سلامت جنسی
تمایلات جنسی انسان به عنوان یکی از مهمترین جنبه هاي بهداشت باروري و کیفیت زندگی در نظر گرفته می شود. سلامت جنسی، بخشی از سلامت باروري است که به عنوان یک نیاز و استراتژي براي رسیدن به اهداف توسعه هزاره بیان شده است.
«سلامت جنسي»، اصطلاح تازه‌اي است كه در سال‌هاي اخير به حوزه موضوعات و مباحث جنسي وارد شده است و هنوز درباره معنا و مفهوم و گستره آن اتفاق نظر چنداني در ميان صاحب‌نظران وجود ندارد.
سلامت جنسی خوب، براي افراد و در نتیجه براي جامعه مهم است. سلامت جنسی موقعیتی است که زوجین در آن از یک رابطه سالم، مناسب و بهنجار جنسی بهره مند هستند، به گونه اي که وضعیت جسمی، روحی و رفتاري آنها مطلوب و حاکی از نوعی هماهنگی، انس و محبت در زندگی زناشویی باشد. روابط جنسی صحیح به عنوان پیش زمینه اي براي تقویت عواطف و احساسات بین زوجین عمل نموده و می تواند موجبات تحکیم پیوندهاي خانوادگی را فراهم آورد و از پیدایش و تشدید اختلالات روانی و از هم گسیختگی بنیان خانواده و در پی آن جامعه جلوگیري نماید .
تعاريفي كه تا كنون براي سلامت جنسي ارائه شده، تحت تأثير تعريف مفهوم «سلامت» است. بر اساس تعريفي كه «سازمان جهاني بهداشت» در سال 1948 ارائه داده، سلامتي «نه صرفاً فقدان بيماري و ناتواني، بلكه برخورداري از آسايش كامل جسمي، ذهني و اجتماعي است». پس از آن، در موافقت‌نامه‌ها و اعلاميه‌هاي بين‌المللي، بارها بر روي اين رويكرد مثبت، جامع و فراگير نسبت به سلامتي و آسايش تأكيد شده است.
در زمينه سلامت جنسي و باروري، اعضاي شركت‌كننده در «كنفرانس بين‌المللي جمعيت و توسعه» كه در سال 1994 در قاهره برگزار شد، بر سر مفهومي گسترده از بهداشت باروري به توافق رسيدند. اين تعريف در برگيرنده سلامت جنسي نيز بود و بر اهميت دست‌يابي افراد جامعه به خدمات بهداشت جنسي و باروري تأكيد مي‌كند.
در سال‌هاي اخير، همه اسناد بين‌المللي حقوق بشر بيش از پيش براي پيشبرد و حمايت از خواسته‌هاي قانوني افراد و جوامع به كار بسته شده‌اند تا دولت‌هاي ملي، احترام به حقوق بهداشتي جنسي و باروري، حمايت از آنها و تحققشان را تضمين كنند.
«سازمان جهاني بهداشت» دست‌كم از سال 1974 تا كنون در زمينه بهداشت جنسي فعال بوده است. در اين سال، بررسي‌هاي كميته‌هاي تخصصي اين سازمان به انتشار گزارشي فني به عنوان «آموزش و درمان جنسي بشر» انجاميد.
در سال 2000، «سازمان بهداشت پان امريكن» و سازمان بهداشت جهاني مذاكراتي را ميان كارشناسان خود ترتيب دادند و به بررسي اصطلاحات و تحليل برنامه‌هاي ممكن پرداختند. تعريف‌هاي كليدي مطرح شده در زمينه سلامت جنسي حاصل اين مذاكرات است. در مذاكرات بعدي كه ميان سازمان بهداشت پان امريكن و انجمن جهاني سلامت جنسي صورت گرفت، ضمن در نظر گرفتن مفاهيمي چون يكپارچگي بدن، ايمني جنسي، تمايلات جنسي، جنسيت، گرايش‌هاي جنسي، وابستگي عاطفي و توليد مثل، از مسايلي درباره سلامت جنسي مطرح شد.
