که امروز نیازی به چتر نداریم!
این یک فرایند فکری است که ارتباط مستقیمی با استدلال استقرایی دارد.
اجزا و عوامل اساسی آمار، تحقیقات، احتمالات و… استدلال استقرایی افراد را در شناسایی الگوها و تصمیمگیری بهتر در محل کار نیز پشتیبانی خواهد کرد.
بهطورکلی، مهارتهای استدلال از جمله مهمترین مهارتهای نرمافزاری افراد است که کارفرمایان آن را در متقاضیان بالقوه جستوجو میکنند؛ علاوهبر این استدلال، انواع دیگری از استدلال تحت عناوین “استدلال ربایشی” و “استدلال استنتاجی” هم وجود دارند که درک و بهکارگیری آنها از اهمیت بسیار بالایی در داخل و خارج از محل کار برخوردار است.
برای محل کار، هر 3 نوع استدلال بهعنوان یک مزیت ارزشمند تلقی میگردد؛ اما عموماً دیده شدن استعداد استقرایی در برنامههای روزانه، از اهمیت بیشتری برای کارفرمایان برخوردار است؛ چرا که استدلال اسقرایی، استعداد افراد را در زمینۀ تفکرات انتقادی و حل مسئله نشان خواهد داد.
- روند استدلال استقرایی، استنتاجی و ربایشی
برای داشتن درک بهتری از روند استعداد استقرایی، نیاز است تاحدودی با روند دیگر استدلالها هم آشنا شویم:
روند استدلال استقرایی: مشاهده طرح نظریه مقایسه
مثال: اگر هر روز صبح قهوه ننوشم، طی روز از خستگی خواهم مرد! (قهوه اعتیادآور است؛ پس من معتاد قهوه هستم.)
روند استدلال استنتاجی: طرح نظریه مشاهده نتیجهگیری
مثال: همۀ انسانها برای زنده ماندن، به نفسکشیدن نیاز دارند! (همۀ ما انسان هستیم؛ پس برای زنده ماندن، باید به نفسکشیدن نیاز داشته باشیم.)
روند استدلال ربایشی: مشاهده طرح نظریه نتیجهگیری احتمالی
مثال: هنگامی که بیمار علائمی را مطرح میکند و یا علائمی نشان میدهد، متخصصان سعی بر این خواهند داشت که پاسخی منطقی یا تشخیصی را بر اساس حداقل اطلاعاتی که برای تهیۀ نتیجه در اختیار دارند، ایجاد کنند.
فواید و کاربرد استعداد استقرا
استدلال استقرایی فرصتی است تا بتوانید با طیف وسیعی از احتمالات سر و کار داشته باشید؛ چرا که فرضیاتی که از شواهد یا مجموعهای از دادهها دریافت میکنید، عملاً دنیایی بیحد و مرز هستند؛ اما استعداد استقرایی، نقطهای برای شروع به شما ارائه خواهد کرد تا شما بتوانید فرضیات خود را تاحدودی محدود کنید و در نهایت بتوانید به نتیجهای آگاهانه دست یابید.
لازم به ذکر است که این استعداد کمک خواهد کرد تا برای حل مسائل، راهحلهای متعددی را تهیه کنید و از تحقیقات صورتگرفته، برای ارزیابی فرضیههای دیگری بهره بگیرید.
همانطور که گفته شد، این استعداد این امکان را نیز به شما میدهد تا از تجربیات گذشتۀ خود، برای حل مسائل پیشرویتان استفاده کنید.
نکته: تنها موضوعی که در بهرهگیری از این استعداد مهم میباشد، آن است که تشخیص دهیم و بدانیم که همیشه جای خطا وجود دارد! اما باید بدانید، درصورتی که نظریۀ شما نادرست بود، ناامید نشوید؛ چرا که میتوانید از این اطلاعات و تجربیات در ادامۀ تحقیقات استفاده کنید.
مثال: اگر شما 200 موش را مشاهده کنید که با دیدن گربه فرار میکنند، این احتمال وجود دارد که به این نتیجه برسید که تمام موشها با دیدن گربهها فرار خواهند کرد؛ درصورتی که در دیدگاه نخست، این نظریه مبنای منطقی دارد؛ اما توجه داشته باشید که دادههایی که شما از آن نتیجه گرفتهاید، محدود است و شما تنها با دیدن 200 موشی که از دست گربه فرار کردهاند این نتیجه را گرفتهاید؛ پس ممکن است نتیجهای که شما گرفتهاید، برای همۀ موشها صدق نکند.
انواع استعداد استقرا
با گذر از استعدادیابی و مبحث مطرح شده توسط اوکانر، این سؤال مطرح است که … “اکنون من بدین موضوع پی بردم که از این استعداد برخوردار هستم؛ اکنون چه؟” در پاسخ به این سؤال، باید عارض شویم که افرادی که در این دستهبندی از انواع استعداد قرار میگیرند، خود در چند دسته قرار خواهند گرفت که متناسب با شرایط، روشهای مختلفی برای استفاده از استدلال استقرایی وجود خواهد داشت. در اینجا بخش به بررسی ۳ نوع از پرکاربردترین استدلال استقرایی خواهیم پرداخت:
1- استعداد استقرای تعمیم
در این قسمت از انواع استعداد استقرایی، اگر بگوییم: A=B و B=C، آنگاه A=C است! در این حالت، ما به شواهدی از موارد مشابه گذشته نگاه میکنیم و بر اساس اطلاعات موجود، نتیجه میگیریم.
مثال: اگر علی در مسابقات کُشتی 3 سال گذشته مدال طلا را از آن خود کرده باشد، این احتمال وجود دارد که امسال هم مدال طلا را کسب کند.
2- استعداد استقرای آماری
در این نوع استعداد استقرایی، بهطورکلی از دادههای آماری برای نتیجهگیری استفاده میکنیم. این موضوع در حالی است که استنباط آماری، زمینۀ بیشتری را برای پیشبینی نتیجۀ احتمالی فراهم میکند؛ اما یادآوری شواهد جدید از تحقیقات گذشته، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و میتواند اشتباه بودن یک نظریه را اثبات کند.
مثال: 89% از افرادی که در زمینۀ بورس فعالیت دارند، روز گذشته تمام سهام بورس خود را فروختهاند. علی هم در زمینۀ بورس فعالیت دارد؛ پس احتمالاً او هم تمام سهام خود را فروخته است.
3- استعداد استقرای تأییدی
این نوع از استعداد استقرایی، همانطور که از نامش پیداست، تأییدی میباشد؛ یعنی با تأیید به شما این امکان را میدهد تا به نتیجهای احتمالی دست یابید.
تنها موردی که میبایست در خصوص این نوع از استعداد استقرایی در نظر داشته باشید، آن است که میبایست فرضیههای خاصی را در آن برای پذیرفته شدن نتیجه بگنجانید؛ کاری که یک افسر پلیس، میبایست بهخوبی از پس آن بر بیاید.
مثال: روز گذشته فردی با نام علی بهصورت غیرقانونی وارد یک انبار گوشی موبایل شده. هر فردی برای ورود غیرقانونی به یک انبار، نیازمند ابزار، زمان و انگیزه میباشد. طبق تصاویر ضبط شده از خیابان فرعی پشت انبار، علی کیفی حاوی ابزار با خود حمل میکرده؛ پس احتمال بالایی وجود دارد که علی وارد انبار شده باشد.
نکته: ما در این شرایط، نظریهای که مطرح شده را گسترش میدهیم و برای اثبات درست بودن آن، میبایست شواهد خاصی در اختیار داشته باشیم. حضور علی در خیابان پشتی انبار و بههمراه داشتن کیف حاوی ابزار، نظریۀ ورود غیرقانونی علی به انبار را رو به اثبات خواهد کشاند.
جانسون اوکانر معتقد بود که استعداد استقرا، هدیهای است که در وجود ما قرار داده شده و کمک میکند وحدت و یگانگی میان پدیدههای اطراف را دریابیم. این توانمندی که اوکانر دربارۀ آن سخن میگوید، دقیقاً همان توانمندی ارزشمندی است که کمک خواهد کرد تا یک دانشمند، تجربیات قبلی خود را برای وصف رویدادهای جدید به کار ببندد و یا بر اساس آزمایشهای محدود، نظریههایی بزرگ و عمومی را برای توصیف پدیدههای بزرگ جهان مطرح کند.
3- استعداد ایده پردازی (Ideaphoria) یا همان استعداد سرشار از ایده
در این مرحله، توانایی تولید جریانی سریع از افکار با دادن یک جمله یا سؤال مانند “اگر روزی تنها تو در کرۀ خاکی زنده باشی، روزهای تو چگونه میگذرد؟” مورد سنجش قرار میگیرد. افرادی که بتوانند در این زمینه عملکرد خوبی داشته باشند، اغلب در زمینههای از جمله تبلیغات موفق خواهند شد.
