روانشناسی حسادت

حسادت را می توان یک مکانیزم دفاعی دانست که ما را به اقدام و محافظت از رابطه ای که درگیر آن هستیم ترغیب می کند و رایج ترین حالت حسادت ، آن چیزی است که در روابط عاشقانه وجود دارد و در زندگی روزمره به کرات با آن برخورد می کنیم . اما حالتی از حسادت نیز وجود دارد که بر پایه تصورات غلط شکل گرفته و زندگی فرد و اطرافیانش را مختل می کند  و می تواند هزینه های منفی جدی داشته باشد . به عنوان مثال حسادت غالباً به عنوان عاملی در همسر آزاری دخیل بوده و اغلب به عنوان سومین یا چهارمین انگیزه شایع در قتل شناخته می شود . 

ادامه نوشته

رابطه جنسیت و دوستی

زنان ومردان داراي شيوه هاي گوناگون تعامل و دوستي با يك ديگر هستند؛ فرهنگ هر جامعه به نوعي شكل دوستي افراد آن جامعه را كنترل مي كند؛ مثلا زنان و مردان در مقدار زماني كه با دوستان صرف مي كنند، فعاليت هايي كه به آن م يپردازند و آن چه درباره آن سخن مي گويند متفاوت عمل مي كنند (hejaze & fartash, 2006). گفته مي شود كه زنان در دوستي ها صميميت بي شتري نسبت به مردان ابراز مي كنند. در دوستي هاي ميان دو جنس ( cross-sex ) فرضيه هايي مبني بر اين وجود دارد كه مردها در دوستي با زنان درپي يافتن صميميت بي شتر هستند درحالي كه زنان از مردها بيش تر خواهان حمايت و محافظت هستند (Sheets, 2005).

ادامه نوشته

نظریه یادگیری اجتماعی - جنسی آلبرت بندورا

آلبرت بندورا در توضیح این نظریه می گوید: کودک از دو راه عمده، رفتارهای اجتماعی و نقش های جنسیتی را می آموزد: نخست از راه آموزش مستقیم و به تعبیر دیگر، شرطی سازی کودک به کمک عوامل تقویت کننده که طی آن کودک با پاداش و تنبیهی که دریافت می کند، نسبت به رفتارهای جنسیتی شرطی شده، آنها را فرا می گیرد (بستان ،1385). و دوم از طریق تقلید یا همانندسازی یا سرمشق گیری (الگوسازی رفتاهای جنسیتی توسط والدین و سایر کارگزاران جامعه پذیری، و تقلید و پیروی کودک از این الگوها ) (ریاحی،1386).

ادامه نوشته

نظریه های جنسی کارل گوستاو یونگ

در نظریه روانکاوی تحلیلی یونگ (1966) روح پایه شخصیت درونی ، خود ذهنی یا خصوصی ، افکار و احساسات ، وضعیت عاطفی ، گرایشهای ناخودآگاه و خصلت های جنس مخالف است که ما را مجذوب یا مرعوب می سازد . این همان مفهوم مادینه روان در مردان و نرینه روان در زنان در نظریه یونگ است .

ادامه نوشته

نظریه نقش های اجتماعی جنسی آلیس ایگلی

این تئوری در سال 1987 توسط « آلیس ایگلی » ( Alice Eagly ) به منظور تشریح تفاوت رفتار اجتماعی زنان و مردان ارائه گردید. ایگلی معتقد بود نقش های بزرگ سالان بیش از آن که به اجتماعی شدن های اولیه ی فرد در کودکی یا ویژگی های زیستی بستگی داشته باشد به تفاوت های جنسیتی در رفتارهای اجتماعی بزرگ سالان بستگی دارد. به عبارت دیگر تأثیر نقش های اجتماعی در تفاوت های جنسیتی به مراتب بیشتر از تأثیر الگوهای اجتماعــی شدن در کودکی یــا تفاوت های زیستی است.