با توجه به رويكرد يادشده، «سازمان جهاني بهداشت» در سال 2006 م، «سلامت جنسي» را اين گونه تعريف كرد:
بهره‌مندي از آسايش جسمي، عاطفي، ذهني و اجتماعي در زمينه جنسي. سلامت جنسي صرفاً به معناي فقدان بيماري، ناتواني و ضعف نيست. سلامت جنسي نيازمند رويكردي مثبت و احترام‌آميز نسبت به روابط و تمايلات جنسي و همچنين امكان برخورداري از تجربه‌هاي جنسي ايمن و لذت‌بخش است؛ تجربه‌هايي فارغ از اجبار، تبعيض و خشونت. براي دست‌يابي به سلامت جنسي و حفظ آن حقوق جنسي تمامي افراد جامعه بايد محترم شمرده شود از آن حمايت صورت مي‌گيرد و برآورده گردد.
اين سازمان در ادامه تعريف يادشده، براي روشن‌تر شدن تعريف سلامت جنسي به تعريف «تمايلات جنسي» پرداخته است و در اين زمينه چنين مي‌نويسد:
بدون درك درست مفهوم تمايلات جنسي كه زمينه بسياري از رفتارها و برون‌دادهاي سلامت جنسي است، نمي‌توان به تعريف و درك درستي از مفهوم سلامت جنسي دست يافت.
تعريف مورد نظر ما از تمايلات جنسي از اين قرار است: «يكي از جنبه‌هاي اصلي انسان در طول حيات خود، به جنس، نقش‌ها و هويت‌هاي جنسيتي، گرايش جنسي، تمايلات جنسي، لذت، صميميت و توليد مثل مربوط مي‌شود. تمايلات جنسي در افكار، تخيلات، خواسته‌ها، باورها، نگرش‌ها، ارزش‌ها، رفتارها، اعمال، نقش‌ها و روابط تجربه و ابراز مي‌شوند. مفهوم تمايلات جنسي مي‌تواند دربرگيرنده تمامي اين ابعاد باشد، اما لزوماً تمامي آنها همواره تجربه يا ابراز نمي‌شوند. تمايل جنسي تحت تأثير تعامل عوامل زيستي، روان‌شناختي، اجتماعي، اقتصادي، سياسي، فرهنگي، حقوقي، تاريخي، مذهبي و معنوي قرار دارد».
بر اساس تعريف سازمان جهاني بهداشت، سلامت جنسي الزاماً به معناي نبود بيماري، ناتواني يا ضعف جسماني نيست، بلكه به معناي سلامت همه جنبه‌هاي جسمي، عاطفي، ذهني و اجتماعي در ارتباط با مسايل جنسي است، به گونه‌اي كه امكان دست‌يابي به تجربه‌هاي جنسي لذت‌بخش و مطمئن، به دور از هر گونه اجبار، تبعيض و خشونت را براي شخص فراهم آورد.
در جايي ديگر، به نقل از سازمان جهاني بهداشت، سلامت جنسي اين‌گونه تعريف شده است: سلامت جنسي عبارت است از عملكرد هماهنگ ذهن، احساس و جسم به گونه‌اي كه به رشد انسان در زمينه شخصي و اجتماعي كمك كند و زمينه رابطه عاشقانه را بين زوجين ايجاد كند.
يكي از صاحب‌نظران كشورمان نيز در تعريف سلامت جنسي مي‌گويد: سلامت جنسي همسران يعني موقعيتي كه در آن، زوجين از يك رابطه سالم، مناسب و بهنجار جنسي بهره‌مند هستند، به گونه‌اي كه وضعيت جسمي، روحي و رفتاري آنان مطلوب و بيانگر هماهنگي، انس، محبت و در يك جمله، رضايت‌مندي از زندگي زناشويي باشد.
سلامت جنسی، یکپارچگی و هماهنگی میان ذهن، احساس و جسم بوده و هرگونه اختلال که منجر به ناهماهنگی در رابطه جنسی گردد، می تواند نارسایی کنشی جنسی را به همراه داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی باورهای مرتبط با سلامت جنسی در بین زوجین در آستانه ازدواج با بهره گیری از مدل اعتقاد بهداشتی انجام شد.
صاحب‌نظر ديگري، سلامت جنسي را اين گونه معنا كرده است: سلامت جنسي يعني توانايي بروز تمايلات جنسي به دور از خطر بيماري‌هاي آميزشي، بارداري ناخواسته، تجاوز، خشونت و تبعيض. اين به معناي توانايي داشتن يك زندگي جنسي ايمن، لذت‌بخش و آگاهانه مبتني بر رويكردي مثبت به تمايلات جنسي و روابط جنسي محترمانه دو طرفه است.
