سبک های یادگیری مدل وارک ( VARK )
در زمینه سبک های یادگیری تحقیقات زیادی شده و مدلهای مختلفی ارائه شده است. یکی از رایج ترین مدلها در بررسی سبکهای یادگیری مدل وارك ( VARK ) است که توسط نیل فلمینگ درسال 1998 میلادی در دانشگاه لینکلن نیوزیلند طراحی شد، و بیانگر این است که دریافت اطلاعات در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است.
نام VARK از حرف اول کلمه های دیداری ( Visual ) ، شنیداری ( Auditory ) ، خواندنی و نوشتنی ( Reading / Writing ) و حرکتی ( Kinesthetic ) گرفته شده است.
در این مدل سه اصل اساسی وجود دارد:
1 - هر کسی توانایی یادگیری را دارد، امّا به شیوه خاص خودش؛
2 - هنگامی که شیوه های یادگیری متفاوت یادگیرندگان مورد تو جّه قرار میگیرد، انگیزه یادگیری آنان افزایش می یابد؛
3 - محتوای آموزشی به وسیله استفاده از نیروی حواس و ادراکات مختلف به بهترین نحو یاد گرفته می شود.
انواع سبکهای یادگیری در مدل VARK
یادگیری های دیداری ( Visual )
افرادی که سبک یادگیری آنها دیداری ( بصری ) است با استفاده از تصاویر، نمودارها، اشکال، نقشه ها و زبان بدن بهتر یاد می گیرند.
تا به حال براتون پیش آمده سر جلسه امتحان باشید و جواب سئوال یادتون نیاد اما با خود بگویید که میدانم جواب در فصل4 بالای تصویر X در یک یاداشت صورتی نوشت بودم ، اگه اینطور است شما یک یادگیرنده بصری هستید . یادگیرندگان بصری آنچه را که می بینند بهتر یاد می گیرند مانند فیلم و عکس و نمودارها ، آنها کلمات را در ذهن خود بیه تصاویر متصل می کنند و نگه می دارند .
یکی از مزایا یادگیرندگان بصری این است که مغز انسان اطلاعات تصویری را سریعتر از متن پردازش می کند به عنوان یک یادگیرنده بصری، می توانید در کوتاه ترین زمان اطلاعات زیادی را دریافت کنید.
در هنگام مطالعه یادگیرندگان بصری ترجیح میدهند از نقشه ها، خطوط و فلش ها، نمودارها، علامت ها هنگام یاداشت برداری و خلاصه نویسی استفاده کنند. از رنگ ها در یاداشت های خود استفاده می کنند با استفاده از خودکار و ماژیک ها .
شغل مناسب برای یادگیرندگان بصری:
- مهندسی ریاضی
- عکاس
- معمار
- فیزیکدان
- تبلیغات
- طراح داخلی
- طراح گرافیک
- و هر کاری که با علامت واشکال و فرمول و رنگ در ارتباط باشد
ایده برای کمک به یادگیرندگان بصری:
- از رنگ ها استفاده کنید :
- یاداشت ها و نکته ها را رنگ کنید
- از شکلک و اشکال رنگی در مطالبتان استفاده کنید
- هنگام درس خواندن به حاشیه نویسی با استفاده از علائم بپردازید
- مثلا میتوانید هنگام خواندن درس تاریخ اسامی را هایلایت آبی و تاریخ های مهم را هایلایت زرد کنید
- برای معلمین می تواند هنگام تدریس این امر با گچ یا ماژیک های رنگی انجام شود
- از تصاویر استفاده کنید : به جای توضیح شفاهی از فلش کارت ها، تصاویر مرتبط و علائم استفاده کنید
- از حرکات استفاده کنید: هنگام توضیح دادن مطالب حرکات میتواند به بصریان کمک کند.
- از پوستر ها استفاده کنید: دانش آموزان میتوانند به عنوان پروژه کلاسی مفاهیم مهم دروس را در قالب پوستر- روزنامه دیواری و کارهای دستی بسازند همچنین میتوانند از روی همان سازه به توضیح بپردازند اینکار به دانش آموزان شنوایی هم کمک بسیار زیادی میکند
- نمودارها: نمودار ها اغلب در ریاضیات استفاده میشود اما میتوان در رشته های دیگر از آن استفاده کرد.
