روانشناسی هاشملو

بر اساس نظریۀ تحلیل ارتباط محاوره ای، فرد سعادتمند و شاد کسی است که در او سه ساخت شخصیت، یعنی حالتهای «من کودکی»، « من بالغ» و «من والدینی» همگی با یکدیگر هماهنگ و دمساز باشند. به عبارت دیگر، شخص بهنجار شخصی است که به خوبی سازمان و تشکل یافته باشد و مرزهای شخصیتش مشخص و نفوذپذیر باشد. ممکن است در معرض کشمکشهای درونی شدید قرار گیرد، ولی قادر است که ارگانهای سه گانۀ فوق را طوری از یکدیگر تفکیک کند که هر یک از آنها قادر باشند، به شیوه ای نسبتاً پایدار، ایفای نقش کنند.(برن،1961).

در این نظریه بلوغ مفهوم خاصی دارد. چون بر اساس زمینه های بالینی، مسل فرض شده است که هر کسی یک « من بالغ» و متشکل دارد. بنابراین چیزی به مفهوم شخصیت نا بالغ ابداً وجود ندارد. افرادی هستند که «من کودکی» آنها قدرت اجرایی را به دست می گیرد، به طوری که رفتارشان رفتار فردی می شود که هنوز گویی به بلوغ نرسیده است، اما اگر در چنین افرادی بتوان، از طریق مداخله های درمانی،«من بالغ» از کار افتاده را نیرویی بخشید، آنگاه رفتارشان رفتار بالغی خواهد شد. مگر اینکه عیب ارگانیکی و رشدی داشته باشد. افراد بالغ و رسیده افرادی هستند که قادرند در اغلب موارد بعد بالغ خویش را تحت کنترل بگیرند(برن1964و1961).

تحلیل ارتباط محاوره ای ساده درصدد است تشخیص دهد که کدام «حالت من» محرک محاوره ای را ایجاد کرده است و کدام یک از این حالات پاسخ محاوره ای مربوطه را ارائه داده است. ساده ترین محاوره ها آنهایی هستند که در آنها محرک و پاسخ محاوره ای، هر دو، از ابعاد بالغ طرفین درگیر محاوره صادر می شود و بردار آنها با هم موازی است. محاوره هایی که از نطر سادگی در درجۀ دوم اهمیت هستند، محاوره های میان حالت« من کودکی» و حالت«من والدینی» است.

این دو نوع محاوره، محاوره های مکمل هستند و به دنبال نظم طبیعی روابط سالم ظاهر می شوند. پس ، زمانی محاوره مکمل است که پیام ارسالی از یک «حالت من» به دریافت پیام مورد نظر از جانب فرد دیگر منجر شود.

مادامی که محاورات مکمل هستند، گفتگو به طور یکنواخت پیش می رود و مشکلی پیش نمی آیدو این اولین قاعدۀ محاورات است . قاعدۀ عکس آن، آن است که گفتگو از هم گسیخته می شود، و آن وقتی است که محاوره های متقاطع رخ می دهد.

هنگامی که دو فرد با هم تعامل سالم ندارند و پشت به هم می کنند و یا بر سر یکدیگر فریاد می کشند، محاورۀ ،آنها متقاطع است. محاورۀ متقاطع زمانی رخ می دهد که پاسخ ارائه شده با محرک محاوره ای همخوانی ندارد و گوینده انتظار آن پاسخ را نداشته باشد. معمولترین محاورۀ متقاطع و تنها محاوره ای که موجب اکثر مشکلات اجتماعی افراد می شود، محاورۀ متقاطع نوع یک است .