نظریه های هوش معنوی

هوش معنوی آخرین هوش شناخته شده توسط بشر می باشد و مختص انسان است. هوش معنوی، هوشی است که از طریق آن مسائل مربوط به معنا و ارزش ها را حل می کنیم، هوشی است که فعالیت ها و زندگی ما را در زمینه ای وسیع تر، غنی تر و معنادار تر قرار می دهد، هوشی است که به ما کمک می کند بفهمیم کدام اقدامات یا کدام مسیر معنادار تر از دیگری است. این هوش بعنوان عالی ترین نوع هوش، تنها مختص انسان بوده و توانایی های گوناگونی از جمله تحمل سختی ها و مشکلات، صبر، فداکاری، متانت، ایمان به یگانگی خداوند، توانایی تطابق با پیچیدگیها، دشواری ها و تغییرات را به افراد می دهد. مسلم است که هر یک از عوامل نامبرده، می تواند در موفقیت، پیشرفت و کارامد و کارآفرین بودن یک فرد نقش برجسته‌ای ایفا نماید. همچنین، با توجه به

ادامه نوشته

تصویر بدنی در روانشناسی

تصور از بدن، پدیده پیچیده‌ای است که در‌ دهه‌های‌ اخیر توجه اندیشمندان را از حوزه‌های گوناگون به خود جـلب کـرده اسـت (گارنر  و همکاران، ۱۹۸۰). این اصطلاح نخستین بار توسط عصب شناس و روانکاو استرالیایی پل شیلدر ( پاول شیلدر ) در کتابش به نام “تصویر و ظاهر بدنی انسانی” (۱۹۳۵) به کار رفت. اگر چه این اصطلاح در رشته های مختلف مثل پزشکی، روان شناسی، روان پزشکی، روانکاوی، فلسفه، مطالعات فرهنگی و مطالعات فمینیستی وجود دارد اما معنای ثابت و اجماعی در همه این رشته ها ندارد.

ادامه نوشته

نظریه های روانشناسی امید

امید، یکی از ویژگی‌های زندگی است که ما را به جستجوی فردای بهتر وا‌می‌دارد، امید، یعنی موفقیت و آینده‌ی بهتر و دلیلی برای زیستن. وقتی امید وجود داشته باشد، شادی و سرور در زندگی حضور خواهد داشت، به همین دلیل، روان‌شناسان در سال‌های اخیر به موضوع جدیدی تحت عنوان روان‌شناسی مثبت پرداخته‌اند. امید یکی از مفاهیم بسیار نزدیک به خوش بینی و یکی از ویژگی های زندگی است که افراد را به جستجوی فردای بهتر وا می دارد. امید یعنی انتظار موفقیت و آیندۀ بهتر، یعنی دلیلی برای زیستن، وقتی امید در دل و ذهن وجود داشته باشد، اشتیاق زندگی نیز وجود خواهد داشت (بهادری نژاد، ۱۳۷۵)

ادامه نوشته

نظریه های روانشناسی کارول دوئک

باورهای هوشی افراد را به عنوان سبک های عالی آنان در نظر گرفته اند. از نظر آنها باور هوشی به عنوان واسطه ای درونی است که ساختارهای برجسته ذهنی را برای شناخت، رفتار و عاطفه فراهم می آورد (دوئک و لگرت، 1998). باورهای هوشی ، باورهایی فرد درباره ماهیت هوشی و توانایی خود است ، افراد باورهای متفاوتی درباره ثبات یا انعطاف پذیری ویژگی های انسان مانند توانایی هوشی ، شخصیت و اخلاق دارند ( دوئک و لگرت ، 1988). باورهای هوشی ، باورهایی درباره هوش هستند که رفتار را تحت تاثیر قرار می دهد.