ادامه نوشته

نظریه طرحواره های جنسیتی

این نظریه حاصل گسترش نظریه ی رشدشناختی است. طرحواره مفهومی در روان شناسی شناختی است، شاخه ای از روان- شناسی که به بررسی این نکته می پردزاد که ما چگونه می اندیشیم درک و پردازش می کنیم و چگونه اطلاعات را به یاد می آوریم. طرحواره چارچوب شناخت عامی است که فرد درباره ی یک موضوع خاص دارد. طرحواره به ادراک سازمان و جهت می بخشد (هاید،ترجمه، خمسه، 1384). طرحواره، مجموعه ای سازمان یافته از دانش است طبق این نظریه وقتی کودک در حدود 2 سالگی دارای هویت جنسیتی می شود یعنی می فهمد پسر یا دختر است. در واقع صاحب طرحواره جنسیتی یا مجموعه اطلاعاتی در مورد طرز رفتار پسرها و دخترها می شود. این مجموعه اطلاعات به انسان کمک می کنداطلاعات را سازمان دهی وتفسیر و سلایق و فعالیت های انسان را تحت تاثیر قرار می دهد (کاپلان،ترجمه،فیروزبخت ،1381).

ادامه نوشته

نظریه توسعه شناختی جنسیت کلبرگ

طبق تئوری توسعه شناختی، آگاهی در مورد جنسیت، با شناخت کلی کودکان از جهان، در ارتباط است. کودکان بعد از درک شناختی جنسیت، رفتارهای متناسب با جنسیت خود را شکل می دهند و بعدها این مسئله به ساخت فعالانه ی درک شخصی فرد از جنسیت کمک می کند. لذا کودکان نه منفعلانه از طریق نیروهای زیستی ، هویت جنسیتی خود را می شناسند و نه منفعلانه از طریق الگوبرداری از نیروهای محیطی به این شناخت نائل می شوند. کلبرگ تئوری توسعه - شناختی جنسیت را با الهام از نظریه ی رشدشناختی پیاژه ارائه نمود.

ادامه نوشته

مروری بر نظریه های رشد اخلاقی

پياژه و كالبرگ رشد اخلاقي را اساساً بعنوان مسئله‌اي براي بهبود استقلال اخلاقي منطقي از طريق تسلط بر قوانين و اصول مي‌نگرند – سلوك اخلاقي اساساً سلوكي قانون‌مند است و زماني شكل مي‌گيرد كه رفتار انساني مطابق با اصول ميان فردي، كه به اغراض شخصي به نفع بهبود علائق عمومي نظر دارد تنظيم گردد. بنابراين اگر چه در زمينه رشد اخلاقي و خوب يابد بودن ماهيت انسان صراحتاً مطالب زيادگي گفته نشد، بطور ضمني اين عقيده در تئوري آنها ديده مي‌شود كه طبيعت انسان بايد به نفع علايق گروه و جامعه بعنوان يك كل كنترل و نظام‌مند شود. در هر حال هر گونه ديدگاه‌ واقع‌گرايانه از فضايل اخلاقي بايد ديدگاهي باشد كه به روشني تشخيص دهد كه طبيعت انسان هم واجد جنبه‌هاي منفي است كه بايد كنترل شود و هم داراي جنبه‌هاي مثبتي است كه بايد پرورش يابد (ديويدكار، 1991 ص 187).

ادامه نوشته

نظریه های جنسی نانسي چادورو

چودروف شکل گیری هویت جنسیتی را از درون شناخت پویش‌های روانی خانواده و روابط ابژه‌ای کودک با مادرش می‌داند . چودوروف نظریه‌های سنتی روابط ابژگانی و روایت فرویدی رشد هویت جنسیتی را بازنگری کرد. او نظریات خود را برپایه کارهای کارن هورنی و ملانی کلاین، تالکوت پارسونز، و روان‌کاوان مکتب فرانکفورت بنا نهاد. تمرکز بحث چودوروف از پدر و عقده اودیپ به مادر و مرحله پیشااودیپی منتقل شده‌است .

ادامه نوشته

نظریه های جنسی فروید

زیگموند فرویدمتوجه شد که حتی نوزادان دارای احساسات شهوانی ( erotic feelings ) هستند و تمام اجزای بدن می توانند اروتیک باشند . فروید می دانست که عشق ، رابطه جنسی ، فانتزی ها و حتی دوگانگی ( ambivalence ) به شکل آگاهانه و ناخودآگاه در ذهن ما وجود دارند . در برخی موارد به خطا رفت . او جنسیت زنانه را به خوبی درک نمی کرد . اشتباه بزرگی مرتکب شد وقتی ادعا کرد که ارگاسم مرتبط به کلیتوریس بی اهمیت است ، مگر به عنوان پیش درآمدی بر ارگاسم واژنی باشد . در مورد عقده ادیپ و رانه مرگ نیز انتقادهای زیادی به وی شده است .

