نظریه عشق زیک رابین
نظریه رابین : دوست داشتن در مقابل عشق
روبین (1970) یکی از نخستین روانشناسانی است که به بررسی عشق پرداخته است، از 200 دانشجو خواست با پاسخ دادن به جملات یک پرسشنامه گسترده، تجربه ی خود را توصیف کنند. او دریافت که تجربه ی عشق ظاهرا در برگیرنده ی چهار ویژگی اصلی است، نیازمندی، علاقه مندی و دغدغه خاطر، اعتماد و تحمل خطاهای طرف مقابل.
به گفتة رابين (1970) با وجود اينكه عشق جز عميقترين و با معناترين احساسات به شمار مي رود، روان‌شناسان اجتماعي عملاً هيچ توجهي به آن نكردهاند. او مقياسي ساخت با دو نوع اندازه‌گيري: يكي در مورد پيوند و ارتباط و ديگري در مورد عشق. عامل پيوند شامل مواردي مثل جذابيت، ديدگاه خوب، احترام و دوستي است و عشق شامل عواملي مثل اظهار وابستگي به معشوق، اظهار انحصارطلبي و مسئوليت در برابر او، اظهار علاقه و ميل به بودن با او. در ميان اين عوامل، عامل جنسي يا جذابيت جنسي به چشم نميخورد. عشق به عنوان يك نگرش به همراه عناصر رفتاري، شناختي و هيجاني توصيف شده است.
البته كار رابين به عنوان يكي از تلاشهاي سرسختانه براي اندازه گيري تجربي عشق به شمار ميرود. تحقيقات او به جاي عشق شهواني به عشق رمانتيك متمركز شده است و تمركز بر حالت غير جنسي حكايت از آن دارد كه اين تحقيق از اين حيث با تحقيقات كنوني مغايرت دارد.
او سیستم های جداگانه برای عشق و دوست داشتن تنظیم کرد . و برای تنظیم این سیستم از نظرات زوجین استفاده کرد . بر اساس مطالعات این نظریه ، دوست داشتن ، مهربانی همراه با احترام و عشق ورزی به 3 مشخصه تقسیم می شود .
زیک رابین (1973) ، روان‌شناس، عشق را متشکل از سه عنصر می‌داند:
1- علاقه مندی و دلبستگی - شرط محبت کردن و بودن با فردی دیگر. دلبستگی به میل فرد به حضور فیزیکی و حمایت عاطفی طرف مقابل اشاره دارد . به معنای دریافت توجه، مورد پذیرش قرار گرفتن و برقراری رابطه فیزیکی با فرد مقابلمان در رابطه عاشقانه است. نیاز به با معشوق بسر بردن و مراقبت شدن از سوی وی . نیاز قوی برای حضور فیزیکی و حمایت از فرد دیگر و میل به برآورده شدن این نیاز توسط کسی که دوست داریم .
2- محبت ( صمیمیت ) - ارزش‌گذاری نیازها و خوشی‌های دیگران به قدر نیازها و خوشی‌های خود. صمیمیت یعنی میل به نزدیکی و راحتی در روابط با دیگران اشاره دارد . حالتی که افکار، علایق و احساسات خودمان را تنها با کسی که عاشقش هستیم، سهیم می شویم. میل به تماس نزدیک و صمیمی با فرد دیگر در فضای مملو از اعتماد و باور .
3- تعلّق ( مراقبت ) - به اشتراک گذاشتن افکار، احساسات و تمایلات خصوصی خود با فردی دیگر. مراقبت یعنی توجه به فرد مقابل و نیازهای او . یعنی برای نیازها و شادی دیگری به اندازه نیازها و شادی خودمان ارزش قائل باشیم. نگرانی درباره شادی و سلامت محبوب . احساس نگرانی نسبت به فرد دیگر و میل به کمک و حمایت او .
رابین دریافت که با نظر داشتن احساس زوج ها نسبت به همدیگر هیچ تفاوتی بین ابراز عشق در زن ها و مرد ها نیست .
رابین معتقد است که وجود ما گاهی اوقات مملو از احساس تحسین و قدردانی نسبت به یک نفر می‌شود؛ از معاشرت با او لذت می‌بریم و می‌خواهیم دائماً در کنارش باشیم، اما این احساسات لزوماً به معنای عشق نیست. رابین این احساسات خوشایند را علامت دوست داشتن می‌داند.
از سوی دیگر عشق بسیار عمیق‌تر و شدیدتر است و شامل اشتیاق و میلی قوی برای تماس و نزدیکی جسمی می‌شود. افرادی که یکدیگر را دوست دارند، از مصاحبت هم لذت می‌برند، اما افرادی که عاشق یکدیگرند، نیازهای طرف مقابل به اندازه‌ی نیازها و خواسته‌های خودشان برایشان اهمیت دارد.
دلبستگی به معنای نیاز به دریافت توجه، تایید و تماس جسمی با دیگری است. محبت یعنی این که برای شادی و نیازهای دیگری به اندازه‌ی خوشبختی خودمان ارزش قائل شویم. مفهوم صمیمیت به اشتراک گذاشتن افکار، خواسته‌ها و احساسات با دیگری اشاره دارد.