ادامه نوشته

نظریه تفکر جانبی ادوارد دوبونو

کتاب اصلی دوبونو  « مکانیزم ذهن » نام دارد که در سال ۱۹۶۹ منتشر شد. ادوارد دوبونو در این کتاب برای نشان دادن نحوه عملکرد مغز انسان از مثال‌ها و استعاره‌های فراوانی استفاده می‌کند و مغز انسان را نوعی سیستم اطلاعاتی می‌داند که خود را سازماندهی می‌کند به این معنا که همان‌طور که قطرات باران پس از فرو افتادن راه خود را به سمت جوی‌ها و چاله‌ها پیدا می‌کند، اطلاعاتی که به مغز وارد می‌شود نیز با سازماندهی مغز به مسیرهای آشنا هدایت می‌شود. در نتیجه با روش تفکر سنتی تنها قادریم به نتایجی برسیم که از پیش با اعتقادات و پیش‌فرض‌های ذهنی ما هماهنگی دارد. دوبونو  این روش فکر کردن را مانعی بر سر راه کشف ایده‌های نو می‌داند و معتقد است مغز انسان توانایی بیشتری برای تعریف و درک تجربیات خود دارد. روشی که دوبونو پیشنهاد می‌کند، تفکر جانبی است.

ادامه نوشته

نظریه سواد هیجانی جوزف و استرين

جوزف ( Joseph ) و استرين ( Strain ) ( 2005 ) در توصيف کودکاني که براي بروز عواطف و تنظيم آن شايستگي دارند، از اصطلاح سواد عاطفي ( Emotional Literacy ) استفاده مي کنند. تعاریف متفاوتی از سواد عاطفی یا هیجانی داده شده است. برخی سواد عاطفی را زیرمجموعه‌ای از هوش هیجانی نام برده اند. تعریف علمی سواد عاطفی آن به این صورت است: درست ترین و عملی ترین تعریف از سواد هیجانی این است که: توانایی اندیشیدن، دریافتن، اداره کردن و انتقال عواطف خویش به‌طور مناسب.

ادامه نوشته

نظریه نیازهای هیجانی جفری یانگ

جفری یانگ ( Jeffrey Young ) متولد ۹ مارس ۱۹۵۰ ، روان‌شناس، روان درمانگر، و استاد دانشگاه اهل ایالات متحده آمریکا است. جفری یانگ فردی است که طرحواره درمانی را بنیان گذاری کرده و توسعه داده است. وی مولف چندین کتاب مهم در زمینه نظریه شناختی رفتاری و طرحواره درمانی است. جفری یانگ ، پنج تکلیف اصلی دوران کودکی را شناسایی کرده است. طبق نظر وی هر کودک هنگامی که به دنیا می‌آید با 5 نوع نیاز هیجانی روبروست که اگر این نیازها برآورده نشوند، در شخصیت کودک طرحواره های ناسازگاری تشکیل می‌گردد. این نیازها عبارتند از:

ادامه نوشته

نظریه نیازهای راو و سلانگ

راو ( Rao ) و سلانگ ( Slang ) در سال 2003 مدلی طراحی کرده‌اند که این مدل شامل یک سری نیازهایی است و از ابتدایی‌ترین تا بالاترین نیاز تشکیل و تقسیم‌بندی شده‌است و به هرم مازلو شباهت دارد. و به نوعی ترکیب هرم مازلو با گیمیفیکیشن آموزش است! نیاز اول، آگاه بودن به قوانین بازی: فرد به عنوان بازیکن نیاز دارد که به تمام قوانین بازی آگاه باشد. نیاز دوم، امنیت و ایمن بودن: دانستن اطلاعاتی که به بازیکن اجازه می‌دهد مدت کافی در محیط بازی باقی مانده و برای برنده شدن تلاش کند.

ادامه نوشته

نظریه نیازهای مک دوگال

در اوايل قرن بيستم روان شناساني چون ويليام جيمز، زيگموند فرويد و همچنين ويليام مکدوگال غريزه را به عنوان يک مفهوم واسطه که براي توجيه برخي از رفتارهاي انساني و حيواني مفيد است، وارد روان شناسي کردند. درميان روانشناسان اولين نفر ويليام جيمز بود كه نظريه غريزه انگيزش را رواج داد و پس از او ويليام مك دوگال ( William McDougall ) مطرح كرد كه غرايز نيروهاي انگيزشي و تكانشي هستند كه انسان را به سمت هدف خاصي هدايت مي كنند. تفاوت ميام جيمز و مك دوگال در اين بود كه ويليام مك دوگال معتقد بود انسانها بدون غريزه هيچ عملي را نمي توانند انجام دهند.