ادامه نوشته

زن از منظر اندیشمندان غربی

در آئین مسیحیت از یک سو با قداست و تقدیس زن و از سوئی با تحقیرها و توهین مواجه هستیم . کلیسا مدعی شد که زن می تواند عبادت کند و به مقام قرب الهی برسد . با این که ازدواج امری مکروه به حساب می آمد ولی زنان در انتخاب همسر آزادی هایی داشتند . در عین حال در اندیشه های مسیحیت زن عاملی وسوسه گر ، عامل فریب آدم ، همکار با شیطان و حتی مظهر شیطان و گاهی هم شیطان کوچک خوانده می شد . در مهمترین بخش از عقاید کلامی مسیحیت ( عقیده تثلیث ) این باور وجود دارد که : خداوند از روح خود در مریم عذرا دمید و جنین عیسی ( علیه السلام ) در رحم مادرش جان گرفت ؛ به عبارت دیگر ، روح عیسی از خدا و جسم او از مادرش بوده است . بدین صورت خداوند مرد را از جنس خود که روح بوده ، آفرید ؛ اما آفرینش زن ، تنها از جسم مایه گرفته شده است . به این ترتیب در مسیحیت کنونی ، زن موجودی ناقص و کنیز و برده ای در خدمت مرد است و مرد همواره باید بکوشد ، تا از شر او در امان بماند .

ادامه نوشته

نظریه های ازدواج

ازدواج بعنوان یکی از رویدادهای مهم وحیاتی در زندگی روزمره افراد جامعه می باشد و ازجنبه های مختلف می توان آن را مورد بررسی قرار داد. یکی از این زوایا سن شروع و به اصطلاح وارد شدن به ازدواج است.ازدواج علاوه بر پاسخگویی به نیازهای جنسیتی وعاطفی فرد،نیازهای اقتصادی،ارتباطات اجتماعی وفرهنگی او رانیز تنظیم می کند و بخاطر اهمیت و تاثیری که دارد،بعنوان هنجاری پذیرفته شده در تمامی کشورهای دنیا به حساب می آید. به لحاظ اجتماعی و فرهنگی بی توجهی والدین نسبت به ازدواج امری ناپسند به شمار می آید چرا که بقای خانواده در گرو بقا و ساماندهی ازدواج است (آزاد ارمکی،99:1386).

ادامه نوشته

سلامت جنسی

تعاريفي كه تا كنون براي سلامت جنسي ارائه شده، تحت تأثير تعريف مفهوم «سلامت» است. بر اساس تعريفي كه «سازمان جهاني بهداشت» در سال 1948 ارائه داده، سلامتي «نه صرفاً فقدان بيماري و ناتواني، بلكه برخورداري از آسايش كامل جسمي، ذهني و اجتماعي است». پس از آن، در موافقت‌نامه‌ها و اعلاميه‌هاي بين‌المللي، بارها بر روي اين رويكرد مثبت، جامع و فراگير نسبت به سلامتي و آسايش تأكيد شده است. در زمينه سلامت جنسي و باروري، اعضاي شركت‌كننده در «كنفرانس بين‌المللي جمعيت و توسعه» كه در سال 1994 در قاهره برگزار شد، بر سر مفهومي گسترده از بهداشت باروري به توافق رسيدند. اين تعريف در برگيرنده سلامت جنسي نيز بود و بر اهميت دست‌يابي افراد جامعه به خدمات بهداشت جنسي و باروري تأكيد مي‌كند.

ادامه نوشته

نظریه های اخلاق جنسی

اخلاق جنسی به بحث پیرامون میل جنسی در انسان و توضیح آمیزش جنسی در انسان می‌پردازد. اخلاق جنسی به دنبال درک و ارزیابی اخلاق در ارتباطات افراد و رویکرد اجتماعی، فرهنگی و فلسفی مربوط به فعالیت‌های جنسی است. در گذشته آنچه که مربوط به اخلاق جنسی است با دستورهای مذهبی پیوند خورده بود. امروزه اخلاق جنسی مباحثی مانند هویت جنسی، گرایش جنسی؛ نبود تساوی قدرت در رابطه‌ها، سن قانونی، آمیزش جنسی در انسان و جلوگیری از بارداری را پوشش می‌دهد.