بي‌ترديد، در نخستين گام براي ارتقاي سلامت جنسي در جامعه اسلامي، بايد تعريفي دقيق و مورد اتفاق از اين اصطلاح، بر مبناي آموزه‌هاي اسلامي ارائه شود؛ زيرا در تعريف‌هاي رايج بين‌المللي سلامت جنسي، از يك سو، به دو موضوع مشروعيت رابطه جنسي و بعد معنوي اين رابطه كه در آموزه‌هاي اسلامي بسيار بر آنها تأكيد شده، توجهي نشده است. از سوي ديگر، در اين تعريف‌ها، واژه‌هايي به كار رفته است كه تعريف آنها در بين نظام‌هاي حقوقي غربي و نظام حقوقي اسلام اتفاق نظر وجود ندارد.
دستیابی به سلامت جنسی، مستلزم حفظ کردن، محترم شمردن و اجرا کردن حقوق جنسی تمام افراد 2 و نیازمند مجموعه اي از عوامل روانی، جسمانی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادي، معنوي و آموزشی است .
تمایلات جنسی بخشی از زندگی انسان ها ست. عشق، محبت و صمیمیت همه در روابط سالم از کودکی تا دوران پیری نقش مهمی ایفا میکنند.
شما اغلب در مورد اهمیت سلامت جسمی، سلامت روانی و سلامت معنوی شنیده اید. اما احساس اعتماد به نفس در مورد سلامت جنسی نیز بسیار مهم است.
تمایلات جنسی
سلامت و بهداشت جنسی را نمی توان بدون در نظر گرفتن گسترده ای از مسائل جنسی، که زیربنای رفتارهای مهم و نتایج مربوط به سلامت جنسی است تعریف کرد.
یکی از این زیر بناها، تعریف تمایلات جنسی است که به شرح زیر می باشد:
- یکی از وجوه اصلی روابط جنسی در انسان ها در طول زندگی، هویت جنسیتی و نقش ها، گرایش جنسی، تمایلات جنسی، لذت، صمیمیت و تولید مثل است.
- تمایلات جنسی به معنی ابراز و تجربه کردن افکار، خواسته ها، باورها، نگرش ها، ارزش ها، رفتارها، شیوه ها، نقش ها و روابط می باشد.
- تمایلات جنسی با تمام این عوامل تعریف می شود اما ممکن است همه آن ها در طول زندگی انسان تجربه نشود.
- تمایلات جنسی در اثر تعامل، از عوامل زیستی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، حقوقی، تاریخی، مذهبی و معنوی تاثیر می پذیرد.
سلامت جنسی زنان
سلامت جنسی (Sexual Health) و شیوه های تامین آن از مهم ترین فاکتورهای مهم موثر بر سلامتی زنان و از مهمترین شاخص های رضایت از زندگی است که بر میزان سلامت روانی زوجین نیز تاثیر می گذارد ؛ زیرا بخش مهمی از سلامت جسمی و روانی افراد، تحکیم بنیان خانواده و تشکیل جامعه سالم و رشد یافته مربوط به این مقوله و شیوه های تامین آن است.
بهداشت جنسی زنان از جنبه های مهم سلامت زنان است و به مواردی چون روش های جلوگیری از بارداری و بیماریهای مقاربتی ،بررسی و درمان میل جنسی کم و یا سایر مشکلات سلامت جنسی زنان تقسیم بندی میشود.
برای رسیدن به یک رابطه جنسی رضایت بخش و همچنین محافظت از خود در برابر بیماری های مقاربتی آموزش ببینید. همانطور که شما سن تان بالاتر میرود ، درک تغییرات رایج در بهداشت جنسی زنان – و چگونگی حفظ یک زندگی جنسی سالم و لذت بخش مطابق با سن زنان را خواهید یافت.
از اهداف درمان مسایل خانواده تمرکز بر تنظیم فعالیت جنسی می باشد مشکلات جنسی در بین زن و شوهرها بسیار شایع است.از سویی ناسازگاری در روابط زناشویی موجب اختلال در روابط اجتماعی گرایش به انحرافات اجتماعی و افول ارزش های فرهنگی بین زن وشوهرها می شود جهت تداوم و استحکام زندگی زناشویی رضایت جنسی مورد نیاز است .برخی از محققین براین باورند که علت اصلی و حقیقی 80 % اختلافات زناشویی، عدم رضایت جنسی زوجین است. از طرف دیگروضعیت باروری یکی از متغیرهای موثر بر رضایت جنسی است.