- توصیف متن با استفاده از تصاویر: میتوان بخشی از متن را با تصاویر واضحی نشان داد یا برای توضیف متن از نقاشی و عکس کمک گرفت برای اینکار یه سرچ ساده در گوگل کافیه تا تصاویر مرتبط زیادی پیدا کنید
یادگیری های شنیداری ( Auditory )
افرادی که سبک یادگیری آنها شنیداری است با استفاده از گوش دادن و آموزش های شفاهی نظیر شنیدن سخنرانی و یا توضیحات شخص دیگری بهتر یاد می گیرند.
یادگیرندگان شنوایی با دقت گوش می دهند و از راه شنیدن یادگیری بهتری خواهند داشت. شنوایی ها زیاد با خود فکر می کنند و یک از مزیت های آن ها این است که همزمان هم می توانند فکر کنند و هم به صدای های اطراف توجه کنند. این دسته یادگیرندگان اغلب داوطلب هستند در بحث های کلاسی شرکت کنند و به سئوالات پاسخ دهند.
یادگیرندگان شنوایی با گوش دادن و صحبت کردن می آموزند آنها اطلاعات را در کلاس خیلی راحت پردازش می کنند. هر نوع گوش دادن یا گفتگو به عنوان یکی از روش های یادگیری برای این دسته افراد محسوب می شود
چند مورد از محبوب ترین روش های یادگیری شنیداری ها عبارت است از:
- سخنرانی ها
- کتاب های صوتی
- بحث و گفتگو
این دسته افراد معمولا در سخنرانی ها خوب هستند . بسیاری از دانش آموزان این دسته ترجیح می دهند در گروه و جمع درس بخوانند به این دلیل که می توانند صحبت کنند و درس را توضیح دهند یا بشنوند . این گروه با عنوان یادگیرندگان اجتماعی هم شناخته شده اند.
شغل مناسب برای یادگیرندگان شنوایی:
هر شغلی که نیاز به شنیدن یا صحبت کردن زیاد دارد، مناسب این دسته از افراد است مانند:
- رادیو
- تلویزیون
- مجری
- قانوندان
- تدریس
- آسیب شناسی گفتاری
- مشاوره
ایده برای کمک به یادگیرندگان شنوایی:
- کتاب صوتی: این امکان را به افراد میدهد تا به جای خواندن به گوش دادن کتاب های غیر درسی و یا درسی بپرداند.
- سمینار: بیشتر دانش آموزان شنوایی علاقه به بحث و گفتگو دارند و تمایل دارند بحث را هدایت کنند.
- سخنرانی : شرکت در سخنرانی ها یا تدریس با استفاده از کلام برای این دسته افراد بسیار مفید است
- ضبط نکته ها و یاداشت ها: با ضبط کردن یاداشت های خود میتوانید هر زمان که لازم داشتید به آنها گوش دهید و در صورت لزوم از اول پلی کنید این امر بسیار در یادگیری به شما کمک می کند.
- متن به گفتار: دانشجویان میتوانند ابتدا مطالبی که در ذهن دارند را بنویسند و سپس آن را بخوانند
- مناظره ها : هر جا که بحث و صحبت باشد یک شنوایی همیشه حضور دارد.
یادگیری های خواندنی/ نوشتنی ( Reading / Writing )
افرادی که سبک یادگیری آنها خواندنی/ نوشتنی است که اگر در طی سخنرانی یا خواندن متون نوشتاری یادداشت برداری و نکته برداری کنند، بهتر یاد می گیرند.و همچنین یا وقتی متنی را می خوانند و یا می نویسند یادگیری بهتری را تجربه می کنند.
آیا شما از دسته افرادی هستیدکه دوست دارند اطلاعات را از کتاب دریافت کنند اگر اینطور هستید شما احتمالا یک یادگیرنده ی خواندن/نوشتن هستید.
یادگیرندگان خواندن/نوشتن خوب می آموزند و در مدارس جزو شاگردان موفق هستند زیرا که شیوه سنتی آموزش بیشتر از گروه های دیگر مناسب این افراد است. برای آنها یاداشت هایشان بسیار مهم است این دانش آموزان از کتاب، یاداشت ها، لیست ها، نشریات، لغت نامه ها بیشتر می آموزند.