ادامه نوشته

نظریه نیازهای ویلیام گلاسر

طبق نظر گلاسر همه انسان‌ها دارای پنج نیاز اساسی که در ژن‌های ما ریشه دارند هستند و همه انسان‌ها برای ارضای این پنج نیاز تلاش می‌کنند. شناخت انواع نیازهای انسان از این جهت اهمیت دارد که اگر افراد بدانند تحت تأثیر پنج نیاز اساسی خود هستند و تئوری انتخاب را در ازدواج و زندگی مشترک خود به کار برند مسلماً از همان ابتدا با هم برای ارضای این نیازها تلاش مشترک می‌کنند و این مساله باعث بهبودی و پیشرفت چشمگیر در روابط زناشویی آینده آنان خواهد شد. در ازدواج آگاهی از این نیازها نقش بسیار مهم و ضروری ایفاء می‌کنند و شناخت آن ها قبل از ازدواج موجب انتخاب بهتر می شود.

ادامه نوشته

نظریه ها و مدل های مختلف سرمایه فرهنگی

سرمایه فرهنگی دربرگیرنده­ی تمایلات پایدار فرد است، یعنی شامل گرایش­ها و عاداتی است که در طی فرآیند جامعه ­پذیری حاصل می­شوند و شامل کالاهای فرهنگی، مهارت­ها و انواع دانش مشروعه است (همان: 47). به­ طور کلی، سبک زندگی و سرمایه فرهنگی واجد تعاملاتی دو سویه ­اند: سرمایه فرهنگی فرد یا خانواده می­تواند سبب ایجاد برخی سبک­های زندگی شود و سبک زندگی نیز می­تواند در جهت افزایش سرمایه فرهنگی عمل کند.

ادامه نوشته

بهزیستی روانشناختی

بهزیستی مفهوم کلیدی و اصلی تفکر گسترده‌ای است که شامل رضایت معمولی فرد از زندگی، احساسات مثبت و فقدان احساس منفی می‌باشد. اولین مؤلفه‌ی آن یک قضاوت شناختی درباره‌ی این است که زندگی فرد چه طور می‌گذرد، مؤلفه بعدی شادکامی فرد در سطوح تجارب شخصی است (داینر، اویشی و لوکاس ، ۲۰۰۳). بهزیستی روانشناختی در دو دهه اخیر در ادبیات پژوهشی به وفور مورد بررسی قرار گرفته است و دامنه مطالعات آن از حوزه­ی زندگی فردی به تعاملات اجتماعی کشیده شده است (کول،2002)

ادامه نوشته

نظریه های رفاه ذهنی

رفاه اجتماعی تعبیری است معطوف به وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که حفظ کرامت انسانی و مسئولیت پذیری افراد جامعه، در قبال یکدیگر و ارتقای توانمندی ها، از اهداف آن است. واژه رفاه، اشاره به حالتی از سلامت، شادی، سعادت، خوب بودن و مساعدتی به ویژه به صورت پول، غذا و دیگر مایحتاج ضروری که به نیازمندان ارائه می شود به کار می رفته است.

ادامه نوشته

نظریه اسناد عواطف فورسایت

الگوی چندوجهی پیوند اسناد - عواطف (فورسایت، 1990) پنج عامل زیربنایی در پاسخ های دانش آموزان شناسایی شده است که عبارتند از، عاطفه منفی ( ناکام، غمگین، افسرده و خشمگین)، عاطفه مثبت ( شاد، مشعوف، خوشوقت و خوشحال)، آرام ( آرمیده و آسوده)، خواب آلودگی ( خواب آلود و خسته) و برانگیخته ( شگفت زده، تهییج شده و بر انگیخته).