اگر نگاهی سطحی به تاریخچۀ اختراعات بشر بیندازیم، پی خواهیم برد که بهراستی مخترعان بهمنظور کمبودها دست به کار شدهاند؛ پس بیایید استعداد ایدهپردازی را در خود کشف و تقویت کنیم تا زمینهای استوار برای نسلهای آیندۀ خود فراهم سازیم؛ چرا که اینگونه میتوانیم در پیشرفت و طرح ایدهای نو و خلاقانه سهیم باشیم. حال این سؤال مطرح است که چگونه ایدهپردازی کنیم؟
اگر شما هم جزء آن دسته افرادی هستید که از مقادیر بالایی از استعداد ایدهپردازی برخوردار است و ذهنی سرشار از ایده دارید، در ادامۀ این مقاله با ما همراه باشید …
بهتر است با یک سؤال شروع کنیم … تابهحال برایتان پیشآمده در مواقعی که فردی داستانی را میخواند، با خود به این فکر کنید که میتوان این داستان را به شکلی دیگر بیان کرد و روایتی نو از آن داستان در ذهنتان نقش ببندد؟
استعداد ایدهپردازی، یکی از انواع استعداد مطرح شده توسط اوکانر میباشد که تحت عنوان “استعداد سرشار از ایده” و “استعداد لبریز از ایده” نیز شناخته میشود. استعداد ایدهپردازی با نام لاتین Ideaphoria شناخته میشود. لازم به ذکر است که این لغت، ساختۀ خود جانسون اوکانر است و رواج زیادی در زبان انگلیسی ندارد و کلمۀ Ideaphoria را به لبریز از ایده بودن ترجمه کرده است.
بهطورکلی، استعداد ایده پردازی نوعی تصور ذهنی است که در شرایط ویژهای از جمله کمبود و نیاز، شکل میگیرد و ارائه میگردد؛ به همین منظور است که ایدهپردازی، گامی مؤثر برای رشد و پیشرفت افراد محسوب میشود؛ چرا که افراد با ایدهپردازی و خلق ایدههای نو قادر هستند تا شرایط را بهصورت کاملاً متفاوت رسم کنند و تحول عظیمی در زندگی خود بهوجود بیاورند.
با گذر از تعارف مربوط به این استعداد، به بخش آزمون استعدادیابی ایده پردازی میرسیم که تأثیر بسزایی در شناسایی این استعداد خواهد داشت. شاید جالب باشد بدانید که آزمون آیدیافوریا، به شکل بسیار سادهای انجام خواهد شد؛ اما خالی از لطف نیست که عارض شویم نتایج آن تا حد بسیار زیادی قابل اتکا است.
شیوۀ انجام این آزمون، بدین صورت است که تصویری از یک منظره، آسمان، شیء، رؤیا یا هر چیز دیگری را مقابل شما قرار خواهند داد و شما میبایست هرچه به ذهنتان میرسد که مرتبط با آن تصویر میباشد را بهطور کاملاً دقیق ثبت کنید. حجم نوشتۀ شما بر اساس تعداد کلماتی که نوشتهاید و همچنین معیارهای آیدیافوریا ثبت میگردد.
در این بخش از آزمون استعدادیابی اوکانر، توانایی افراد در تولید جریان سریع افکار بهواسطۀ ایجاد یک جمله یا یک سؤال مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. سؤالاتی همچون:اگر همین حالا با یک انفجار مهیب، تمام انسانهای روی کرۀ زمین از بین بروند و تنها من در این جهان زنده بمانم، چه میشود؟اگر روزی تمام آبهای موجود در کرۀ زمین از بین برود، چه رخ میدهد؟و…
آن دسته از افرادی که بتوانند در این زمینه بهدرستی عمل کنند، غالباً میتوانند در حوزههای بسیاری از جمله تبلیغات و تبلیغنویسی و… عملکرد بسیار خوبی از خود نشان دهند.
ایده پردازی یا خلاقیت؟
بسیاری از محققان این زمینه، بر این باور هستند که استعداد آیدیافوریا و خلاقیت یکی هستند و همچنین برخی دیگر از محققان معتقدند که این دو، مباحثی کاملاً مجزا از هم هستند؛ اما مؤسسۀ جانسون اوکانر چه میگوید؟
مؤسسة جانسون اوکانر معتقد است که استعداد ایدهپردازی با خلاقیت تفاوت دارد و سرشار از ایده بودن با خلاقیت یکی نیست! بنیاد اوکانر بر این باور است که خلاقیت علاوهبر ایده، از ویژگیهای دیگری همچون کاربردی بودن، متنوع بودن، اصالت و… برخوردار است که این موارد در استعداد ایدهپردازی مورد توجه واقع نخواهد شد؛ به قولی برای ارائۀ یک ایده و برخورداری از استعداد ایدهپردازی، ملزم به داشتن همۀ این ویژگیها نخواهیم بود.
طبق گفتههای جانسون اوکانر، افراد برخوردار از استعداد ایدهپردازی، روحیۀ بسیار شکنندهای دارند و متناسب با موقعیت و شرایطی که در آن قرار میگیرند، حال و احوالشان تغییر خواهد کرد. برای مثال: اگر این دسته از افراد در محیطی شاد قرار بگیرند، شاد رفتار خواهند کرد و اگر در محیط غمگین قرار گیرند، اندوهگین رفتار خواهند کرد.
چگونه ایده پرداز باشیم؟
پاسخ به سؤالاتی از قبیل “چگونه ایدهپرداز باشیم”، بسیار ساده است؛ اما تنها میبایست به این نکته توجه ویژهای داشته باشیم که برای ایدهپردازی و برخورداری از این استعداد، لازم نیست به خودمان فشار بیاوریم و بهزور خود را وادار به طرح ایدههای نو کنیم؛ بلکه تنها با اعتماد به نفس کافی و شناخت محیط اطراف خود، مغزمان را در شرایطی قرار دهیم تا جوانهای از استعداد ایدهپردازی خود را شکوفا کنیم.
مشاغل مرتبط با استعداد ایده پردازی
موارد بسیاری هستند که افراد برخوردار از استعداد ایده پردازی قادرند در آنها به نبوغ خاصی دست یابند. در ادامه به معرفی برخی حوزههای مرتبط با استعداد ایدهپردازی خواهیم پرداخت:نویسندگیوکالت و حقوقآموزشخبرنگارینقاشیطراحی صنعتیطراحی داخلیمعماریروابط عمومی و ارتباطاتو…
در آخر، به یاد داشته باشید که برای ایده پردازی خلاقانه و جذاب، میبایست ذهن خود را تحت هر شرایطی تقویت کنید؛ حتی در شرایط کاملاً بحرانی! چرا که جالب است بدانید بسیاری از ایدهها، ثمرۀ کمبودها و فقر امکانات است. در اصل اگر افراد تمام امکانات رفاهی را در اختیار داشته باشند یا به قولی همه چیز بهصورت تمام و کمال در اختیارشان باشد، دیگر جایی برای ایدهپردازی و خلق ایدههای نو باقی نخواهد ماند.
4- استعداد خواندن سریع / ترکیب کلمات (Word Association)
در خصوص این استعداد، طی دو مرحله سطح شما در واژگان مورد سنجش قرار خواهد گرفت؛ چرا که اوکانر بر روی مهارت مکالمه و واژگان تأکید ویژهای داشته است.
اوکانر، برای آن که درک بصری سریع و خواندن، با تندخوانی اشتباه نشود، در مدل استعدادیابی خود از اصطلاح گرافوریا (Graphoria) استفاده کرد. اوکانر به آن دسته از افرادی که از استعداد بالایی در گرافوریا برخوردارند، لقب انسانهای گرافوریک میدهد.
این دسته از افراد، از سرعت پردازش تصویری بالایی برخوردارند و قادرند متنها، نوشتهها، اعداد و ارقام را سریعتر از سایر افراد بخوانند. بنیاد اوکانر معتقد است استعداد بالا در گرافوریا، بیشتر از این که در خواندن متون مؤثر باشد، در خواندن اعداد و ارقام از اهمیت بیشتری برخوردار است.
کارمند بانکی که میبایست بهسرعت اعداد را بخواند و بررسی کند، بررسی اسناد توسط یک حسابدار، و… از جمله مواردی هستند که مرتبط با استعداد خواندن سریع میباشند.
روشی که توسط بنیاد اوکانر برای سنجش این استعداد پیشنهاد شده، بر مبنای سرعت خواندن اعداد استوار میباشد. بهطوری که در این شیوه، دو فهرست بلند از اعداد و ارقام که بهصورت درهم هستند را مقابل شما قرار خواهند داد.
شما میبایست آن اعداد را با هم تطبیق دهید. به بیانی دیگر، برای مثال: میبایست از میان دو ستون، اعدادی که در ستون اول قرار دارند را بخوانید و آن را در ستون دوم جستوجو کنید.
لازم به ذکر است که در برخی شیوههای آزمونی، از برخی کلمات نیز استفاده خواهد شد.
مشاغل مرتبط با افراد گرافوریک حسابداری کارمند بانک کارمند بیمه معلم برنامهنویس و…
اگر شما هم جزء آن دسته از افرادی هستید که کتابهای بسیاری را در مدتزمان کوتاهی میخوانید و یا بهراحتی قادر به اتمام مقالات متنوع و…. هستید، به شما تبریک میگوییم؛ شما از مقادیر بالایی از استعداد ترکیب کلمات برخوردار هستید.
5- استعداد استدلال و تحلیل / استدلال تحلیلی (Analytical Reasoning)
هریک از ما انسانها ممکن است بسیاری از چنین تجربههایی را در طول زندگی خود داشته باشیم؛ اما در این میان افرادی هم هستند که از پس چنین مسائلی بهخوبی برخواهند آمد و بهخوبی تمام امور را مدیریت خواهند کرد.