رابین بر مبنای تعریف فوق پرسشنامه‌ای را برای ارزیابی نگرش‌ها نسبت به دیگران طراحی کرد و متوجه شد که مقیاس‌های دوست داشتن و عاشق شدن از مفهوم عشق وی حمایت می‌کند.
رابین در کنار مطرح ساختن دیدگاه فوق، دو پرسشنامه نیز برای اندازه‌گیری این متغیرها به وجود آورده است. او درابتدا در حدود ۸۰ پرسش برای به دست آوردن نگرشی که یک فرد درباره عشق دارد طراحی کرد. این پرسش‌ها بر حسب این که منعکس‌کننده احساس دوست داشتن یا احساس عشق بودند، مرتب شده بودند. این دو مجموعه پرسش بین ۱۹۸ دانشجوی دوره کارشناسی توزیع شد و تحلیل‌های آماری بر روی پاسخ‌ها به عمل آمد.
نتیجه به دست آمده به رابین اجازه داد تا ۱۳ پرسش برای «دوست داشتن» و ۱۳ پرسش برای «عشق» را که معیارهای قابل اطمینانی برای این دو متغیر بودند، تعیین کند.
نمونه‌های زیر، مشابه برخی از پرسش‌هایی است که در «مقیاس دوست داشتن و عشق» رابین وجود دارد:
اندازه‌گیری «دوست داشتن»
1- من احساس می‌کنم که ……….. آدم محکم و استواری است.
۲- من به نظرات و عقاید ……….. اطمینان دارم.
اندازه‌گیری «عشق»
1- در من یک حس قوّی انحصارگری نسبت به ……….. وجود دارد.
۲- خیلی دوست دارم که ……….. با من محرمانه صحبت کند.
۳- من برای ……….. تقریباً هر کاری خواهم کرد.
مقیاس‌هایی که رابین برای اندازه‌گیری دوست داشتن و عشق ارائه کرد، مؤید نظریه او درباره عشق بودند. رابین در مطالعه دیگری برای تعیین این که آیا این مقیاس‌ها واقعاً دوست داشتن را از عشق متمایز می‌سازد یا نه، به این نتیجه رسید که دوستان خوب، امتیاز بالایی در مقیاس «دوست داشتن» به دست می‌آورند امّا فقط افراد خاصی می‌توانند در مقیاس «عشق»، امتیاز بالا کسب کنند.
عشق یک مفهوم عینی نیست و بدین خاطر اندازه‌گیری آن دشوار است. «مقیاس دوست داشتن و عشق» رابین، روشی را برای اندازه‌گیری احساس پیچیده عشق پیشنهاد می کند.
از نظر وی عشق اعلام وابستگی به معشوق، اظهار میل و علاقه به بودن با او و بیان انحصارطلبی و مسئولیت در برابر معشوق می‌باشد. از دیدگاه رابین، عشق تحت تأثیر عوامل رفتاری، هیجانی و شناختی بوده و جذابیت جنسی در بین این عوامل دیده نمی‌شود.
به گفته رابین (۱۹۷۰) با وجود این که عشق جز عمیق ترین و با معناترین احساسات به شمار میرود، روان شناسان اجتماعی در عمل هیچ توجهی به آن نکرده اند. او مقیاسی ساخت با دو نوع اندازه‌گیری: یکی در مورد پیوند و ارتباط و دیگری در مورد عشق. عامل پیوند شامل مواردی مثل جذابیت، دیدگاه خوب، احترام و دوستی است و عشق شامل عواملی مثل اظهار وابستگی به معشوق، اظهار انحصارطلبی و مسئولیت در برابر او، اظهار علاقه و میل به بودن با او. در میان این عوامل، عامل جنسی یا جذابیت جنسی به چشم نمیخورد. عشق به عنوان یک نگرش به همراه عناصر رفتاری، شناختی و هیجانی توصیف شده است.
البته کار رابین به عنوان یکی از تلاشهای سرسختانه برای اندازه‌گیری تجربی عشق به شمار میرود. تحقیقات او به جای عشق شهوانی به عشق رمانتیک متمرکز شده است و تمرکز بر حالت غیر جنسی حکایت از آن دارد که این تحقیق از این حیث با تحقیقات کنونی مغایرت دارد.
بعضی از انسان ها آدم هایی را بسیار ستایش می کنند و یا از کنار بودن با ان ها لذت می برند، ولی عشقی به آن ها ندارند. در حقیقت از نظر رابین، آن ها را دوست دارند و این ویژگی دوست داشتن است که ضرورتی در بود و نبود عشق در آن نیست. عشق احساسی عمیق تر همراه با تمایلی شدید به نزدیکی هر نوع رابطه با فرد دیگری است. آدم هایی که یکدیگر را دوست دارند، از وقت گذرانی با هم لذت می برند. اما تنها آن هایی که عاشق هم هستند می توانند از هر نظر به نیاز های یکدیگر پاسخ بدهند.
دوست داشتن
رابین علاقه و دوست داشتن را از عشق متمایز کرده، مشخصه های دوست داشتن عادی را بشرح زیر بیان می کند:
1- ارزیابی مثبت و توجه و احترام زیاد به طرف مقابل،
۲- فرض بر این که طرف مقابل شبیه خودمان است،
۳- عدم انحصاری بودن،
۴- عدم وجود گرایش جنسی به فرد مورد علاقه
هر آنچه از روانشناسی می خواهید را در این وبلاگ بجویید .