اصل پریماک از جمله تکنیک های تربیتی برای تغییر رفتار افراد اصل پریماک می باشد. این اصل که به قانون مادربزرگ معروف می باشد بر اساس اصل مجاورت ایجاد شده است. درون مایه اصلی این تکنیک دو جزء می باشد.

- جزء اول این است که اگر دو فعالیت در کنار و پشت سر هم قرار بگیرند ویژگی یکی بر دیگری اثر می کند و هر کدام تداعی کننده دیگری هستند. بر فرض اگر بچه ها تکالیف درسی شان را که جذابیتی برایشان ندارد انجام نمی دهند و دوست دارند به کوچه که جذابیت دارد، بروند و بازی کنند باید بچه ها را ملزم کنیم که ابتدا فعالیت درسی را انجام دهند بعدش به سراغ بازی توی کوچه بروند. در این صورت جذابیت بازی کوچه به تکالیف درسی سرایت می کند.

- جزء دوم این تکنیک اولویت دشواری و ساده بودن فعالیت ها می باشد. بر این اساس فعالیتی که جذابیتش کمتر و دشوارتر است در ابتدا باشد و به دنبال آن فعالیت لذت بخش بیاید. بر فرض اگر بچه از غذا خوردن امتناع می کند و درخواست بستنی می کند باید به بچه گفته شود به شرطی بستنی داده می شود که قبلش غذایت را خورده باشی! به مرور زمان بر اساس قانون شرطی شدن فعالیت هایی که جذابیت ندارند لذت بخش می شوند.

دیوید پریماک گفته است که همه پاسخ ها تقویت کننده های بالقوه هستند. از هر پاسخی که فراوانی نسبتا زیادی دارد می توان برای تقویت پاسخی که فراوانی نسبتا کمی دارد استفاده کرد. با استفاده از اندیشه تقویتی پریماک، به ارگانیسم اجازه می دهند تا آزادانه به هر فعالیتی که می خواهد بپردازد و آن گاه نوع فعالیتی که ارگانیسم انتخاب می کند و فراوانی آن را به دقت ثبت می کنند. سپس فعالیت های مختلفی را که ارگانیسم به آن می پردازد به صورت سلسله مراتبی پشت سرهم قرار می دهند. در این سلسله مراتب، فعالیتی را که ارگانیسم بیش از همه انجام می دهد در بالاترین مرتبه قرار می دهند. در این سلسله مراتب، فعالیتی را که ارگانیسم بیش از همه انجام می دهد در بالاترین مرتبه قرار می دهند و بعد از آن فعالیتی را که فراوانی آن کمتر است می آورند و الی آخر. آزمایشگر خواهد دانست که چه فعالیتی ارگانیسم مورد نظر را تقویت می کند و چه فعالیتی برای او خاصیت تقویت کنندگی ندارد.

به طور خلاصه می توان گفت که اگر فعالیتی از فعالیت دیگری بیشتر رخ می دهد، می توان از آن برای تقویت کردن فعالیتی که کمتر رخ می دهد استفاده کرد. این را اصل پریماک می نامند و به نظر می رسد که در مورد انسان و حیوان هر دو صادق باشد.

اصل پریماک در تربیت کودک

ما می توانیم از رفتارهایی که کودک به دفعات زیاد انجام می دهد برای تقویت رفتارهایی که کمتر حاضر است انجام دهد استفاده کنیم. کودکان حاضرند برای دستیابی به چیزهایی که می خواهند مثلاً تماشای تلویزیون یا بازی با اسباب بازی هایشان، کارهایی را انجام دهند که چندان به انجامشان تمایل ندارند. اصل پریماک حقیقتی ساده و نیرومند است که اگر شما با فرزندتان شرط کنید تنها در صورتی می تواند به چیزهایی که می خواهد دست پیدا کند که از معیارهای رفتاری مشخصی پیروی کند؛ آن گاه او مجاب می شود که رفتارهای مطلوب مورد نظر شما را انجام دهد. برای موفقیت در این روش باید دقیقاً رفتارهایی که می توانید از آن ها به عنوان تقویت کننده استفاده کنید شناسایی کنید. اگر رفتاری که شما به عنوان تقویت در نظر گرفته اید و کودک را از آن منع کرده اید در نظر او اهمیت چندانی نداشته باشد، آنگاه قدرت تقویت کنندگی چندانی نخواهد داشت.

نظریهٔ پریماک در شرطی‌شدن فعال

طبق نظریهٔ پریماک (۱۹۵۹)، به جای آن‌که محرک‌ها را تقویت‌کننده‌هایی بدانیم که ارائهٔ آن‌ها موجب نیرومند شدن پاسخ شده و قبل از پاسخ باید ظاهر شوند، بهتر است تقویت‌کننده‌ها را، نوعی پاسخ یا فعالیت بدانیم. برای مثال پریماک معتقد است که در آزمایش اسکینر، قطعهٔ غذایی تقویت‌کننده نیست، بلکه خوردن غذا تقویت‌کننده‌است.

پریماک بر این باور است که برای هر جانور معین، یک سلسله مراتب تقویتی وجود دارد که در آن تقویت‌کننده‌های بالاتر، فعالیت‌هایی هستند که احتمال پرداختن جانور به آن‌ها بیش‌تر است.

اصل پریماک بیان می‌دارد که در مورد هر جانور معین، هر فعالیت در سلسله مراتب تقویتی می‌تواند با هر یک از فعالیت‌های بالاتر از آن تقویت شود؛ و به نوبهٔ خود می‌تواند فعالیت‌های پایین‌تر از خود را تقویت کند.

تجدید نظر در اصل پریماک

یکی از یافته های مهم حاصل از پژوهش های پریماک این است که استدلال چند موقعیتی را ناکافی و احیانا مردود می داند. در استفاده مستقیم از اصل پریماک، ما نمی توانیم از نوشیدن برای خوردن در آن حیوان خاص استفاده کنیم و ممکن است نتوانیم از نوشیدن برای تقویت دویدن بر روی چرخ گردان در حیوانی با ترجیحات دیگر فعالیت ها استفاده نماییم. این نشان دهنده نخستین اشکال در استدلال چند موقعیتی تقویت است.