شاید بهتر باشد برای داشتن درک درستتر و دقیقتری از استعداد استدلال تحلیلی، ابتدا به درک عمیقی از استعداد استقرایی بپردازید؛ زیرا همانطور که در استعداد استقرایی به آن اشاره کردیم، افرادی که از مقادیر بالایی از استعداد استقرایی برخوردارند، دائماً بهدنبال آن هستند که کاربرد جدیدی از دادهها، اطلاعات و تجربیات خود، در محیط بیرونی خود بیابند و از آن بهره گیرند. برای مثال: فردی که تجربۀ کار کردن در یک شرکت تولید خودرو را دارد، اکنون در یک شرکت تولید مواد غذایی مشغول به کار است. او دائماً در پی آن است تا از تجربیات گذشته، در مسیر جدید خود بهره گیرد.
در استعداد استدلال تحلیلی، افراد دادهها، اطلاعات و تجربیاتی در ذهن خود دارند که سبب میگردد تا ذهن آنان از جهان بیرونی فاصله بگیرد و به پردازش آنچه در ذهنشان میگذرد بپردازند.
معما: حل بسیاری از معماها ملزم به برخورداری از استعداد استدلال تحلیلی است. به این معما فکر کنید:
“جزیرهای وجود دارد که هر یک از ساکنانش، یا در تمام عمر فقط دروغ میگویند و یا در تمام عمر فقط راست میگویند. به نفر اول میرسیم و میگوید مراقب باش که نفر دوم دروغ میگوید. نفر دوم هم میگوید که مراقب باش نفر سوم همیشه دروغ میگوید. نفر سوم هم میگوید که دو نفر اول که دیدی همواره دروغ میگویند. حالا حرف کدامیک از این افراد راست میگویند و کدامیک از آنان دروغ؟!”
در این معما شما با مجموعهای از دادهها و گزارهها روبهرو هستید که کاملاً بسته و محدود است! لازم به ذکر است که شما در این معما قرار نیست اطلاعات جدیدی از بیرون بهدست بیاورید؛ بلکه میبایست با ترکیب همین اطلاعات، نتایج جدیدی را بهدست بیاورید.
این موضوع، دقیقاً همان چیزی است که در تعریف استعداد استدلال تحلیلی به آن اشاره داشتیم؛ البته فراموش نکنید که قرار نیست تمامی معماهای مرتبط با این استعداد، صرفاً در قالب گزارههای منطقی باشند.
ویژگیهای استعداد استدلال تحلیلی
افرادی که از مقادیر بالایی از استعداد استدلال تحلیلی برخوردارند، عموماً بدون هیچ راهنمایی قادر به سازماندهی و دستهبندی مفاهیم و ایدهها را در ذهن خود دارند؛ این تنها ویژگی بارز آنان محسوب میشود! در ادامه به بررسی برخی دیگر از ویژگیهای این افراد خواهیم پرداخت:آنان از ایجاد راهکارهای کارآمدتر برای انجام کارها بسیار لذت خواهند برد.این دسته از افراد، بهطورکلی علاقهمند هستند تا از دستگاهها نقشهبرداری کنند و آنها را برای صرفۀ اقتصادی بیشتر برنامهریزی کنند.از دیگر ویژگیهای آنان، میتوان به حل معماهای منطقی اشاره داشت.این افراد، از یافتن راهحلهای مسائل گونان احساس رضایت میکنند و برایشان چگونگی رسیدن به نتایج از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.و…
نمرات پایین در استعداد استدلال تحلیلی
آن دسته از افرادی که در تست و آزمونهای استعدادیابی اوکانر نمرات پایینی کسب میکنند، توجه داشته باشند که این نمرۀ پایین بهمنظور عدم توانایی سازماندهی و همچنین عدم توانایی دستهبندی موارد نیست؛ بلکه مطابق با استعدادیابی اوکانر، تنها به تلاش و همچنین زمان بیشتری برای سازماندهی نیاز دارند.
پیشنهاد ما به این دسته از افراد آن است که برای انجام پروژههای کاری و یا تکالیف تحصیلی، زودتر از سایرین اقدام کنند و در صورت امکان، در ابتدای کار از دیگران کمک بگیرند.
پیشنهاد دیگر ما آن است که در ابتدا به استعداد استقرایی روی بیاورید؛ چرا که افراد میتوانند با استعداد استدلال استقرایی، ارتباط میان عناصر مختلف را در سریعترین زمان ممکن دریابند و با ایدهپردازی و نوآوری، پروژههای خود را بهپیش ببرند.
تاریخچۀ استعدادیابی استدلال تحلیلی
پیش از اوکانر، محققی با نام چارلز هورتون کولی در تلاش بود تا آزمونی برای سنجش استدلال استقرایی طراحی کند و ارائه دهد. این آزمون بدین صورت بود که بهجای استفاده از تصاویر، از کلمات در آن استفاده میشد. آزمون نهایی که ارائه گردید، بدین صورت بود که تعدادی کلمه میبایست در یک نمودار منطقی مرتب میشدند؛ اما نتایجی که از این آزمون بهدست آمد با نتایج آزمون قبلی که استعداد استقرایی را میسنجید، همبستگی نداشت. این موضوع نشان از آن بود که در این آزمون، استعداد دیگری مورد سنجش قرار گرفته است؛ استعدادی که توسط اوکانر، تحت عنوان “استعداد استدلال تحلیلی” نام گرفت.
آزمون سنجش استعداد تحلیلی، در اصل همانند یک معما یا بازی بهنظر میرسد. این آزمون برای آن دسته از افرادی که با سرعت و بدون مشکل کارتهای کلمات را روی نمودار مرتب کنند، نتیجۀ مثبتی بههمراه خواهد داشت.
آزمون استعداد استدلال تحلیلی
در تست استعدادیابی جانسون اوکانر، توانایی افراد در تحلیل، طبقهبندی، ایجاد روند منطقی در مباحث، استدلال و تقسیمبندی کارها، مدیریت پروژهها و… مورد سنجش و بررسی قرار خواهد گرفت. روش اجرای این آزمون بسیار ساده است.
روش انجام این تست بدین صورت است که تعدادی لغت به فرد داده خواهد شد تا آنها را نسبت به توانایی خود انتخاب کرده و در یک دسته قرار بدهد.
برای مثال: ۲ مورد از قدیمیترین لغاتی که امروزه نیز به کار میروند:۱۳ لغت: سیگار، کشور، کوسن، لباس، جارو، حمله، کارخانه خودروسازی، هوا، کیک، ماهی، گاو، سرخ کردن، انسان6 لغت: چراغ، نور، کف اتاق، مبل، کوسن، خواندن
در ادامۀ آزمون، جدولی به فرد داده خواهد شد که این کلمات را بر اساس رابطههایی که میتوانند برای آنها در ذهن خود تصور کند، در آن یادداشت و دستهبندی کنند. افرادی که از مقادیر بالایی از استعداد استدلال تحلیلی برخوردارند، در مدت زمانی که برای قرار دادن این کلمات در جدول نیاز دارند، توانایی خود را در ایجاد ارتباط منطقی و تقدم میان آنها نشان خواهند داد.
مشاغل مرتبط با استعداد استدلال تحلیلی
این دسته از افراد، بهمنظور برخورداری از قوۀ استدلال تحلیلی، معمولاً در زمینههایی که با منطق و سازماندهی امور سر و کار داشته باشند، رضایت شغلی بیشتری خواهند داشت. موضوع مشترک میان مشاغل مرتبط با این استعداد، آن است که توانایی انتخاب و سازماندهی اطلاعات ورودی برای حل مسائل را به فرد خواهد داد. است.
در ادامه به معرفی برخی از مشاغل مرتبط با استعداد استدلال تحلیلی خواهیم پرداخت: مهندس دانشمند ویراستار تکنسین الکترونیک حسابدار مهندس کامپیوتر پزشک معلم مهندس نرمافزار برنامهنویس و…
این موضوع که شما در کدامیک از زمینهها دچار ضعف هستید و در کدام زمینهها نمرات پایینی کسب میکنید، قطعاً اهمیت چندانی ندارد؛ بلکه مهم آن است که کدامیک از استعدادها در شما پررنگتر میباشد؛ پس در صورتی که از این استعداد برخوردار نیستید و بهطورکلی علاقۀ چندانی به آن ندارید، بهدنبال دیگر استعدادهای خود بروید. ما در دیگر مقالاتی که در خصوص تمامی زمینههای استعداد و استعدادیابی میباشد، شما را یاری خواهیم کرد.
6- استعداد کار با اعداد (Numerical Ability) یا استعداد عددی
افراد بسیاری وجود دارند که با همین شرایط جمع و تفریق میکنند و برای انتقال یک شماره تماس، چندین بار آن را باید چک کنند؛ اما در این میان برخی افراد هم هستند که وقتی شمارهای را یکبار میخوانند، در حالی که ممکن است با دیگران صحبت کنند، آن شماره را بدون خطا در موبایل خود ثبت میکنند.
این استعداد همانطور که از نامش پیداست، به توانایی افراد در سر و کار داشتن با اعداد اشاره دارد. گمان میکنم با این اوصاف، قادر به حدسی در خصوص ادامۀ مقاله داشته باشید. با ما همراه باشید…
در ابتدای امر، استعداد عددی یا همان استعداد کار با اعداد به سه بخش تقسیم میشود که متناسب با تجربه و بیانیههای بنیاد اوکانر، این سه حوزه تا حدودی از یکدیگر مستقل هستند؛ بنابراین این امکان وجود دارد که ما در یکی از آنها بسیار قوی باشیم و در دیگری در سطح معمولی و یا حتی ضعیف قرار بگیریم.
1- تحلیل سریهای عددی
تحلیل سریهای عددی، اولین مورد از آزمونهای سهگانۀ کار با اعداد محسوب میشود.
