روانشناسی هاشملو

ديدگاه اگزيستانسياليستي در مشاوره به طور عميـق و جـدي بـر معنـاي زنـدگي و بعـد معنوي زندگي انسان توجه داشته است. با اين وجود، بررسي ديگر رويكردها نيز خـالي از لطف نيست. در اين ميان رويكرد چند وجهي لازاروس با توجه بـه انعطـاف پـذيري بالاي خود مي تواند در رابطه با معنويت به كار گرفته شود.

ديدگاه لازاروس يـا ديـدگاه التقاطگرايي تكنيكي روش هايي را از منابع گوناگون بدون پايبندي الزامي به نظريه ها يـا مكاتبي كه از آنها مشتق مي شود، به كار مي گيرد. ايـن رويكـرد از ديـدگاه هـاي مختلـف استفاده مي كند، بسيار انعطاف پذير بوده، تلاش دارد تا ديـدگاه هـاي نظـري متفـاوت را تركيب كند. لازاروس در اين نظريه به شالودة درمان خود، يعني ابعاد و وجوه مي پردازد و فرد را از جوانب مختلف كه به ID – BASIC مشهور اسـت، ارزيـابي مـي كنـد و در نهايت با شناخت حوزه هاي ناكارامد اقدام به به كارگيري تكنيك هاي مختلـف مـي كنـد. هفت وجه مشخص يا ابعاد وجود دارنـد كـه در وضـعيتي پايـدار از تغييـرات دايـم و متعامــل متقابــل انــد و در ارتبــاط بــا پيامــدهاي پيچيــده رفتــار و ديگــر فراينــدهاي روانشناختي اند. ID – BASIC از اولين كلمه هر يك از بعـدها بـه وجـود آمـده اسـت (لازاروس، 1992 ش، 1 ص، 78) .

B : رفتار عمل مؤثر براي رسيدن به اهداف واقع بينانه؛

A : عاطفه شناختن و روشن ساختن و تشخيص احساسات، بالابردن احساسات مثبـت و تطابق با احساسات منفي؛

S : احساس در تماس بودن و لذت بردن از هيجانات خويش؛

I : تصويرسازي كاربرد تصاوير تطابقي در تماس با تصويرسازي ذهني خويش؛

C : شناخت (Cognition) داشتن اطلاعات كافي و دقيق و تفكر واقع گرايانه؛

I : روابط بين فردي (relationship Interpersonal) داشتن مهارت هـاي ارتبـاطي ماننـد مهارت هاي گفتگو و جرات ورزي؛

D : دارو زيست شناختي (biology Drug) توجه كافي به سلامت جسمي خويش.

تكنيك هاي درمان چندوجهي بسيار متعدد مي باشند؛ ولي با توجه به عنوان مقاله بـه نظـر مي رسد تكنيك هاي درمان در ابعادشناختي، هيجاني و عاطفي مي تواند به كار گرفته شود كه از جمله آنها مي توان به موارد زير اشاره نمود:

تكنيك الگوگيري (modeling) ، صندلي خالي (chair Empathy) ، تمركـز (focusing) ، مراقبه (دعا و نيايش) (meditation) ، آموزش آرام سازي (relaxation) همراه بـا شـعائر ديني در دين اسلام كه مي تواند نوعي تخلية هيجاني مفيد باشـد، تـصويرپردازي ذهنـي ضد شـوك آينـده (imagery shock future – Anti) ، تـصويرسازي مثبـت (Positive imagery) ، فرافكني زمان (progection Time) ، كتاب درمـاني (biblitherapy) [ بنـا بـه اعتقاد لازاروس يك كتاب خودياري ميتواند ارزشمندتر از يك دوجـين جلـسه باشـد. اين كتاب هاي انتخاب شده در حوزة ديني و فرهنگي بايد خوب مطالعه شده، در طـول جلسات مشاورهها به بحث گذاشته شوند ] .

تكنيك توقـف فكـر (blocking Though) و تـصحيح مفـاهيم غلـط (Correction misconception) ، الگـوي ABC الـيس آلبـرت (Ellis’s ABC paradigm) ، آمـوزش خودسازماندهي (training instruction Self) و خودتعليمي از جملـه خودگـويي هـاي مثبت كه در دين اسلام مي تواند ذكرهايي باشد كه مراجـع انجـام مـي دهنـد و موجـب كاهش تـنش و اضـطراب و ايجـاد اميـدواري او مـي شـود. آمـوزش روابـط اجتمـاعي (training Communication) و چگونگي شركت در مراسـم دينـي و ترغيـب مراجـع به دليل خاصيت تخلية هيجاني و عاطفي، اعم از مراسم عزاداري يا جشن هـاي مـذهبي، آموزش دوسـتيـابي (training Friendship) بـا افـرادي كـه در ايـن مراسـم شـركت مي جويند (كولد. ج، 2002 ش، 2 ص، 19).