مسائل جنسی از لحاظ اهمیت در ردیف مسائل درجه اول یک زندگی زناشویی قرار دارند و سازگاری در روابط جنسی و تناسب و تعادل در مقدار تمایل جنسی در زن و مرد ازمهمترین علل خوشبختی و موفقیت زندگی زناشویی است. بررسی ها نشان داده برای تامین آن از شیوه های خاص مانند:
1) ایجاد نگرش مثبت از روابط جنسی
2) تبیین تفاوت میل جنسی زن و مرد
3) تبیین وظایف جنسی مشترک و مختص زوجین
4) ضابطه مندی روابط جنسی
5) پرهیز از کامیابی جنسی غیرمشروع استفاده شده است.
سلامت جنسی مردان
بهداشت جنسی مردان از جنبه های مهم سلامت مردان است و شامل روش های جلوگیری از بیماری های مقاربتی و یا بررسی و درمان اختلالات نعوظ و یا سایر مشکلات سلامت جنسی مردان میباشد.
برای برخی از مردان، نگرانی در مورد اندازه آلت تناسلی در صدر فهرست نگرانی های بهداشتی جنسی میباشد. اگرچه اندازه ی آلت تناسلی شما نرمال تر از آن چیزی است که فکر میکنید با این حال روش هایی که در مجلات و اینترنت برای افزایش سایز آلت گفته میشود اغلب موثر نیست.
همانطور که شما سن تان افزایش میابد، تغییرات رایج در سلامت جنسی مردان را بهتر درک میکنید و چگونگی حفظ یک زندگی جنسی سالم و و لذت بخش در هر سنی را فراخواهید گرفت.
فعالیت جنسی و پیری
آیا افراد مسن از نظر جنسی فعال باقی می مانند؟ بله! بسیاری از افراد مسن تمایلات جنسی دارند و از زندگی جنسی فعال لذت میبرند.
داشتن فعالیت جنسی توام با علاقه در سلامت افراد بسیار موثر است. بنابراین اجازه ندهید که هر کسی به شما بگوید که رابطه جنسی تنها برای جوانان است.
البته، برخی از چالش ها وجود دارد که بهمراه پیری می آید. تغییرات فیزیکی، بیماری، معلولیت و برخی از داروها می تواند فعالیت جنسی و لذت بردن از آن را به چالش بکشد.
با این حال، بسیاری از منابع در دسترس افراد مسن هستند تا به آنها برای رسیدن به یک زندگی جنسی رضایت بخش کمک کنند. نگرانی های خود در مورد رابطه جنسی را با پزشک خود مطرح کنید و همچنین خود را در برابر بیماری های مقاربتی محافظت نمایید.
عناصر اصلي سلامت جنسي
در «برنامه عمل سازمان جهاني بهداشت براي توسعه برنامه‌هاي سلامت جنسي» كه در سال 2010م. منتشر شد، تصريح شده است كه سامانه‌هاي بهداشت عمومي لزوماً نمي‌توانند همه مسايل مربوط به سلامت جنسي را پوشش دهند، اما عناصر اصلي كه بايد پوشش دهند از اين قرارند:
عفونت‌هاي ناشي از روابط جنسي و عفونت‌هاي مربوط به باروري (از جمله اچ.آي.وي)؛
بارداري ناخواسته و سقط جنين ايمن؛
اختلال در عملكرد جنسي و ناباروري؛
خشونت مربوط به جنسيت و تمايلات جنسي (از جمله ختنه زنان) ؛
سلامت جنسي جوانان و آموزش سلامت جنسي؛
جهت‌گيري جنسي و هويت جنسي؛
آن دسته از مسايل مربوط به سلامت روان كه با سلامت جنسي در ارتباط هستند؛
تأثير معلوليت‌هاي جسمي و بيماري‌هاي مزمن در رضايت جنسي؛
ارتقاي تجربه‌هاي جنسي سالم و رضايت‌بخش.
آموزش سلامت جنسی
براي دست‌يابي به سلامت جنسي، دانش و اطلاعات ارائه شده از راه آموزش بهداشت جنسي ضروري است. بهترين راه براي آگاهي جوانان و دست‌يابي آنان به رفتارهاي جنسي سالم، ارائه آموزه‌هاي مناسب در زمينه روابط جنسي است. اين آموزه‌ها را مي‌توان در مدارس، محل كار يا در سطح جامعه به جوانان ارائه كرد.