در این سبک از سؤالات، عموماً استعداد و توانایی محاسبات عددی و تحلیل ارتباط جبری افراد مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این موضوع بدین منظور است که آیا این فرد میتواند میان مجموعهای از اعداد، رابطهای برقرار کند؟
این توانمندی میتواند در برخی مشاغل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار باشد. اگر از شما بخواهیم که ویژگیها و توانمندیهای مربوط به یک مدیر فروش شرکتی را نام ببرید، چه مواردی را لحاظ میکنید؟
طی تحقیقات صورت گرفته، بسیاری از افراد در خصوص مهارتهای ارتباطی، مذاکره، ارتباطات غیرکلامی و… اشاره کردهاند؛ اما فراموش نکنیم که یکی از فعالیتهای بسیار مهم مدیر فروش، تحلیل وضعیت فروش و تعیین استراتژیهای فروش بر اساس دادههای موجود شرکت است!
برای مثال: فرض کنید روی میز مدیر فروش، آمار بودجة تبلیغات، حقوق تیم فروش، جوایز قرعهکشی، تخفیفها، تعداد فاکتورهای صادر شده، متوسط ارزش هر فاکتور طی 1 سال اخیر و…. قرار دارد. او میبایست بتواند روند تغییرات فروش و سیکلهای مختلف را تشخیص دهد و حدسهای اولیۀ خود را در زمینۀ تأثیر تبلیغات، سیاستهای ترویجی، عوامل انگیزانندۀ تیم فروش و… را ارائه دهد.
مشابه مثال بالا را میتوان در فردی که در رشتۀ مهندسی صنایع تحصیل کرده و در بخش واحد کنترل کیفیت یک کارخانه تولیدی کار میکند، جستجو کرد. به نظر شما او میتواند روند افزایش یا کاهش ایجاد قطعات معیوب را تحلیل کند؟
آیا میتواند این روند را به سایر پارامترها اعم از تغییرات دما، رطوبت، ساعت کار، فاصلة زمانی تعمیر دستگاهها و… ارتباط دهد؟ جانسون اوکانر معتقد بود، پزشکان و پرستاران، از جمله گروههایی هستند که میبایست بتوانند همزمان تغییرات چند شاخص مختلف را در سابقۀ بیماران مختلف بررسی کرده و تحلیل کنند.
بهطورکلی، در این آزمون افراد میبایست الگوی میان اعداد دنباله را حدس بزنند و عدد بعدی دنباله را پیدا کنند.
مشاغل مرتبط با تحلیل سریهای عددی
این دسته از افراد، بهمنظور برخورداری از توانایی دیدن ارتباط میان اعداد در زمینههایی که نیاز به تجزیهوتحلیل و یا تفسیر اطلاعات عددی دارد، مفید واقع خواهد شد.
افرادی که از استعداد تحلیل سریهای عددی برخوردارند، قادر به فعالیت در حوزۀ آمار، زمینههای تجزیه و تحلیل مالی، حسابداری، بودجه، تحقیقات بازار، برآورد هزینه، ریاضیات، اقتصاد و… خواهند بود.
2- توانایی بازی با اعداد
در این مرحله، 6 عدد متفاوت به فرد داده خواهد شد و از او میخواهند که با آنها، یک معادلۀ سادۀ ریاضی را تکمیل کند. تصویر زیر، نمونهای از تست اوکانر را نشان میدهد:
فرد آزمون دهنده، در این قسمت میبایست ارقام 4 و 3 و 5 و 9 و ۷ و ۱ و همچنین یکی از علامتهای + یا – را در خانههای خالی قرار دهد تا یک معادلة درست ریاضی شکل بگیرد.
درسته! ساده است؛ اما هر یک از ما با سرعت متفاوتی این مسئله را حل میکنیم. دقیقاً همین تفاوت سرعت حل مسئله است که استعداد ما را در بازی با اعداد نشان خواهد داد.
افرادی که در این آزمون نمره بالایی کسب میکنند، قادر به انجام سریع و دقیق محاسبات خواهند بود.
مشاغل مرتبط با استعداد عددی توانایی بازی با اعداد
از آنجا که این دسته از افراد علاقۀ بسیاری به سر و کار داشتن با اعداد دارند، در مشاغلی همچون حسابداری و بانکداری خواهند درخشید.
3- حافظۀ عددی
برای سنجش استعداد حافظۀ عددی، 8 عدد 6 رقمی به ترتیب به فرد نشان داده خواهد شد. پس از نشان دادن هر عدد، ده ثانیه صبر میکنند و از او میخواهند که همان عدد را روی برگهای بازنویسی کند. متوسط دقت و یا خطا در 8 مورد، بهعنوان حافظۀ عددی فرد ثبت میگردد و گزارش داده میشود.
آن دسته از افرادی که در این آزمون نمرۀ بالایی کسب میکنند، همانند یک آهنربا، اعداد را به خود جذب میکنند! آنان ممکن است حتی وقتی قصد حفظ کردن چیزی را هم ندارند، اعداد را بهخوبی و بهصورت ناخودآگاه حفظ کنند.
مشاغل مرتبط با استعداد عددی
افرادی که از حافظۀ عددی بالایی برخوردارند، در مشاغلی همچون حسابداری، بانکداری، مهندسی و… خواهند درخشید.
یکی دیگر از مشاغل مربوط به این استعداد، خلبانی میباشد؛ چرا که خلبانان نیز در استعداد به یادآوردن اعداد، نمرۀ بالایی کسب میکنند. استعداد حافظۀ عددی، در بهخاطر سپردن اعدادی مثل سرعت جریان هوا، فشار جو، ارتفاع و… کمک بسزایی خواهد کرد.
نکته: در نظر داشته باشید که حافظۀ عددی را با استعداد خواندن سریع یا همان گرافوریا اشتباه نگیرید؛ چرا که در استعداد گرافوریا، سرعت خواندن مطرح است ولی در این بخش، دقت فرد در بهخاطر سپردن اعداد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
اگر شما هم جزء آن دسته از افرادی هستید که پلاک ماشینهای قبلی خود را به یاد دارید و یا برای یادآوری شماره موبایل دوستانتان نیازمند دفترچه تلفن نیستید، به شما تبریک میگوییم. چرا که احتمالاً حتی بدون انجام این تست میتوانید مطمئن باشید که در کسب امتیاز استعداد کار با اعداد، مشکل چندانی نخواهید داشت (خصوصاً در حافظۀ عددی)
7- استعداد سیلوگرام (Silograms) یا همان استعداد یادگیری کلمات
این استعداد اولینبار توسط اوکانر مطرح شد و تحت عنوان “سیلوگرام” نامگذاری شد که اوایل در آزمونهای استعدادیابی بنیاد اوکانر وجود نداشت و این باور که استعداد یادگیری کلمات، از سایر استعدادها مستقل است، مطرح نشده بود.
منظور از مستقل بودن یک استعداد، آن است که مستعد بودن یا نبودن در یک حوزۀ دیگر، نشانهای از استعداد بالا یا پایین در این حوزه نباشد؛ به بیانی دیگر، ممکن است فردی در تمام استعدادها در سطح معمولی قرار گیرد و در این استعداد بسیار قوی باشد و یا در استعدادهای دیگر قوی باشد اما در این استعداد، امتیاز چندانی کسب نکند.
این استعداد در دیدگاه نخست، بسیار ساده به نظر میرسد و میتوان به مفهوم آن پی برد؛ اما هرگاه بحث به طراحی آزمون استعدادیابی میرسد، لازم به ارائۀ یک تعریف عملیاتی شفاف و دقیق خواهیم بود.
برای مثال: متخصصین حوزۀ یادگیری و آموزش زیان دوم، بر این باور هستند که تشخیص کلمه و بهیادآوردن کلمه، دو موضوع کاملاً مجزا از هم هستند؛ بهطوری که: بهیادآوردن کلمه، یعنی وقتی به شما بگویند در زبان لاتین، به میوة پرتقال، Orange گفته میشود، هرگاه شما پرتقالی ببینید، میگویید که این Orange است.تشخیص کلمه، یعنی وقتی شما در گفتار یا متن، کلمۀ Orange را میبینید، بدین موضوع پی میبرید که بحث دربارة سیب است.
بسیاری از افراد معمولاً در تشخیص کلمات قویتر از بهیادآوردن کلمات عمل خواهند کرد. برای مثال: وقتی یک متن انگلیسی را میبینیم، کلمات آن را میفهمیم و معنای آن را درک میکنیم؛ اما اگر خودمان بخواهیم معادل انگلیسی یک واژۀ فارسی را بهخاطر بیاوریم، ممکن است در این کار چندان موفق نباشیم.
روش اجرای آزمون استعدادیابی سیلوگرام، بسیار ساده و در عین حال تا حد بسیار زیادی خلاقانه است. در این آزمون، فهرستی از چند واژۀ بیمعنی ساخته میشوند که این واژهها در واقع یک زبان فرضی را میسازند.
حال هر یک از واژهها به یکی از کلمات زبان مادری فرد نسبت داده خواهد شد. برای مثال این واژهها را در نظر بگیرید: (بنگک، شوایر، مهتیا، نوقرن)
حال به شما میگویند این چهار واژه، معادل چهار کلمۀ معنادار زبان مادر شما است. برای مثال: زندگی، آهنگ، هیجان، گریه کردن.