انجام بعضی از کارها به طور مستقیم برای این افراد موثر است مانند:
- بازنویسی یاداشت های خود
- استفاده از فلش کارت
- اضافه کردن توضیح به تصاویر و نمودارها
- حاشیه نویسی
- کتاب فیزیکی بیشتر از کتاب صوتی به این افراد کمک میکند
- تماشای فیلم با زیرنویس
شغل مناسب برای یادگیرندگان خواندن/نوشتن:
هر فعالیتی که به نوشتن منجر می شود مانند:
- ویرایش
- ویراستار
- تبلیغات
- تحقیق
- ترجمه
- مشاور اقتصادی
ایده برای کمک به یادگیرندگان خواندن/نوشتن:
- جزوه: از بهترین چیز هایی است که میتوانید برای کمک به یک خواندن/نوشتن بدهید جزوه ای است که شامل مهمترین اطلاعات درس است همچنین در هنگام تدریس میتوانید مفاهیم مهم را بنویسید. ارائه جزوه و یاداشت حین تدریس کمک میکند تا سرعت یادگیری این افراد افزایش یابد .
- مقالات و تکالیف: تکالیف ساده و سنتی اغلب برای این دسته مفید است به همین دلیل است که این افراد در کلاس های سنتی مدرسه رشد میکنند و جز دانش آموزان خوب محسوب میشوند.
- داستان و نمایشنامه: اجازه دهید تا آنها داستان و نمایشنامه برای درس هایشان تهیه کنند.
- فکرکنید و بنویسید: از دانش آموزان سئوالی بپرسید و اجازه دهید به اندازه کافی فکر کنند و سپس پاسخ خود را بنویسند اگر شفاهی سئوال را بپرسید شنوایی ها زودتر جواب خواهند داد زیرا که اطلاعات را سریعتر پردازش میکنند در صورتی که خواندن/نوشتنی ها نیاز به زمان دارند .
یادگیریهای حرکتی ( عملکردی/ جنبشی ) ( Kinesthetic )
افرادی که سبک یادگیری آنها حرکتی است، زمانی بهتر یاد میگیرند که کاری را به صورت عملی انجام دهند و یا تئوری را تبدیل به عمل کنند.
سبک یادگیری خود را بشناسید.
آیا اولین نفری هستید که بلند میشود و داوطلبانه آزمایشی را برای دیگران انجام میدهد؟ آیا شما نیاز دارید فعالیتی را انجام دهید تا بهتر یادبگیرید؟ اگر اینطور است احتمالا شما یک حرکتی و لمسی هستید.
این افراد به آزمایش ها تمایل دارند آنها از دیدن رویداد های دست اول مثل فیلم های زنده یا اردو بیشتر می آموزند. حتی ترکیب حرکات فیزیکی با کمی اطلاعات هم می تواند به آنها کمک کند. این دسته از افراد نسبت به دیگر سبک ها کمی خجالتی هستند.
شغل مناسب برای یادگیرندگان حرکتی و لمسی:
هر حرفه ای که به حرکتی ها امکان تحرک جسمی می دهد مناسب است مانند:
- ورزشکار حرفه ای
- کشاورز
- نجار
- پزشک
ایده برای کمک به یادگیرندگان حرکتی و لمسی:
- آزمایشگاه: در کلاس های علمی رایج است اما افراد حرکتی میتوانند در برنامه های درسی دیگر هم از این شیوه استفاده کنند برای مثال دانشجویان روانشناسی میتوانند مطالبی که یادمیگیرند را در محیط اطراف تست کنند و یا دانش آموزان ریاضی میتوانند مفاهیم اندازه گیری مانند ارتفاع را بررسی کنند.
- اردو و سفرهای کوتاه: اردو برای دانش آموزان این سبک بسیار مفید است مانند بردن دانش آموزان به اردو جغرافیا و بررسی انواع سنگ ها و طبیعت.
- نمونه های فیزیکی: برای درس تاریخ میتوانند لباس های مرتبط بپوشند و یا برای درس زیست اسکلت بدن را ببینند و ان را لمس کنند یا از بدن خود استفاده کنند.
- ایستادن: کلاس را به دو قسمت موافق و مخالف تقسیم کنید و از دانش آموزان سئوال بپرسید و از آنها بخواهید تا اگر موافق هستند به طرف موافق و اگر مخالف هستند به طرف مخالف کلاس بروند.