ادامه نوشته

نظریه رشد پیش از تولد فیلس گرینکر و فودور

در میان روانکاران فیلس گرینکر و فودور نظریه هایی مبنی بر تاثیر محیط پیش از تولد در رشد بعدی شخصیت ابراز می دارند.اگر چه این دو مولف در چند مسئله با هم اختلاف نظر زیادی دارند، اما در نظریه های ایشان چندین تمایل مشترک موجود است: هر دو اهمیت تاثیر دوره پیش از تولد را در شخصیت بعدی خاطر نشان می سازند.

ادامه نوشته

مبانی نظری اعتیاد به اینترنت

دسترسی به اینترنت پدیدهای رو به گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان قرار می­گیرند در حال حاضر و با توجه به تعداد آمارهای موجود چند ساله اخیر، تعداد کاربران اینترنت در کشور ما 25 برابر شده و بیش از 64 /0 از کاربران ایرانی در منزل از اینترنت استفاده می­کنند این مسئله نشان دهنده تمایل گسترده استفاده از این ابزار اطلاع رسانی است (ارشلو، 1385). ایوان گلدبرگ، روان پزشکی از دانشگاه کلمبیا اولین بار اختلال اعتیاد به اینترنت را در جولای 1995 مطرح کرد واژه اعتیاد به اینترنت را ابداع و معیارهای تشخیصی آن را ثبت کرد (شایق و همکاران، 1388).

ادامه نوشته

نظریه های استرس

با وجود تحقیقات وسیعی که در زمینه استرس انجام شده و استفاده گسترده ای که از این مفهوم می شود، هنوز هم استرس به طور دقیق تعریف نشده است. برخی از افراد وقتی درمورد استر س صحبت می کنند، در واقع به یک محرک محیطی اشاره می کنند. بعضی آن را پاسخی به محرک محیطی می بینند و عده ای آن را در تعامل بین محرک محیطی و پاسخ جست وجو می کنند .

ادامه نوشته

نظریه نیاز های تونی فیتزپتریک

در دیگاه تونی فیتزپتریک ، نیاز ظاهرا چیزی را توصیف می کند که به طبیعت آدمی مربوط است و ضرورت بیشتری از ترجیحات دارد و بنابراین، کمتر فردگرایانه است(ظاهرا نیازها عمومی ترند و وجه اشتراک بیشتری از خواسته ها دارند). نیازها، بعلاوه، به نوعی، تعریف و اندازه گیری عینی را میدان می دهند که به رفتار بازار بستگی ندارد (فیتزپتریک،1381: 23). وی نیاز را به سه بخش تقسیم می کند: الف) نیاز های اساسی ب)نیاز های غیر اساسی ج) ترجیحات

ادامه نوشته

نظریه ها  و مدل های روانشناختی اعتماد

اعتماد سازمانی در بسیاری از مباحث علمی همانند اقتصاد ( سکو ،۱۹۹۲)، جامعه شناسی ( لهمان ، ۱۹۷۹)، روان شناسی اجتماعی ( بلو ،۱۹۶۴) مورد بررسی قرار گرفته است. کروز و کوستا سیلوا در پژوهش خود درباره اعتماد نتیجه گرفتند، که اعتماد در بسیاری از نظریه های علمی، مانند نظریه هزینه معاملاتی ( ویلیامسون ،۱۹۷۵) ، نظریه تبادل اجتماعی ( بلو، ۱۹۶۴ )، نظریه نمایندگی ( ایسنهارد ۱۹۸۲)، دیدگاه مبتنی بر منبع ( بارنی، ۱۹۹۱)، نظریه نظام ها ( لهمان، ۱۹۷۹) و نظریه اختیار ( کلی ،۱۹۶۷) مورد استفاده قرار گرفته است (فاضل، کمالیان، خجسته، فاضل، ۱۳۹۰). از زمان فوکس (۱۹۷۴) محققان بی شماری شکل گیری و توسعه اعتماد درون سازمان­ها را بررسی کرده ­اند. برای مثال، به مساعدت­های مایر و همکارانش (۱۹۹۵) مک آلیستر (۱۹۹۵) کرید و مایلز (۱۹۹۶) و لویکی و بانکر (۱۹۹۶) می توان اشاره کرد. 