اکنون شما میبایست در این دو آزمون متفاوت شرکت کنید:
آزمون اول: توانایی تشخیص کلمات
در آزمون اول، فرد میبایست این واژهها و معادل آنها را حفظ کند؛ بهطوری که بتواند هر واژه را با معادلش بهخاطر بسپارد. لازم به ذکر است که این آزمون، برای سنجش استعداد تشخیص کلمات است.
آنچه در آزمون ثبت میشود، مدت زمانی است که شما برای حفظ کردن و بهخاطر سپردن فهرست کلمات نیاز داشتهاید. همچنین خطای شما در تشخیص واژهها، پس از آن که واژهها را حفظ شوید، ثبت میگردد.
آزمون دوم: ماندگاری در حافظه
پس از گذشت مدتزمان مشخص و شرکت در بخشهای دیگر آزمون استعدادیابی سیلوگرام، مجدداً واژهها را از شما میپرسند و اینبار، به این نکته توجه خواهند داشت که چند درصد از واژهها را هنوز تشخیص میدهید.
بنیاد اوکانر، سالهای زیادی این آزمون را اجرا کرده و شاخص متوسط و توزیع آماری این توانایی را در شرکتکنندگان گوناگون محاسبه و استخراج کرده؛ اما اگر این آزمون در فضای تازهای مثل مدرسه اجرا شود، لازم است از روش علمی بهره گرفت و بر اساس آن، میانگین و توزیع امتیازات افراد مختلف محاسبه شود و بهعنوان معیار قضاوت، مورد توجه قرار گیرد.
کاربرد استعداد سیلوگرام
کاربرد این استعداد، با توجه به توضیحات ارائه شده تاحدودی قابل حدس خواهد بود. مطالعات انجام شده توسط بنیاد اوکانر نشان میدهد که همبستگی بالایی میان نمرۀ افراد در کلاسهای زبان خارجی و امتیاز افراد در آزمون سیلوگرام وجود دارد.
لازم به ذکر است که بعضی از حوزههای علمی همچون پزشکی و حقوق، از جمله زمینههایی هستند که مجموعه واژگان تخصصی بسیار زیادی دارند؛ به همین منظور، برخورداری از استعداد سیلوگرام میتواند تا حد بسیار زیادی در رشد افراد در این رشتهها مؤثر واقع شود.
فردی که از مقادیر بالایی از استعداد سیلوگرام برخوردار است، احتمال بسیار زیادی وجود دارد که بتواند لیدر خوبی برای گردش در یک موزه یا یک شهر باشد. همچنین این دسته از افراد میتوانند بهخوبی در خصوص تمام جزئیات مربوطه، با تسلط و اطمینان کامل صحبت کند.
بنیاد جانسون اوکانر، درباره استعداد سیلوگرام به این نکته اشاره میکند که اجازه ندهید کم بودن استعداد در این حوزه، سبب شود سراغ یادگیری زبانهای دیگر نروید؛ فقط باید بهخاطر داشته باشید که کمی بیشتر از حد متوسط، میبایست برای موفقیت در این حوزهها تلاش کنید. لازم به ذکر است که استعداد بالا در این زمینه، اگر با تلاش برای پرورش تسلط کلامی و همچنین توجه به ظرافتهای کلامی همراه شود، میتواند به یک مزیت رقابتی ارزشمند در زندگی شخصی فرد تبدیل شود و در بهبود مسیر شغلی شما، مؤثر واقع شود.
ویژگیهای استعداد سیلوگرام شما را ترغیب خواهد کرد تا دنیای غنی زبانها و فرهنگهای دیگر را کشف کنید. با برخورداری از این استعداد میتوانند دیالوگهای یک نمایشنامه را بهراحتی حفظ کنید.میتوانید سخنرانیهای بسیار خوب و جذابی داشته باشید.میتواند در خلاصهنویسی تأثیر بسزایی داشته باشد.و…
مشاغل مرتبط با استعداد سیلوگرام
استعداد سیلوگرام در بسیاری از حوزهها میتواند مؤثر واقع شود. از جمله حوزههای مرتبط با این استعداد، میتوان به موارد زیر اشاره داشت: مهندسی علوم اجتماعی پزشکی معماری دیپلماسی فنی تجارت حقوق راهنمای تورهای گردشگری نویسندگی خبرنگاری زبانشناسی تدریس زبانهای خارجی و…
همانطور که میدانید، یادگیری زبانهای جدید، موضوعی بوده که برای بسیاری از افراد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده؛ همچنین گاهاً دیده میشود که یادگیری زبانهای خارجی، بهعنوان یک آرزو برای افراد بهشمار میرود.
این استعداد دقیقاً همان عاملی است که سبب تمایز افراد در یادگیری زبان خارجی میشود.
اگر شما هم جزء آن دسته از افرادی هستید که دوست دارید به یادگیری زبان دیگری بپردازید، حتماً در ابتدا بهدنبال کشف این استعداد درون خود باشید.
8- استعداد حافظه طراحی و مشاهده ( طراحی بصری ) (Visual Designs)
همانطور که میدانید، هنر مبحث و موضوعی است هر فردی در این کرۀ خاکی نظر خود را دارد؛ چرا که برای یک فردی که در زمینۀ نقاشی فعالیت دارد، نقاشی امپرسیونیستی بهسادگی قابلتشخیص خواهد بود؛ بهطوری که گویی حس هنری او را بیدار کرده است. برای فرد دیگری یک بوم خالی با یک خط عبور کرده از وسط آن، حس هنری بههمراه خواهد داشت. همچنین برای شخص دیگر، مجسمهسازی هنر محسوب میشود.
سنجش استعداد هنری در تست استعدادیابی مطرح شده توسط اوکانر، بهواسطۀ دو تست visual designs انجام میشود. لازم به ذکر است که مقیاسهای این آزمون ترجیحات ذاتی هر فرد را در دو زمینه اندازهگیری خواهد کرد.
آزمون 1 visual designs:
آزمون اولیۀ طراحی بصری، بدین صورت است: دو نقاشی که یکی از آنها بسیار ساده و دیگری بسیار پیچیده است، به آزموندهنده نشان داده خواهد شد و فرد آزموندهنده میبایست از میان آن دو نقاشی، یک مورد را انتخاب کند.
آزمون 2 visual designs :
آزمون دوم طراحی بصری، میان ترتیبی از آرایش خطوط بهصورت الگوهای منظم و الگوی نامنظم است که فرد آزموندهنده میبایست از میان آنها یکی را انتخاب کند. لازم به ذکر است که این آزمون ممکن است در دو نقاشی پیاده شده باشد و نظر افراد در مورد آنها سنجیده شود.
در بررسی اجمالی، نظر اغلب هنرمندان در این دو آزمون مشابه است. به همین منظور، به نظر میرسد که این ترجیحات، بهصورت ذاتی در هنرمندان یکسان باشد.
اگر در نتایج هر دو آزمون استعدادیابی اوکانر، نمرهای که افراد کسب میکنند بالا باشد، بدین معناست که میتوانند در زمینههای هنری به نبوغ خاصی دست یابند؛ اما اگر نمرۀ کسب شده توسط آنان در این دو آزمون پایین باشد، قطعاً بدین معنا نیست که این افراد در موضوعات و مباحث هنری موفق نیست؛ بلکه بدین معنا است که او سبک خاصی از خود را در هنر دارد.
9- استعداد تشخیص و تفکیک رنگها / ادراک رنگ (Color Discrimination & Color Perception)
افراد بسیاری وجود دارند که انواع رنگهای طیفی مثل طیف رنگی سبز یا قرمز را فقط سبز یا قرمز میدانند و تفاوتی برای طیف آنان، روشنی، تیرگی و… قائل نمیشوند؛ اما در این میان، افرادی هم وجود دارند که انواع رنگها را با هر طیفی که مقابل آنان قرار دهیم، بهراحتی از هم تفکیک میکنند و در طیف درستی از رنگها قرار میدهند. این افراد، از مقادیر بالایی از استعداد ادراک رنگها و یا همان تشخیص و تفکیک رنگها برخوردارند.
افرادی که در این دستهبندی از انواع استعداد قرار میگیرند، دقیقاً همان افرادی هستند که هنگام خرید خودرو، علاوهبر مشخصات فنی و امکانات آن، توجه بسیار ویژهای به رنگ آن دارند. برای مثال: این دسته از افراد بهراحتی میتوانند توضیح دهند که هر یک از برندهای خودروی داخلی و یا خارجی، از چه رنگهایی برای محصولات خود استفاده میکند.
آنان با دیدن پیراهنی با رنگ خاص که پیش از این کمتر به چشمشان خورده، بسیار هیجانزده خواهند شد.
همانطور که در ابتدا گفته شد، افرادی هم وجود دارند که دقیقاً نقطه مقابل این افراد هستند و قادر به تشخیص و تفکیک رنگها از یکدیگر نیستند. در این خصوص، باید عارض شویم که حساب بیعلاقگی این افراد را به رنگها یا توانایی پایین آنان در تفکیک رنگها را از کوررنگی جدا کنیم.
توانایی تشخیص و تفکیک رنگها، بهعنوان استعدادی است که تا حد بسیار زیادی میتواند بر کیفیت کار و همچنین موفقیت شغلی ما در بسیاری از فعالیتهای زندگیمان تأثیرگذار واقع شود؛ به همین منظور، هنگامی که در استعدادیابی اوکانر صحبت از توانایی شناسایی و تفکیک رنگها میشود، دقیقاً میخواهیم که در میان افرادی که قادر هستند نیازهای روزمرۀ خود را نسبت به تشخیص و تفکیک رنگها برطرف کنند، افرادی را بیابیم که در این امر، از متوسط جامعه هم بهتر عمل خواهند کرد.