- عمل کردن: این روش برای درس ادبیات و تاریخ کار میکند به جای مطالعه در سکوت درس را به اجرا در آوردید و داستانش کنید مانند نمایش رادیویی دانشجویان روانشناسی برای درس اختلالات روانی
- تدریس با انجام عمل: به این شکل که دانش آموز یک موضوع را انتخاب میکند و راجع به آن توضیح میدهد و هم زمان آن را اجرا میکند، این بخش برای همه دانش آموزان جذاب است.
پرسشنامه سبکهای یادگیری وارك ( VARK )
1 . شما قصد دارید به شخصی که می خواهد به فرودگاه، ایستگاه راه آهن یا مرکز شهر برود کمک کنید شما:
الف) با او می روید.
ب) آدرس را به او می گویید.
ج) آدرس را برای او می نویسید.
د) برای او نقاشی می کشید یا به او نقشه می دهید.
2 . شما مطمئن نیستید که یک کلمه به صورت Dependant یا Dependent نوشته می شود، شما:
الف) کلمه را در ذهن تصویر می کنید و هر کدام را که ظاهر بهتر داشته باشد می نویسید.
ب) فکر می کنید که هر کدام از لغات چگونه تلفظ می شود و بهترین را انتخات می کنید.
ج) آن را در فرهنگ لغت پیدا می کنید.
د) هر دو کلمه را در صفحه کاغذ نوشته و یکی را انتخاب می کنید.
3 . شما در حال برنامه ریزی تعطیلات برای گروهی هستید. شما می خواهید که نظر آنها را در مورد برنامه بدانید. شما:
الف) برخی از موارد مشخص را برای آنها نام می برید.
ب) از نقشه یا وب سایت استفاده میکنید تا مکانها را به آنها نشان دهید.
ج) یک کپی از سفرنامه به آنها می دهید.
د) به آنها از طریق ایمیل، تلفن یا نامه خبر می دهید.
4 . شما می خواهید برای یک میهمانی ویژه خانوادگی آشپزی کنید. شما:
الف) چیزی را که یاد دارید بدون نیاز به دستورالعمل درست می کنید.
ب) از دوستانتان چند پیشنهاد می خواهید.
ج) در کتاب آشپزی از روی تصاویر آن، بهترین گزینه را انتخاب می کنید.
د) دستور آشپزی غذایی که میدانید خوب است را از درون کتاب آشپزی پیدا میکنید.
5 . گروهی از توریستها می خواهند در مورد منابع حیات وحش و پارك های موجود در منطقه شما اطلاعات کسب کنند. شما:
الف) در مورد پاركها و منابع حیات وحش با آنها صحبت می کنید یا جلسه ای تشکیل می دهید.
ب) به آنها تصاویر اینترنتی و یا کتاب عکس منطقه را نشان می دهید.
ج) آنها را به پارك و منابع حیات وحش برده و با آنها قدم می زنید.
د) به آنها کتاب یا نقشه در مورد حیات وحش و پاركهای منطقه می دهید.
6 . شما می خواهید یک تلفن همراه یا یک دوربین دیجیتالی بخرید. به جز قیمت چه چیزی در تصمیم شما موثر است؟
الف) امتحان کردن و تست کردن آن
ب) خواندن در مورد ویژگیهای آن
ج) طراحی جدید ظاهر خوب آن
د) خصوصیاتی که فرد فروشنده به شما می گوید.
7 . زمانی را که یک عمل را آموخته اید به یاد آورید. سعی کنید که مهارت های فیزیکی مثل دوچرخه سواری نباشد. شما آن را با ........ آموخته اید.
الف) دیدن یک دمو / فیلم کوتاه آموزشی
ب) گوش دادن به شخصی که آن را تجربه کرده است و پرسیدن سؤال از او
ج) نمودارها و جداول و اشکال بصری
د) دستورالعمل نوشتاری، کتاب یا دفترچه راهنما
8 . شما در زانو خود احساس درد می کنید. شما ترجیح می دهید که پزشک:
الف) یک آدرس اینترنتی، کتاب و... به شما بدهد که در مورد آن مطالعه کنید.
ب) یک مدل پلاستیکی زانو جهت نشان دادن اختلال استفاده کند.
ج) توضیح دهد که چه اختلالی روی داده است.