ادامه نوشته

نظریه های غریزه جنسی

موجود انسانی دارای یه سری از غرایز و نیازای متفاوت هست که واقعا ستونهای شخصیتی اون رو میسازن ؛ پس نبود ارضاء رو مشکل در ارضاء هرکدوم از این غرایز و نیازها باعث ایجاد لرزش در شخصیت فرد می شه (مهابادی راد، ۱۳۷۱، ص ۱۲). یکی از این نیازها نیاز جنسی هست که با تغییر و تحولات جسمی در دوران بلوغ خود رو ظاهر می سازه و باید مانند تموم غرایز دیگه به شکل مناسبی ارضاء شه. البته ما نباید این مسئله رو از جنبۀ مادی و جسمی اون نگریم، چون که در این تحولات فکری و اخلاقی روانی هم موثر هستن. یعنی با ارضاء شدن علاوه بر نیاز جسمــانی فرد از لحـــاظ روانی و فکری و اخلاقی هم به آرامش می رسد.

ادامه نوشته

رضایت جنسی در روابط زناشویی

زن و مرد یه سلسله عکس العمل های فیزیولوژیکی به شکل طبیعی نسبت به تحرکات جنسی از خود میدن، این واکنشا به شکل طبیعی خود رو در چهار مرحلۀ (انگیزه، پلاتو، ارگاسم و تحلیل یا فرونشینی) نشون می دهد. واسه مرد کلاً یه الگوی جنسی می توان در نظر گرفت اگر واسه زن می توان الگوهای متفاوتی رو فرض کرد. مرحلۀ اول یا مرحله انگیزه، دورۀ عکس العمل جنسی آدمی از هر یک منبع جسمی یا روانی احتمال داره بوجود

ادامه نوشته

نظریه چرخه زندگی فرانکو مودیلیانی و ریچارد برومبرگ

فرضیه چرخه زندگی نشان می‌دهد که افراد برنامه‌ریزی مصرف و پس‌انداز خود را در طول چرخه زندگی خود انجام می‌دهند. آنها قصد دارند حتی در تمام مدت زمان زندگی خود مصرف خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهند، این کار را با پس‌انداز هنگام کسب درآمد و مصرف در هنگام بازنشستگی انجام می‌دهند. فرض اصلی این است که همه افراد برای حفظ سبک زندگی پایدار تصمیم می‌گیرند. این بدان معنی است که آنها معمولاً در یک دوره صرفه جویی می‌کنند تا در دوره بعدی هزینه کنند، اما میزان مصرف آنها در هر دوره تقریباً یکسان است.

ادامه نوشته

نظریه تاریخچه زندگی

نظریهٔ تاریخچهٔ زندگی یک نظریهٔ فرگشت زیستی است که قصد دارد ابعاد مختلف کالبدشناسی و رفتار حیوانات را با مراجعه به مسیر زندگی‌شان - که شامل رفتارهای مرتبط با تولیدمثل، رفتارهای پس از تولیدمثل و طول عمرشان می‌شود - که توسط انتخاب طبیعی شکل داده شده‌است، توضیح دهد. راهبرد تاریخچهٔ زندگی عبارت است از «الگوهای خاص برای سن و مرحله» و زمانبندی وقایعی که زندگی یک اندامگان را تشکیل می‌دهد؛ مانند تولد، شیر گرفتن، بلوغ، مرگ و غیره. این وقایع، به ویژه رشد نوجوانان، سن بلوغ جنسی، تولید مثل اول، تعداد فرزندان، میزان سرمایه‌گذاری والدینی، پیری و مرگ به جسم و محیط زیست اندامگان بستگی دارد.

ادامه نوشته

نظریه دین مدنی

شواهد بسیاری وجود دارد که در جوامع سنتی نقش دین بعنوان ضامن اجرای قوانین مدنی بسیار برجسته بوده است. اما به دنبال تحولات فکری و صنعتی غرب در چند قرن اخیر و رواج فوق العاده عقل گرایی درآن دیار، قوانین مدنی ازحمایت دین بی بهره ماندند. جایگزین های دیگر ازجمله توجیهات عقلی دربیان فواید اجرای قانون نتوانست این خلاء را ترمیم نماید.