این آزمون، نخستینبار توسط مجموعۀ دیگری طراحی گردیده و بعدها توسط جانسون اوکانر بهکار گرفته شده است. نام طراح این تست، Farnsworth بوده که از سیستم طیف رنگی Munsell بهره گرفته بود. این تست FM نامگذاری شده بود که تحت عنوان تست مونسل -۱۰۰ نیز شناخته میشود. البته لازم به ذکر است که گاهاً این آزمون تحت عنوان تفکیک رنگ یا Color Discrimination معرفی میگردد.
اجرای آزمون استعدادیابی تشخیص و تفکیک رنگ
این آزمون، در نوری ترکیب از سفید و زرد (مهتابی و آفتابی) انجام خواهد شد؛ در غیر این صورت، تشخیص و روند انجام آزمون، تا حد بسیار زیادی دشوار خواهد شد.
در ابتدا آزموندهنده میبایست مهرههایی را متناسب با ترتیب رنگ، مرتب کند. سختی این آزمون به جایی میرسد که در آن، هر مهره اختلاف بسیار کمی با سایر مهرهها خواهد داشت و شما میبایست از میان همین تفاوت کم، به تشخیص رنگها بپردازید.
آزمون دیگری هم وجود دارد که افراد را در دیدن رنگ قرمز میسنجد. در این تست، آن دسته از افرادی که در شناسایی رنگ قرمز دچار مشکل هستند شناسایی میشوند. این همان آزمونی است که در فرایند غربالگری برای شغل خلبانی مورداستفاده قرار میگیرد.
در برخی مقالات دیگر که در خصوص استعدادهای مطرح شده توسط اوکانر میباشد، در روند انجام تست، سرعت انجام آزمون از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و تأثیر بسیار زیادی در نتیجۀ آزمون خواهد داشت؛ اما در این آزمون، سرعت انجام آن اهمیت چندانی ندارد؛ به همین سبب، توانایی تشخیص و تفکیک رنگها، مستقل از مدت زمانی که صرف آن میشود، موردتوجه آزمونگیرنده قرار خواهد گرفت.
هدف از آزمون استعدادیابی تشخیص و تفکیک رنگ
در برخی مواقع، از این آزمون صرفاً جهت تشخیص کوررنگی افراد مورداستفاده قرار میگیرد. لازم به ذکر است که احتمال کوررنگی در مردان حدوداً شانزده برابر زنان میباشد که این نسبت ممکن است با تغییر حوزۀ جغرافیایی کمی دچار تغییر شود.
از این آزمون برای تشخیص استعداد فرد در تشخیص و تفکیک رنگها، جهت مشاغل خاص استفاده خواهد شد. مشاغلی همچون طراحی لباس، دکوراسیون و… از جمله مشاغلی هستند که بهتر است توانایی افراد در تشخیص و تفکیک رنگها، بالاتر از متوسط انسانها باشد. انجام این تست، از اهمیت بسیار بالایی در استخدام برخوردار است؛ چرا که اگر افراد بخواهند در مشاغلی استخدام شوند که تشخیص و تفکیک رنگ در آنها مهم است، بهتر است هنگام استخدام افراد از این آزمون استفاده شود.
در مواردی همچون استخدام نیروی انسانی، چندان توجهی به این استعداد نمیشود؛ اما مهم است که افرادی که استخدام شدهاند، تواناییهای حداقلی در تشخیص رنگ داشته باشد. فرض کنید فردی که فروشندۀ پارچۀ رومبلی است، تشخیص رنگها برای او دشوار باشد. احتمال بسیار زیادی وجود دارد که این فرد در انبارداری، مرتب کردن لباسها و حتی فروش پارچهها هم دچار مشکل شود.
سهم استعداد تشخیص و تفکیک رنگ در زندگی
اکنون فرصتی برای شما کاربران محترم ایجاد شده تا سهم رنگها را در زندگی خود افزایش دهیم.تا جایی که امکان دارد، از لباسهایی با رنگهای متنوع استفاده کنید و تاحدامکان از لباسهایی با رنگهای تیره دوری کنید.اگر میخواهید پستی برای صفحۀ شخصی خود طراحی کنید، حتماً از رنگهای متنوع و روشن استفاده کنید.اگر در زمینۀ بازاریابی و فروش فعالیت میکنیم، کمی دربارۀ روانشناسی رنگها بخوانیم.
مشاغل مرتبط با استعداد تشخیص و تفکیک رنگ
مشاغل کمی وجود دارند که تشخیص و تفکیک رنگ در آنها اهمیت داشته باشد؛ چرا که این امر در مشاغل خاص بهکار میآید. بهعنوان مثال: خلبان یا کاپیتان دریایی، میبایست بتواند رنگها را بهخوبی شناسایی کند.توانایی تفکیک رنگ، برای هنرمندانی از جمله نقاشان و افرادی که در زمینههای گرافیک، تزئینات داخلی و ساخت جواهرات فعالیت دارند، بسیار مهم است.آرایشگران که سر و کار زیادی با رنگ کردن مو و… دارند.تشخیص تفاوتهای جزئی رنگها میتواند در یک آزمایشگاه علمی برای شناسایی مواد شیمیایی مختلف مؤثر واقع شود.این استعداد در زمینههای نساجی، چاپ، تولید فیلم و… نیز کارآمد است.
چقدر زیباست که اگر قصد داریم دسته گلی، لباسی، هدیهای و… برای کسی ببریم، پیش از آن که قیمت آن را بپرسیم، نگاهی هم به تنوع رنگهای موجود داخل مغازه بیندازیم. هدایا و حتی ملزومات زندگی روزمرۀ ما، تنها به قیمت، جنس، تعداد و رفع نیاز ما منتهی نخواهد شد؛ چرا که نعمت بینایی، یکی از ارزشمندترین نعمتها است که بهجرئت میتوان گفت که یکی از فراموششدهترین نعمتهای بشر محسوب میشود. لحظهای چشم از این صفحه برداریم و به رنگهایی که در اطرافتان وجود دارند، نگاهی بیندازید…
10- استعداد نگاه به جلو / آیندهنگری (Foresight)
در ابتدا قرار بر این بود که از این آزمون بهعنوان ابزاری برای سنجش و بررسی استعداد ایدهپردازی و تفکر واگرا در آزمون استعداد یابی اوکانر استفاده شود؛ اما در نهایت این آزمون، با سایر آزمونهای مرتبط با استعداد ایدهپردازی، همخوانی نداشت.
آزمونهای ایدهپردازی، معمولاً متمرکز بر آن هستند که افراد تا چه حد میتواند راهکارهای مختلف خلق کند و ایدههایی نو ارائه دهد.
فرض کنید نقشهای از مسیرهای مختلف ایران را در اختیار دارید. حال سؤالی مطرح است که درصورتیکه مقصدی در نظر نداشته باشید، این نقشه کاربردی خواهد بود؟ قطعاً خیر!
اما اگر مقصدی را از پیش برای خود تعیین کرده باشید، بهراحتی با استفاده از نقشه قادر به پیمودن آن مسیر برای رسیدن به مقصد خواهید بود.
استعداد آیندهنگری، از جمله اصلیترین عواملی است که امکانات بسیاری را برای شما تا رسیدن به هدف اصلیتان فراهم میکند. گاهاً با وجود گزینهها و موارد زیاد، انتخاب مسیر و قرار گرفتن در مسیر، دشوارتر خواهد شد. داشتن یک یا چند هدف بلندمدت، بهمنظور جلوگیری از بیانگیزه شدن و عدم رهاسازی مسیر، بسیار مؤثر واقع خواهد شد.
مثال : « آیا تابهحال افرادی را دیدهاید که تنها برای یک هدف لحظهشماری میکنند؟ برای مثال افرادی که میگویند: اگه به فلان چیز برسم، دیگه هیچی نمیخوام! افرادی که تنها برای خرید یک خانه، کار میکنند! مادرانی که 9 ماه جنینی را در رحم خود حمل میکنند و تنها منتظر فرارسیدن لحظۀ فارغ شدن هستند! و… دقیقاً همین مادران هستند که بعد از بهدنیا آمدن فرزندشان، دچار افسردگی پس از زایمان میشوند؛ زیرا آنان تنها هدفی که برای خود تعیین کرده بودند، بهدنیا آوردن دختر/پسرشان بوده و بهمحض رسیدن به آن هدف، نمودار ذهنیشان بهطور ناگهانی سقوط میکند؛ بهطوری که گویا دیگر هدفی برای زندگی کردن و زنده بودن ندارند!»
استعداد آیندهنگری، امکانات و قابلیتهای بسیار زیادی را برای شما فراهم میکند. افراد بدون اهداف بلندمدت، دچار احساس اضطراب و سردرگمی خواهند شد؛ به همین منظور است که میبایست پس از رسیدن و دستیابی به یک هدف، سریعاً سراغ هدف و مسیر دیگری بروید.
افراد بهمنظور جلوگیری از ناامیدی در طول مسیر رسیدن به اهداف، میبایست روی علایق، چشماندازها و اهداف بلندمدت خود و… متمرکز شوند. استعداد آیندهنگری، دقیقاً به همین منظور ارائه گردیده؛ چرا که برخورداری از استعداد آیندهنگری، سبب توسعۀ چشمانداز و پرداختن افراد به فعالیتهایی خواهد شد که بیشترین انطباق را به استعدادها و اهدافشان دارد.