د) یک عکس از اختلال ایجاد شده به شما نشان دهد.
9 . شما می خواهید یک برنامه، مهارت یا بازی جدید کامپیوتری را یاد بگیرید. شما:
الف) دستورالعمل هایی را که همراه بازی میآید را می خوانید یا می نویسید.
ب) با کسی که در مورد برنامه اطلاع دارد صحبت می کنید.
ج) استفاده از کنترل و صفحه کلید
د) دیاگرامی که در کتابی که همراه آن است را دنبال می کنید.
1۰ . من دوست دارم که وب سایت ها ..... داشته باشند:
الف) چیزهایی که من بتوانم، روی آنها کلیک کنم، انتقال بدهم یا امتحان کنم.
ب) طرح و ویژگی های جالب دیداری
ج) توضیحات، لیستها و توصیفات نوشتاری جالب
د) کانالهای رادیویی، جایی که من بتوانم موزیک، مصاحبه و برنامه های رایویی را بشنوم.
11 . به جز قیمت چه چیزی بیشترین تأثیر را روی تصمیم شما در مورد خرید یک کتاب غیرتخیلی جدید می گذارد؟
الف) جذابیت کتاب
ب) خواندن سریع بخش های آن
ج) یک دوست در مورد آن صحبت کند و آن را توصیه کند.
د) داستانها و تجربیات و مثال های مستند زندگی را داشته باشد.
12 . شما یک کتاب، CD یا وب سایتی را در حال استفاده کردن هستید تا یاد بگیرید چگونه با دوربین دیجیتالی جدیدتان عکس بگیرید. شما می خواهید تا... داشته باشید.
الف) شانس سؤال پرسیدن و صحبت درباره دوربین و ویژگیهای آن
ب) دستورالعمل نوشتاری واضح همراه با لیست نکات برجسته در مورد آنچه باید انجام دهد.
ج) دیاگرام هایی که دوربین را نشان میدهد و آنچه که هر بخش از آن انجام می دهد.
د) مثالهای زیادی از دوربین های خوب و ضعیف و چگونگی بهبود بخشیدن به آن
13 . شما ترجیح می دهید استادتان از روش... برای انتقال مطالب استفاده کند:
الف) مدلها و جلسات عملی
ب) سؤال و جواب، مکالمه و بحث گروهی
ج) تیترها، کتابها و مقاله ها
د) نمودار، دیاگرام و عکس
14 . شما یک تست یا رقابتی را انجام داده اید و حال تمایل دارید، فیدبکی در مورد ان بگیرید. شما دوست دارید فیدبک چگونه باشد؟
الف) استفاده از مثالهایی که شما آنها را انجام داده اید.
ب) استفاده از یک توضیح نوشتاری در مورد نتایج آن
ج) از کسی می خواهید که آن را به صورت گفتاری بگوید.
د) استفاده از عکس هایی که نشان دهنده چیزی است که شما به آن دست یافته اید.
15 . شما می خواهید یک غذا در یک رستوران یا کافه انتخاب کنید. شما:
الف) چیزی را انتخاب می کنید که قبلا خورده اید.
ب) به گارسون گوش می دهید یا از دوستانتان می خواهید به شما توصیه ای در مورد انتخاب غذا بکنند.
ج) از توضیحات درون menu استفاده می کنید.
د) نگاه می کنید که بقیه افراد چه می خورند یا به تصویر هر غذا نگاه می کنید.
16 . شما می خواهید یک سخنرانی مهم را در یک کنفرانس یا جایگاه ویژه انجام دهید. شما:
الف) از دیاگرام یا عکس برای کمک به توضیح مسائل استفاده می کنید
ب) کلید واژهها را می نویسید و به صورت گفتاری سخنان خود را چند بار تمرین می کنید.
ج) سخنرانی خود را می نویسید و با چندین بار خواندن آن را یاد می گیرید.
د) مثالها و داستان ها زیادی را جمع می کنید تا صحبت واقعی و عملی جلوه دهید.
برای نمره گذاری این پرسشنامه از جدول زیر استفاده کنید. این جدول دارای 5 ستون است. ستون اول نشانده نده شماره سؤالات است. هر سؤال چهار گزینه دارد که هریک از گزینه ها متعلق به یک سبک یادگیری می باشند که با حروف VARK مشخص شده اند.