ادامه نوشته

نظریه اعتماد دایتز و هارتوگ

سه جريان گسترده در ادبيات اعتماد وجود دارد: نخست اعتماد درون سازماني- يعني به عنوان يك پديده درون سازمان، مثل اعتماد بين كاركنان و سرپرستان يا مديران، يا ميان همكاران- كه تأكيد ما در اين مطالعه بر اين نوع اعتماد است. دوم، اعتماد ميان سازمانها؛ يعني يك پديده ميان سازماني و سوم، اعتماد ميان سازمان ها و مشتريانشان كه به عنوان يك مفهوم بازاريابي مطرح ميشود (دایتز و هارتوگ ، 2006). همچنین این نظریه پردازان با بعد خیرخواهی، صلاحیت، صداقت و قابلیت پیش بینی را به عنوان مهمترین عناصر تشکیل دهنده اعتماد می دانند (دایتز و هارتوگ، ۲۰۰۶).

ادامه نوشته

نظریه اعتماد باتلر

در مدل «كونترل و باتلر» دو معيار سازگاري و صداقت، عواملي مؤثر بر اعتماد شناخته شده‌اند. «لايكوايس و باتلر»، سازگاري، صداقت، درستي و بي‌طرفي را ابعاد اعتماد دانسته‌اند. باتلر و کانتلر ، آنها پنج مولفه خاص اعتماد، یا ویژگی های افراد شرکت کننده را ارائه کردند و انتظار داشتند که مقدار تفاوت هرکدام بستگی به موقعیت یا جایگاهی ؛سرپرست یا زیردست فرد است :  صداقت ، انسجام ، وفاداری، شایستگی  و بازبودن . ابعاد اعتماد از دیدگاه باتلر و کانترل باتلر و کانترل (1984)، صداقت، صلاحیت، ثبات، وفاداری و صراحت را به عنوان عناصر کلیدی اعتماد می شناسند (دایتز و هارتوگ، 2006: 560).

ادامه نوشته

نظریه اعتماد شاو

بنابر نظر شاو، عنصرکلیدی و ضروری در ایجاد اعتماد بالا در سازمانها و تیمها، به دست آوردن نتایج، عملکرد منسجم و توجه به مشارکت است. شاو نکات کلیدی مانند رویه های رهبری، طراحی سازمانی و فرهنگ سازمانی را برشمرد. میشرابر هم اهیمت شایستگی، گشودگی، توجه و قابلیت اطمینان تأکید کرد (مارتینز ، ۲۰۰۲).

ادامه نوشته

نظریه اعتماد مایر

بسیاری از محققان بر جنبه ها و ابعاد مختلفی در جهت توسعه تئوری اعتماد تأکید کرده اند. مایر و دیگران برای رسیدن به این هدف پیشنهاد می کنند که باید به خصوصیات و ویژگیهای اعتمادکننده و اعتمادشونده توجه شود. آنها یک مدل پیشنهاد کردند؛ همچنین بین عوامل به دست آمده از اعتماد و خود اعتماد و پیامدهای اعتماد تمایز قائل شدند (مارتینز ، ۲۰۰۲). نظریه پردازانی چون مایر، داویس و اسکورمن ، (1995)؛ مک نایت، چودهاری وکاسمار ، (2002) برای اعتماد، سه بُعد توانائی یا شایستگی، نوع دوستی یا