آیندهنگری سبب میگردد تا انسان یک هدف دور را آنقدر شفاف و نزدیک ببیند که به خاطر آن، سالها زحمت را بدون دریافت دستاورد و خروجی مستقیم، برای رسیدن به آن هدف بپذیرد و بگذراند.
توضیح جانسون اوکانر : این استعداد چیزی فراتر از پشتکار است. این استعداد، فراموش کردن لذتهای کوتاهمدت و انتظار کشیدن برای پاداشهای بزرگتر، و همینطور انرژی گرفتن از تصاویر ذهنی مثبتی که هنوز خیلی دستیافتنی به نظر نمیرسند را مشخص میکند.
ممکن است افراد با پاسخهای اولیه، قانع نشوند و بهدنبال پاسخهای دیگری از این استعداد خواهد بود.
بنیاد اوکانر، از چند دهۀ گذشته تا به امروز، بر این باور است که ضریب همبستگی این آزمون ساده، با Foresight که بهمنظور نگاه یک فرد به اهداف دوردست و توانایی صرف انرژی برای هدفگذاری طولانیمدت و نظم شخصی برای رسیدن به آن است، شیوۀ بسیار خوبی بهشمار میرود.
لازم به ذکر است که مباحث انگیزشی و نظم شخصی و… اخیراً آنقدر توسعه یافته که هر یک از ما، با خواندن تعریف اوکانر از این استعداد، میتوانیم با شیوههای متعدد، میزان این استعداد را در خود شناسایی کرده و به فکر پرورش آن باشیم.
ضعف در استعداد آیندهنگری
میدانیم که ویژگی تمام استعدادها، این است که میتواند در هر یک از ما ضعیفتر یا قویتر باشد؛ اما این موضوع بهمنظور برتری و بالاتر یا پایینتر بودن افراد نیست. اگر قرار بود تمام انسانها از هر استعدادی برخوردار باشند و بتوانند آنها را در خود پرورش دهند، اصل مبحث استعدادیابی بیمعنا میشد!
همانطور که استعدادیابی به معنای تشخیص استعدادها و همچنین پرورش آنها است، بحث دیگری نیز وجود دارد که میگوید: شما با استعدادیابی، قادر به تشخیص این موضوع نیز خواهید بود که از کدامیک از استعدادها برخوردار نیستید!
بنیاد جانسون اوکانر، برای آن دسته از افرادی که این استعداد در آنها ضعیف است، توصیهای داشته است:
اولین و اصلیترین مقدمهای که میبایست در این قسمت رعایت شود، آن است که رشتههای تحصیلی و مشاغلی را که مسیری طولانی دارد را انتخاب نکنید؛ چرا که مشاغل مرتبط با این استعداد که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم، بعد از یک یا دو دهه، تازه ممکن است به ثمر برسد؛ به همین منظور، اگر در این استعداد دچار ضعیف هستید، انتخاب این رشتهها و این نوع مشاغل، برای شما درست نخواهد بود و ممکن است پس مدت بسیار کوتاهی از تحصیل در این نوع رشتهها و یا فعالیت در این نوع مشاغل، منصرف شوید.
شاید کارآفرینی مستقل هم جزء آن دسته از مشاغلی محسوب شود که انتخاب مناسبی برای شما نباشد؛ چرا که کارآفرینی مستقل، مسیر کوتاهی نیست و افرادی که وارد این مسیر میشوند، میبایست از تصور تصویرهای بسیار دور، برای رویارویی با چالشهای نزدیک، انرژی و انگیزه بگیرد.
پیشنهاد
خُرد کردن اهداف و گفتوگو با افراد مجرب، از مفیدترین مواردی است که ما پیشنهاد میکنیم حتماً به آن بپردازید.
خرد کردن هدفهای بزرگ به هدفهای کوچکتر، از جمله مباحثی است که اکثر ما دربارۀ آن شنیدهایم و حتی بسیاری از ما، از آن بهره میگیریم؛ اما اهمیت این امر در آن دسته از افرادی که در این استعداد دچار ضعف هستند، دوچندان میشود. اوکانر بر این باور بود که برای این نوع افراد، استفاده و بهرهگیری دائمی از نشانههای فیزیکی هدفگذاری، بسیار مفید واقع خواهد شد و به هیچ وجه نباید از آن غافل شوند.
برای مثال: چسباندن ورقهای از اهداف کوتاهمدت و بلندمدت بر روی یخچال و هرجایی که جلوی چشمتان باشد.
ارتباط با سایر افرادی که در این مسیرها از ما جلوتر هستند و به قولی مجربتر هستند، در این روند بسیار مؤثر واقع خواهند شد؛ چرا که این افراد، میتوانند گامهای میانی را به ما نشان دهند و تصویری از آیندۀ دوردست را در ذهن ما روشن کنند.
مشاغل مرتبط با استعداد آیندهنگری
از جمله فعالیتهایی که به استعداد بالای آیندهنگری نیاز دارد، هنرهای خلاق است. اوکانر با بررسی مشاغل مختلف، به این نتیجه رسید که هنرمندان حرفهای در هنرهای مبتنی بر خلاقیت، مسیری بسیار طولانی را طی میکنند تا به نقطۀ تلاقیِ شهرت، استعداد و تجربه برسند.
در ادامه به معرفی برخی دیگر از مشاغلی که ملزم به برخورداری از این استعداد میباشند، خواهیم پرداخت:پزشکمخترعکارآفریندندانپزشکمنجمروانشناسو…
11- استعداد کار با انگشتان / مهارت کار با دست و ابزار (The Dexterity Aptitudes)
استعداد کار با انگستان ، در زمانی که اوکانر طرح استعدادیابی را تنظیم کرد و به شرکت جنرال الکتریک ارائه کرد، وجود نداشت و بعدها این استعداد برای نخستینبار بهمنظور ارزیابی توانمندی کارگران خط مونتاژ مطرح گردید و استعداد کار با انگشت نام گرفت که در مرکز توجه تیم تحقیقاتی اوکانر قرار گرفت.
در طرح استعدادیابی و آزمونی که در خصوص استعداد کار با انگشتان از کارکنان گرفته میشد، دقت و سرعت کارکنان در خط مونتاژ مورد بررسی قرار میگرفت.
البته لازم به ذکر است که آن دسته از افرادی که در کار با انگشتان ماهر هستند، ممکن است با ابزارها هم به همان خوبی کار نکنند؛ به بیان دیگر، این دو استعداد از یکدیگر متمایز هستند که در ادامه به وجه تمایز آنها خواهیم پرداخت.
بهرهگیری ماهرانه از انگشتان دست، صرفاً به فعالیتهای شغلی محدود نخواهد بود؛ چرا که بسیاری از فعالیتهای هنری هم ملزم به برخورداری و بهرهگیری مناسب از انگشتان هستند.
آزمایشهای عملی انجام شده نشان میدهند که استعداد کار با انگشتان دست و استعداد کار با ابزار، از هم مستقل هستند. استعداد کار با انگشتان دست، به حس لمس کردن و پردازش بهتر سیگنالهای لامسه توسط مغز و کنترل ماهیچههای حرکتی وابسته است؛ اما استعداد کار با ابزار، بیشتر به هماهنگی چشم و دست مربوط میشود.
برای مثال: فردی که نمیتواند بهخوبی با سوزن کار کند، ممکن است در باز و بسته کردن پیچها و لولهها با استفاده از آچار توانمند باشد.
یا فردی که در برداشتن و استفاده از قطعات بسیار ریز، ضعیف و کم استعداد است، ممکن است در بستهبندی کالاها در خط تولید یک کارخانه بسیار توانمند عمل کند.
بازی جنگا و تسلط بر انگشتان
بازی جنگا (Jenga) جزء آن دسته از بازیهایی است که تا حد بسیار زیادی میتواند تسلط بر انگشتان دست را افزایش دهد؛ به همین منظور، این بازی میتواند تمرینی بسیار ساده و مفید در این زمینه باشد. ممکن است این سؤال در ذهن شما شکل گیرد که اگر ندانیم وضعیتمان در این استعداد چگونه است، چه؟ در پاسخ به این سؤال، باید عارض شویم که تکرار و تمرین این بازی میتواند تا حدودی در ارزیابی این استعداد مؤثر واقع شود.
آزمون استعداد کار با دست و ابزار
آزمون استعداد کار با انگشتان دست، بهصورت زیر است:
در ابتدا تختهای مقابل فرد آزموندهنده قرار میدهند که روی آن از سوراخهایی پرشده است. در ادامه، فرد آزموندهنده میبایست با سرعت، هر سوراخ را با ۳ پین پر کند. در این مورد باید بگوییم که هرچه سوراخهای بیشتری با سه پین در زمان کمتری پر شوند، نمرۀ فرد در این آزمون بالاتر خواهد بود.
آزمون استعداد کار با ابزار هم بهصورت زیر است:
در این قسمت، صد سوراخ بر روی یک تخته وجود دارد که آن تخته مقابل فرد آزموندهنده قرار داده میشود؛ سپس فرد میبایست آن 100 سوراخ را با 100 پین پر کند؛ به این صورت که با استفاده از موچین، پینها را در سوراخهای خالی تخته قرار دهد.
لازم به ذکر است که در این آزمون، بهسرعت و دقت فرد آزموندهنده نمره داده خواهد شد.
مشاغل مرتبط با استعداد کار با دست و ابزار موسیقی باغبانی طب سوزنی بافندگی مدلسازی آشپزی مرمت آثار هنری و عتیقه دندانپزشکی آرایشگری خیاطی ساخت جواهرات مجسمهسازی سفالگری
احتمال بسیار بالایی وجود دارد که با برخورداری از این استعداد و کشف آن، در مسیر درستی از رشد و نبوغ خود قرار بگیرید و در آیندۀ نزدیک، به دستاوردهای بسیار عظیمی دست یابید.