دیداری ( Visual )
شنیداری ( Auditory )
خواندنی و نوشتنی ( Reading/Writing )
حرکتی ( Kinesthetic )
به نمودار فلینگ توجه کنید:
برای معلمان مهم است که دانش آموزان چگونه یاد میگیرند و برای دانش آموزان مهم است که بدانند خودشان چگونه یاد میگیرند.
وقتی شما سر یک کلاس هستید این میتونه خیلی ناخوشایند باشه که از خود سئوال کنید چرا متوجه مطالب نمیشوید و آن را یاد نمیگیرید و ممکنه فکر کنید که کند ذهن هستید اگر احساسی مانند این را قبلا تجربه کردید باید بگم که تمام این ها به روش یادگیری شما برمیگردد.
آگاهی به اینکه شما با چه شیوه ای بهتر می آموزید باعث میشود تا احساس گناه و ناراحتی نداشته باشید و متناسب با روش خود به یادگیری بپردازید.
مدلVARK همانطور که چندلحظه پیش در بالاتر ذکر کردم تنها برای یادگیری و آموزش نیست بلکه برای موضوعات وسیع تری طراحی شده است.
برای بعضی از افراد یک سبک یادگیری غالب وجود دارد که به ندرت اتفاق می افتد اغلب مردم دارای چند سبک مختلف هستند. درواقع در بین 4 مولفه اصلی (سمعی - بصری - جنبشی - خواندن/ نوشتن) سبک های فرعی نیز وجود دارند با توجه به نمودار بالا عبارت اند از:
- یادگیرندگان منطقی: ترکیبی از بصری و حرکتی است که با استفاده از منطق واستدلال بهتر یادمیگیرند.
- یادگیرندگان اجتماعی : ترکیبی از سمعی و حرکتی است این دسته جزو بهترین گروه یادگیرندگان است
- یادگیرندگان انفرادی: ترکیبی از سمعی و بصری است که مایلند به تنهای یاد بگیرند. کمی با خواندن/نوشتن متفاوت است.
یادگیرندگان منطقی
این افراد در ریاضی فوق العاده هستند دارای مهارت های استدلالی قوی ، آنها به سرعت الگو ها را متوجه می شوند و توانایی خوبی برای پیوند اطلاعات به یکدیگر دارندکه به نظر دیگران ممکن است غیر مرتبط باشد. موضوعات مربوط به سوژه را بررسی می کنند تا جزئیات را درک کنند این کار به آنها کمک می کند تا بهتر درک کنند چرا هر قسمت یک مولفه مهم است.
یادگیرندگان اجتماعی
این دسته معمولا مهارت های ارتباطی عالی و حرفه ای دارند ، به راحتی با دیگران صحبت می کنندو در درک دیدگاه دیگران متخصص اند؛ به همین دلیل مردم بیشتر از این افراد مشاوره می گیرند. این دسته افراد بهتر می آموزند که چگونه با گروه کار کنند اگر شما یک یادگیرنده اجتماعی هستید بهتر است در تعامل با دیگران یاد بگیرید اما اگر گروهی ندارید بهتر است که گروه خود را ایجاد کنید یادگیری در جمع دیگران به شما بسیار کمک می کند.
یادگیرندگان انفرادی
این دسته ترجیح میدهندکه تنها کار کنند آنها هنگام حل مشکل یا رفع اشکال به دیگران کمک نمی کنند،ممکن است قبل از اینکه اقدام به کمک کنند زمان زیادی را صرف حل مشکل کنند با این حال این سبک یادگیری میتواند برای بسیاری موثر باشد.
راهنمای تدریس به طور همزمان با انواع سبک یادگیری
- گروه بندی دانش آموزان بر اساس سبک یادگیری
- به دانش آموززن گزینه های مختلف دهید تا خودشان انتخاب کنند بدون در نظر گرفتن سبک یادگیرشان مانند:
- مقاله بنویسید ( خواندن/نوشتن)
- پادکست ضبط کنید (شنوایی)
- طراحی یک پوستر ، نمودار یا پاورپوینت (بصری)
- اجرا و نمایش دادن یک موضوع (مهارتی ها یا همان حرکتی و لمسی ها)
- استفاده از فن آوری و رایانه و سایت ها
- سرچ در گوگل
هر آنچه از روانشناسی می خواهید را در این وبلاگ بجویید .