ادامه نوشته

نظریه ها و مدل های مختلف سرمایه اجتماعی

نخستین بار این مفهوم در سال 1916 توسط هانی فن که یک اصلاحگر امور مدرسه بود، استفاده شده است. سپس در سال 1971 ژان ژاکوب آن را در برنامه‌ریزی شهری به کار برده است. به نظر وی برای یک شهر شبکه‌ها حکم سرمایه اجتماعی را دارند. پس از آن در اواخر دهه 1970 گلن لوری، اقتصاددان از این مفهوم در نقد تئوری‌های نئوکلاسیک نابرابری نژادی و درآمدی استفاده کرده است. بعد از وی پیر بوردیو، جامعه‌شناس فرانسوی، از این مفهوم استفاده کرده است، اما در واقع با تحقیق جیمز کلمن، جامعه‌شناس آمریکایی در سال 1988 این مفهوم مورد توجه قرار گرفت و سپس از آن در دهه 1990 با استفاده پاتنام از

ادامه نوشته

نظریه کانن - بارد

والتر بردفورد کانن (1871-1945) فیزیولوژیست در دانشگاه هاروارد بود که شاید بیشتر به خاطر رساله کلاسیک خود در مورد هموستاز شناخته شده باشد. فیلیپ بارد (1898–1977) دانشجوی دکتری کانن بود و با هم مدلی از احساسات به نام نظریه کانن - بار را توسعه دادند. کانن آزمایش کننده ای بود که بر مطالعات فیزیولوژی حیوانات تکیه می کرد. از طریق این مطالعات ، کانن و بارد نقش مغز را در ایجاد پاسخ ها و احساسات فیزیولوژیکی برجسته کردند . نقشی که در توضیح تجربه و تولید احساسات آنها مهم است. یک نظریه غالب در مورد احساسات در زمان کانن ، نظریه احساسات جیمز - لانگ بود و کانن تشخیص داد که برای آزمایش این نظریه ، بررسی بیان

ادامه نوشته

نظریه دو عاملی احساسات

استنلی شاختر ( Stanley Schachter ) نظریه خود را بر اساس کار قبلی پزشک اسپانیایی گرگوریو مارانون ( Gregorio Marañón ) که به بیماران تزریق اپی نفرین تزریق کرد ، تدوین کرد و متعاقباً از آنها پرسید چه احساسی دارند. مارانون دریافت که اکثر این بیماران چیزی احساس می کردند اما در غیاب یک محرک واقعی برانگیزاننده احساسات ، بیماران قادر به برانگیختن برانگیختگی فیزیولوژیکی خود به عنوان یک احساس با تجربه نبودند. شاختر دریافت که واکنش های فیزیولوژیکی نقش مهمی در احساسات بازی می کنند. او پیشنهاد کرد که واکنش های فیزیولوژیکی با تسهیل ارزیابی شناختی

ادامه نوشته

فرضیه بازخورد صورت

فرضیه بازخورد صورت ( Facial feedback hypothesis ) ، ریشه در حدس های چارلز داروین و ویلیام جیمز دارد . به طور خاص ، فعال شدن فیزیولوژیکی نواحی صورت همراه با احساسات خاص تأثیر مستقیمی بر ایجاد چنین حالات احساسی دارد و عدم یا جلوگیری از فعال شدن صورت منجر به سرکوب (یا عدم وجود کلی) حالات احساسی متناظر می شود. تغییرات فرضیه بازخورد صورت از نظر میزان مشارکت در بیان چهره معین در تعدیل تجربه احساسی متفاوت است . به ویژه ، یک نسخه "قوی" (بازخورد صورت عامل تعیین کننده در بروز یا عدم درک احساسی است) و یک نسخه "ضعیف" (بیان چهره نقش محدودی در تأثیرگذاری بر عاطفه

ادامه نوشته

نظریه های روانشناسی احساس

کلمه "احساس" در اوایل دهه 1800 توسط توماس براون ابداع شد و در حدود دهه 1830 است که مفهوم مدرن احساسات برای اولین بار در زبان انگلیسی پدیدار شد. قبل از سال 1830 هیچکس از کلمه احساس استفاده نمی کرد . در عوض آنها از کلمه های دیگر مثل " شور و اشتیاق "،" تصادفات روح "،" حس اخلاقی "را استفاده می کردند و آنها را بسیار متفاوت از نحوه درک احساسات امروز ما توضیح داده اند.

ادامه نوشته