12- استعداد موسیقی و تشخیص صدا / شنیداری (Auditory Aptitudes)
استعداد شنیداری یا همان موسیقیایی، دقیقاً همان گرایش درونی برخی افراد است که آنان را به سمت موسیقی سوق میدهد. موسیقی از جمله مواردی است که اشتیاق عظیمی در افراد ایجاد میکند و در افزایش اعتمادبهنفس آنان، کمک میکند.
امروزه کمتر فردی وجود دارد که در طول روزمرۀ خود به موسیقی و یا ترانه گوش ندهد. معمولاً عموم افراد در مسیر محل کار تا منزل و از منزل تا محل کار و هر مسیری که طی میکنند، مشغول گوش دادن به موسیقیهای مختلف هستند. فردی ترانههای پاپ مورد پسندش میباشد، دیگری سبک سنتی را دوست دارد و…
پس میتوان گفت که عموم مردم تا حد قابل قبولی با این استعداد آشنا هستند و شاید تا حدودی هم از این استعداد برخوردار باشند.
استعداد شنیداری
تشخیص گامهای موسیقیایی، درک تفاوت انواع نوت، یادگیری ریتمها و همچنین یادآوری آنها، درک موسیقی را دلنشینتر خواهد کرد. آزمایشهای ابتدایی استعداد موسیقیایی، تحت عنوان استعداد شنیداری انجام شد و برای نخستینبار توسط کارل سیشر طراحی گردید.
او بر این باور بود که صرفاً با سنجش حس و درک ریتم، قادر به سنجش این موضوع نخواهیم بود که فرد در موسیقی مهارت و استعداد دارد یا خیر؛ اما میتوانیم بگوییم که یک فرد از درک ریتم بسیار بالایی برخوردار است. اوکانر و سیشر احساس کردند که برای سنجش دقیقتری از موسیقی، ترکیبی از تواناییها و استعدادهای شنیداری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
پس از آن، بنیاد استعدادیابی اوکانر و سیشر آزمایشهای متعددی بهمنظور سنجش استعدادهایی مانند تونالیته، تشخیص گام و حافظۀ ریتم انجام دادند که در نهایت، استعداد موسیقیایی را به شرح زیر ارائه کردند…
استعدادک اول: حافظۀ تن صدا
حافظۀ تن صدا، به استعداد درک و بهخاطر سپردن ملودیها مربوط میشود. حافظۀ تن صدا بهمنظور توانایی افراد در شبیهسازی و بهخاطر سپردن بالا و پایین رفتن صدا و همچنین روند کلی یک موسیقی ارائه گردید.
مطابق با مطالعات انجام شده توسط بنیاد اوکانر، آن دسته از افرادی که در زمینۀ موسیقی استعداد دارند، بعد از یک یا دو بار شنیدن یک موسیقی، بهطور حدودی ملودی آن را حفظ خواهند شد. افرادی که از مقادیر بالایی از استعداد حافظۀ تن صدا برخوردارند، ممکن است مانند سایر افراد، از شنیدن یک ترانه لذت ببرند؛ اما تنها تفاوتی که با سایر افراد دارند، آن است که بلافاصله پس از اتمام ترانه، توانایی بازخوانی و تکرار آن را خواهند داشت.
این دسته از افراد، قادر هستند تا یک جملۀ کامل و حتی شاید یک جملۀ طولانی را در زبانی غیر از زبان مادریشان بشنوند و بدون آن که معنای کلمات را بدانند، بهسادگی آن را تکرار کنند.
افرادی که در این دستهبندی از انواع استعداد موسیقیایی قرار میگیرند، توانایی بسیار بالایی در تقلید صدای سایر افراد و حتی حیوانات خواهند داشت!
استعدادک دوم: توانایی تفکیک فرکانس
همانطور که از نام این استعداد پیداست، مربوط به آن دسته از افرادی میباشد که توانایی بالایی در تفکیک اصوات دارند.
استعداد توانایی تفکیک اصوات، دقیقاً همان استعدادی است که کمک میکند تا یک نوازنده، بتواند با اتکا به گوش خود، سازی را کوک کند. این استعداد سبب میگردد تا افراد با گوش دادن به یک موسیقی یا ترانه، بهراحتی متوجه خارج خواندن خواننده شوند.
طبیعتاً میزان نیاز و برخورداری از این استعداد، در زمینۀ موسیقی هم میتواند متفاوت باشد؛ چرا که فردی که گیتار میزند، در مقایسه با فردی که پیانو مینوازد، به سطح متفاوتی از این استعداد نیاز دارد. لازم به ذکر است که بخشی از توانایی تشخیص لهجههای مختلف هم به همین استعداد مرتبط است.
استعدادک سوم: حافظۀ ریتم
همانطور که احتمالاً میدانید، ریتم بیشتر با روند و سرعت و گامهای زمانی موسیقی سر و کار دارد و ارتباط چندانی با فرکانس و ملودی ندارد.
بهتر است این استعداد را مثالی ساده بررسی کنیم:
اگر یک موسیقی یا ترانهای را بشنوید و بخواهید دقیقاً آن را تکرار کنید، آیا همانقدر زمان خواهد برد؟
اگر ریتمی برایتان پخش شود، میتوانید با همان سرعت روی میز ضرب بگیرید؟
مطالعات انجام شده نشان میدهد که حافظۀ ریتم، به حوزههای دیگری هم مرتبط میشود؛ چرا که آن دسته از افرادی که حافظۀ ریتم بالایی ندارند، در پیادهرویهای روزانه هم قادر به حفظ سرعت یکنواخت نخواهند بود.
رقصیدن و بسیاری از ورزشها، نیازمند استعداد حافظۀ ریتم هستند.
استعداد شنیداری و موقعیتهای شغلی
1- حافظۀ تن صدا
بررسیهای صورت گرفته در زمینۀ استعداد حافظۀ تن صدا نشان میدهد افرادی که از مقادیر بالایی از این استعداد برخوردارند، در یادگیری زبانهای خارجی موفقتر هستند؛ اما لازم به ذکر است که این موضوع بدین معنا نیست که اگر فردی حافظۀ تن صدا ندارد، نمیتواند یک مترجم خوب در زبان انگلیسی، فرانسه، ایتالیایی یا سایر زبانها بشود؛ بلکه حتی بدون برخورداری از حافظۀ قدرتمند تن صدا هم میتوان تحت عنوان یک نویسندۀ موفق در زبانهای دیگر یا یک مترجم بسیار موفق فعالیت کرد.
آن دسته از افرادی که تحت عنوان مدیر، سرپرست و… فعالیت میکنند، ارتباط بسیار مستقیمی با افراد مختلف دارند. اگر آنان بهخوبی قادر به شناخت و درک تن صدا باشند، قادر به درک بهتری از پیام دیگران خواهند بود و همچنین بهخوبی میتوانند پیام خود را بهصورت کاملاً اثربخشتر به سایر افراد انتقال دهند.
2- توانای تفکیک فرکانس
افرادی که قادر به تشخیص و تفکیک فرکانس هستند، میتوانند بهراحتی احساسات افراد را از طریق صدای آنها تشخیص دهد؛ برای مثال: تابهحال افرادی را دیدهاید که وقتی با احساسات تضعیف شده با آنان تلفنی صحبت میکنید، به شما بگویند که چرا صدایت گرفته است؟
آنان دقیقاً جز آن دسته از افرادی هستند که در مکالمات تلفنی موفقتر عمل خواهند کرد و اغلب مکالمات اثربخشی خواهند داشت. البته بهتر است اشارۀ اجمالی به افرادی که در این استعداد دچار ضعف هستند هم داشته باشیم: افرادی که در این استعداد ضعف دارند، بهتر است بیشتر به ملاقات و گفتمانهای حضوری بپردازند؛ چرا که ممکن است در گفتوگوهای حضوری، با بهرهگیری از سایر نشانهها موفقتر عمل کنند.
لازم به ذکر است که استعداد تشخیص و تفکیک فرکانس، به ارتباطات انسانی و تماسهای تلفنی منتهی نخواهد شد. این استعداد میتواند در مشاغل فنی هم مؤثر واقع شود؛ چرا که برخی از تعمیرکاران، شیوۀ بسیار جالبی را برای عیبیابی موتورهای بنزینی و دیزلی بهکار میگرفتند. آنان سر پیچگوشتی خود را روی موتور قرار میدهند و انتهای دستۀ پیچگوشتی رو روی گوش خود قرار میدهند و به صدای موتور گوش میدهند. آنان با این کار، سلامت موتور و همچنین مشکلات احتمالی موتور را حدس میزنند.
3- حافظۀ ریتم
بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد که اکثر افرادی که استعداد درک ریتم را دارا هستند، در زمینۀ مدیریت ریتم، صدا و کلام خود نیز توانمندتر عمل خواهند کرد. اگر شما هم علاقة بسیار زیادی دارید تا تحت عنوان یک سخنران حرفهای فعالیت کنید، بهتر است ابتدا استعداد خود را در حوزۀ حافظۀ ریتم بررسی کنید؛ چرا که مکن است یک سخنران حرفهای، از استعداد تفکیک فرکانس، کمبهره یا حتی بیبهره باشد.
هر آنچه از روانشناسی می خواهید را در این وبلاگ بجویید .