اين اقدامات مي‌توانند و بايد با پيام‌هاي مسئولان و رهبران مذهبي همراه شوند تا آگاهي مردم را درباره اهميت رفتار جنسي سالم افزايش دهند. ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتي نيز در اين ميان از نقش بسزايي برخوردارند. آنها مي‌توانند محيطي ايمن، عاري از قضاوت و محرمانه ايجاد كنند كه در آن، هر كسي قادر است بدون دغدغه به بيان مشكلات خود در زمينه جنسي بپردازد. همه افرادي كه در حوزه آموزش مسايل جنسي فعاليت مي‌كنند، مانند معلمان، مسئولان و رهبران مذهبي و ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتي بايد خود از آموزش كافي و مداوم بهره‌مند شوند تا بتوان اطمينان يافت كه اطلاعات و مشاوره‌اي كه به مردم مي‌دهند، دقيق، مبتني بر شواهد و بدون تبعيض و تعصب جنسيتي است. برنامه‌هاي آموزشي معلمان و ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتي بايد به طور منظم، بررسي و به روزرساني شود. همچنين مواد آموزشي جديدي نيز ممكن است به برنامه‌هاي آموزشي افزوده گردد. يكي از مؤثرترين شيوه‌ها براي ارتقاي سلامت جنسي در بلندمدت، تعهد به دست‌يابي جوانان به اطلاعات مورد نياز براي تصميم‌گيري سالم درباره مسايل جنسي است.
در دست‌يابي افراد به خدمات و اطلاعات سلامت جنسي، عوامل اجتماعي و فرهنگي نيز نقش پررنگي بر عهده دارند. نقشي را كه خانواده، اجتماع و جامعه در شكل‌دهي به زندگي جنسي افراد دارند، نمي‌توان دست كم گرفت. بنابراين، هر گونه مداخله براي ارتقاي سلامت جنسي مردم بايد از سوي جامعه درك و پذيرفته شود. با وجود اين، معمولاً اعضاي مسن‌تر خانواده و جامعه در مواجهه با سرعت تغيير رفتارهاي جنسي، سطح زندگي و هنجارها سردرگم و نگران مي‌شوند. درك و پذيرش اين تغييرات براي آنان كار ساده‌اي نيست. به همين دليل، بيشتر، محدوديت‌هايي را به ويژه براي نسل جوان ايجاد مي‌كنند و بر ارزش‌هاي سنتي، باورها، آداب و آيين تأكيد دارند. تجربه نشان داده است كه برنامه‌ها و مداخلاتي كه با آموزه‌هاي سنتي در تضاد باشند و براي دست‌يابي به پذيرش از سوي صاحب‌قدرت‌ها در جامعه تلاشي نمي‌كنند، به احتمال زياد، محكوم به شكست خواهند شد. زماني موفقيت تضمين خواهد شد كه جامعه با تغيير سنت‌هاي خود موافق باشد و اين گزينه را انتخاب كند.
رابطه اقتصاد و سلامت جنسی
گاهي نياز مالي به بروز رفتارهاي جنسي پرخطر مي‌انجامد. تنها زماني مداخلات بهداشتي مي‌توانند كارآمد باشند كه رابطه ميان نياز اقتصادي و پي‌آمدهاي بهداشتي به درستي درك شود. در بيشتر موارد، رابطه ميان رفتار جنسي افراد، روابط قدرت و وابستگي مالي دست كم گرفته مي‌شود. تصوري وجود دارد مبني بر اينكه هر كسي با دسترسي به اطلاعات و ابزارهاي لازم مي‌تواند تصميم‌هايي بگيرد كه به بهبود يا حفظ سلامتي وي منجر گردد، اما اين ديدگاه در برخي موارد، نظير بيماري واگيردار اچ. اي. وي، منطقي به نظر نمي‌رسد.
بافتي نيز كه ممكن است به تغيير رفتارها بينجامد، از اهميت بسزايي برخوردار است. ممكن است يك زن يا دختر فقير با وجود اطلاع از خطرهاي ناشي از اچ.آي.وي و بيماري‌هاي مقاربتي، براي به دست آوردن پول به روابط يا معاملات جنسي تن دهند. چگونه مي‌توان آسيب‌پذيري اين افراد را به بهترين شكل كاهش داد؟ در كوتاه‌مدت، آموزش مشتريان وي درباره استفاده از كاندوم، بهترين روش خواهد بود، اما در درازمدت، آسيب‌پذيري وي تنها زماني كاهش خواهد يافت كه موقعيت و قدرت اقتصادي‌اش بهبود يابد.
هر آنچه از روانشناسی می خواهید را در این وبلاگ بجویید .