ادامه نوشته

روانشناسی تکاملی دین

روان‌شناسی فرگشتی دین، مطالعه باور مذهبی با استفاده از اصول روان‌شناسی فرگشتی است که یک رویکرد به روان‌شناسی دین است. به مانند تمام دیگر اعضای بدن، مغز و ساختار عملکرد شناخت، بر پایه ژنتیک شناخته شده‌اند، و بنابراین موضوع فرگشت و انتخاب طبیعی به آنها اعمال شده‌است. مانند دیگر ارگان‌ها و بافت‌ها، این عملکردهای ساختاری بایستی میان تمام انسان‌ها مشترک باشند و برای مشکلات بقا

ادامه نوشته

نظریه های دینی آبراهام مازلو

مزلو معتقد است ادیان یکی از عاملان فراآسیب هستند. اول بخاطر تصور بدبینانه ای که از سرشت انسان دارند و ازین رو با ارضای نیازها مخالفت می ورزند. (مزلو در مورد اخلاق نیز چنین نظری دارد. او معتقد است میزان خوب و بد بودن باید بر اساس نیازهای سرشتی باشد.) دوم بخاطر سازمانی کردن تجربه های اوج نبی توسط اوج گریزها و ممانعت از تجربه های اوج شخصی و در نتیجه شخصی بودن دین و باطنی بودن دین که منجر به ظهور تعبد و تقلید و ظاهر گرایی می شود. سوم بخاطر غیرعقلانی بودن باورها و فرامین شان.

ادامه نوشته

نظریه فرا نیازهای آبراهام مازلو

مزلو معتقد است انسان علاوه بر نیازها (به تعبیر خود مزلو نیازهای کمبود)- نیازهای جسمانی ، نیازهای امنیتی، نیاز تعلق داشتن و محبت ، نیاز احترام و عزت نفس، خودشکوفایی- دارای فرانیازها(یا نیازهای بودن) نیز هست. برای حفظ بقا و نیز رشد ارگانیزم لازم است نیازها ارضا شوند. محرومیت و ناکامی از نیازها موجب آسیب می شود. هنگامی که نیازها تا حدودی برطرف می شوند ، فرانیازها ظاهر می شوند.

ادامه نوشته

نظریه های خودشناسی

خودشناسی هم در سنت یونانی و هم در سنت اسلامی جایگاه راهبردی دارد. خودشناسی را سودمندترین دانش‌ها دانسته‌اند و رستگاری را در گرو خودشناسی انگاشته‌اند. فراوان شنیده‌ایم که هر که خود را شناخت برست و هر که از خودشناسی محروم ماند تباه گشت. و هر که خود را شناخت خدا را شناخت. علیرغم تأکید فراوان بر جایگاه راهبردی خودشناسی در هر دو سنت یونانی و اسلامی، پژوهش‌های دانشمندان ما در خصوص آن ناچیز است. این نکته به ویژه در مقایسه با پژوهش‌های جدید فیلسوفان اگزیستانسیالیست و روان‌شناسان معاصر، بیشتر روشن می‌شود. تمایز خودشناسی (به منزله یک فرایند) از خودانگاشت، به منزلة حاصل فرایند، و تمایز خودشناسی لحظه‌ای و هنگام، از خودشناسی پسین و ارتباط و همبستگی خودشناسی با سایر شئون زندگی انسانی در ساحت‌های مختلف بیولوژیک، روان‌شناختی، جامعه‌شناختی، مدیریتی و امثال آنها نمونه‌هایی از ره‌آورد مطالعات جدید در این حوزه است.

ادامه نوشته

انسان سالم از منظر محمد زکریای رازی

رازی سلامت روان را به حاکمیت عقل سنجش گر بر خواسته ها ، تصمیم ها و رفتارهای آدمی تعریف می کند و د رموارد مختلف سه ملاک را به منطزله نشانگر آن بکار می برد ، حد وسط بین افراط و تفریط حداقل کفایت و نیاز در برخورداری و سنجش بین لذت و رنج حاصل رفتار است .

ادامه نوشته